TARİHTE SURİYE HÂKİMİYETİ İÇİN YAPILAN SAVAŞLAR

Sultan Kutuz ve Memlûkler

Kutuz Memlûklerdendi, kökeni Türk olan bir köleydi. Memlûkler, Kahire’nin (Mısır) Eyyubi sultanlarına hizmet eden asker kölelerdi. Bununla birlikte 1250’de bu köleler efendilerini devirerek Mısır’ın hükümdarları oldular. Kendisi de önceden asker köle olan Kutuz, iktidara geçti ve 1259’da sultan oldu. O, kolay kolay teslim olmayacak yetenekli bir savaşçıydı. Ancak, Moğolları yenemeyecek gibi görünüyordu. Fakat sonradan, tarihin akışını değiştirecek bir dizi olay gerçekleşmeye başladı.

Hulagu’ya uzaklardan, Moğolistan’dan, büyük Moğol Hanı Möngke’nin ölüm haberi geldi. Hulagu, memleketinde bir güç mücadelesinin başlayacağını tahmin etti ve ordusunun çoğunu geri çekti. Mısır’ı yenmek için yeterli olduğunu düşündüğü 10.000 ila 20.000 askeri ise orada bıraktı. Kutuz, olayların lehine döndüğünü görüyordu. İstilacıları yenmek için eline çok iyi bir fırsat geçtiğinin farkındaydı.

Bununla birlikte Mısır ve Moğollar arasında, Müslümanların başka bir düşmanı daha vardı: “Kutsal Toprakları” Hıristiyan Âlemi için ele geçirmek üzere Filistin’e gelen haçlı orduları. Kutuz oradan güvenli bir şekilde geçmek ve erzak almak için Haçlılardan izin istedi; amacı Filistin’de Moğollarla savaşmaktı. Haçlılar bunu kabul ettiler. Moğollar, en az Müslümanlar için olduğu kadar Haçlılar için de baş belasıydı; Kutuz, Moğolları o bölgeden çıkarmak için tek ümitti.

Artık, Memlûkler ve Moğollar arasındaki kritik çarpışma için sahne hazırdı.

Filistin Topraklarındaki Ayn Calut

1260’ın Eylül ayında Memlûk ve Moğol orduları, Esdrailon Ovasındaki Ayn Calut’ta karşı karşıya geldiler. Ayn Calut’un eski Megiddo şehri yakınlarında olduğuna inanılır.*

Tarihçi Raşit el-Din, Memlûklerin Moğolları Megiddo’da pusuya düşürdüğünü söylüyor. Kutuz, süvarilerin çoğunu ovanın etrafındaki tepelere gizledi, küçük bir kısmını ise Moğolları kışkırtıp kendilerine saldırtmak için gönderdi. Moğollar önlerindeki ordunun tüm Memlûk ordusu olduğunu düşünerek hücum ettiler. Bunun ardından Kutuz, hazırladığı sürpriz saldırıyı başlattı. Atlı birliklerine saklandıkları yerden hemen çıkmalarını ve Moğollara yanlardan saldırmalarını emretti. İşgalciler yenildi.

Moğolistan’dan savaşmak için batıya doğru yola çıkan Moğollar, 43 yıl boyunca ilk defa yenilgiye uğramışlardı. Asker sayısı nispeten az olsa da, Ayn Calut Savaşı tarihteki en önemli savaşlardan biri olarak kabul edilir. Bu savaşın sonucunda Müslümanlar yok olmaktan kurtuldu, Moğolların yenilmez olduğu fikri çürütülmüş oldu ve Memlûkler de kaybettikleri toprakları geri alabildi.