Ünlü Denizcimiz Turgut Reisi Tanıyalım

1548 yılında Cezayir Beylerbeyi oldu. Daha sonra Napoli‘ye saldırdı. 1550 yılında Tunus kıyılarını ele geçirdi. Ardından Sardinya ve İspanya kıyılarına saldırdı.

1551 yılında İstanbul‘a gelerek padişahın huzuruna çıkan Turgut Reis emrine verilen 112 parça kadırga ve 12 bin yeniçeri ile Adriyatik Denizi'ndeki Venedik topraklarına saldırdı. Aynı yıl Malta adasına çıkartma yaptı. Burada bulunan Birgu ve Senglea kalelerini kuşattı. Fakat kaleleri alamayacağını anlayınca geri çekildi.

15 Ağustos 1551 tarihinde Libya‘daki Trablus şehrini ele geçirdi ve Kanuni Sultan Süleyman tarafından Trablusgarp Sancak Beyi olarak atandı.

5 Ağustos 1552 tarihinde Ponza Deniz Muharebesi’nde Andrea Doria komutasındaki Cenova donanmasını yendi. Bu zaferin ardından Akdeniz Beylerbeyi yapıldı. 1556 yılında Trablus Paşası oldu. 1558 yılında Piyale Paşa komutasındaki donanmayla birleşerek Cerbe Adasını ele geçirdi. 1559 yılında Cezayir’e düzenlenen bir İspanyol saldırısını püskürttü. Aynı günlerde Trablus’ta çıkan yerli ayaklanmasını bastırdı. Cerbe Adasına yapılan saldırıyı geri püskürttü.

Kanuni Sultan Süleyman 1565 yılında Malta Kuşatması için Turgut Reis’e Piyale Paşa birliklerine katılma çağrısı yapınca yaklaşık 1600 askeriyle sefere katıldı. Mayıs ayında adaya çıkan tecrübeli kaptan, St. Elmo Kalesi kuşatması sırasında diğer kalelerden açılan top ateşi sonucu ağır yaralandı. Turgut Reis, bir hafta sonra 23 Haziran 1565 tarihinde 80 yaşında hayatını kaybetti. Kuşatma başarısızlıkla sonuçlandıktan sonra naaşı Kılıç Ali Paşa tarafından Trablus’a götürüldü ve burada toprağa verildi.

Dragut, Güney Avrupalıların Turgut Reis'e taktığı lakaptır. Tecrübeli kaptanın Hristiyan topraklarına düzenlediği seferleriyle oluşturduğu etki, Dragon (Ejderha) ve Turgut arasındaki ses benzerliğinden yararlanarak Dragut kelimesinin doğmasına yol açmıştır. Batılı kaynaklar, kendisini hala Dragut Rais olarak anmaktadır.

Bu bilgilerden sonra Turgut Reis’i Turgut reis yapan bazı özelliklerine değinmek isterim. Bu özelliklerin en önemlisi Turgut Reis makam ve mevki peşinde koşan bir insan olmamıştır. Barbaros Hayrettin’den sonra Akdeniz’de en ünlü Türk denizcisi olan Turgut Reis resmi askeri denizcilikten ve resmi askeri denizcilik içinde görev yapmaktan hoşlanmamış zamanın Osmanlı devlet ricali ile uyum sağlayamamış bir şahsiyettir. Korsanlıktan yetişmiş olduğu için resmi donanma nizamından ve usullerinden hoşlanmayan kendi filosuyla kendi adamlarıyla Akdeniz’de Avrupa donanmasına ve Avrupa sahilleri halkına dehşet saçan velvele koparan bir şahsiyettir.

Onun için diyebiliriz ki donanmada yani denizcilikte forsalıktan, tayfalıktan, leventlikten reisliğe yükselmiş bir şahsiyettir. Onun denizcilikteki değerini en iyi anlayan kişi Barbaros Hayrettin Paşa’dır. Barbaros Hayrettin Paşa belki de onda kendi gençliğini kendi atak ve cesaretliliğini görmüştür. Akdeniz’de öyle dehşet saçmıştır ki Avrupalılar onun adının geçtiği yerde Dragut geliyor diye titremeden edememişlerdir. Bu ünlü denizcinin biz Türk milletine en büyük armağanı bugün Libya dediğimiz Trablusgarp ve Bingazi toprağını kazandırmış olmasıdır. Bu toprakların alınması onun cesareti ve becerikli idaresi sayesinde Türk donanması tarafından fethedilebilmiştir. Trablusgarp’ın fethine karar veren Kanuni Sultan Süleyman buranın fethine Turgut Reis’i de görevlendirdiğinde fetih gerçekleşirse buranın beylerbeyini vadetmiştir.

Ne var ki fetih gerçekleşince Turgut Reis’i sevmeyen Sokullu Mehmet Paşa buranın beylerbeyliğini kendi yakınlarından birine vermiştir. Zaten Barbaros Hayrettin Paşa ölünce yerine kaptan paşa olma hakkı denizcilikteki ustalığı nedeniyle Turgut Reis’e verilmesi gerekirken Sokullu Mehmet Paşa’ya verilmiş Turgut Reis bir haksızlığa uğramıştır, uğratılmıştır. Buna ses çıkarmayan Turgut Reis birde Sokullu Mehmet Paşa’nın yaptığı haksızlıkla karşılaşınca dayanamamış kendisine bağlı gemilerle İstanbul’a gitmek üzere padişaha ulaşmak üzere hareket ettiğinde Osmanlı tarihinde benzeri görülmemiş bir olay cereyan etmiştir. Devam edecek…