ESKİ TÜRKLERDE BEBEKLERE VERİLEN KIZ İSİMLERİ

Son zamanlarda yeni doğan bebeklere isim olarak verilen, saçma sapan, anlamı olmayan birkaç hece öbeğinden oluşan sözcüklerle karşılaşmaktayım. Oysaki ismin insan hayatına ve karakterine olumlu ya da olumsuz etkisi olduğunu atalarınızdan bu yana biliyorsunuzdur, bir yerlerden okumuşsunuzdur yahut çevrenizden duymuşunuzdur.

Örneğin ismiyle müsemma terimini, kendine konulan isim yönünde hareketleri olan bireyler için kullanıldığıyla da karşılaşmışızdır. Kabul edelim ya da etmeyelim Kaya ismi konulmuş bir çocuktan yumuşak başlılık bekleyemeyiz. Münevver ismine sahip bir bireyden ise asice bir davranış bekleyemeyiz. Nitekim insanların isimleri ruhlarına da sirayet etmektedir. Bir de gelişi güzel bebeklere konulan, anlamları doğru bilinmeyen isimler vardır. Bu isimlerden bazıları ise şöyledir; anlamı olmayan Aleyna, şarap ve kadeh anlamı taşıyan Bade ismi, yengeç yuvası anlamı taşıyan Ceylin ismi, zarar, yara, bozukluk anlamı taşıyan Eflal ismi, dağınık perişan anlamında Jülide ismi, hileci demek olan Efsa ismi, son zamanlarda bebeklere konulan isimlere benim verebileceğim birkaç örneği oluşturmaktadır.

Atalarımız olan eski Türkler çocuklarına verdikleri isimlerin anlamlarına özellikle dikkat ederlerdi. Ad koyma özel bir törenle yapılırdı. Çocuğun adıyla kaderi arasında derin bir bağ olduğuna inanılırdı. Yapılan bu tören de öncelikle tüm aile büyükleri yemek yerler sonra ailenin ya da boyun önde gelen yaşlısından yahut babasından, bebeğin isminin konması istenirdi. Törene gelenler bebeğe hediyeler de getirirlerdi. Altay ve Yenisey Türklerinde ise çocuk büyüdüğünde, savaş ya da herhangi bir başarı kazandığında özel bir isim daha verilirdi. Bu durum Dede Korkut hikâyelerinde şöyle anlatılmaktadır. Ailenin verdiği ilk isim geçicidir. Çocuk avda, savaşta yahut herhangi bir kahramanlık sergilediğinde, kendi bileğinin gücüyle kazanmış olduğu isim gerçek ismidir. Eski Türklerin bebeklerine verdikleri isimlerinden sizlere birkaç ismi örnek vermek gerekirse;

Akman: Temiz soylu

Kunter: sağlam

Aydilge: Suyun ruhu

Begüm: Hanımefendi

Balca: Bal gibi tatlı

Gökçe: Zarif

Ayda: ay kadar güzel

Umay: koruyucu

Bu isimleri çoğaltmak elbette ki mümkün. Ben kısaca değinmek istedim. Sizler isim konusunda daha derin araştırmalar yapabilirsiniz. Sevgiyle kalın…