PEYGAMBERLER TARİHİ

51 yaşında iken beyliğin kuzeybatısında küçük bir yerleşim yeri olan Zhōng Dū bölgesi temsilcisi olarak görevlendirildi. Bu görevindeki başarıları nedeniyle M.Ö. 500 yılında Lu Beyi tarafından 'vezir vekili' görevine terfi ettirildi. Fikirlerini hayata geçirmek üzere Lu Beyliği idari sistemi ve toplum yapısında önemli değişiklikler yaptı. Cinsiyet ve sınıf farkı gözetmeksizin herkesin eğitim almasının önünü açtı. Soyluların yetkilerini sınırladı. Lu beyinin zevke ve sefaya dalması üzerine M.Ö. 497'de görevinden ayrıldı. On dört yıl boyunca ülkeyi dolaşıp düşüncelerini anlattı. Hiçbir yerde düşüncelerini geɾçekleştirmek için uygun konuma gelmeyi başaramadı ancak çok sayıda yeni öğrenci kazandı. Gezdiği toprakların tarihsel sürecini, yaşam koşullarını ve gelenek yapısını öğrenerek düşünce dünyasını zenginleştirdi.

M.Ö. 484'te eşini kaybeden Konfüçyüs, Lu'ya döndü. Peşpeşe oğlunu, en sevdiği öğrencilerinden Yan Hui'yi ve Zǐ Lù'yu kaybetti. Bu arada Çin tarihinde İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nin bittiği Muharip Devletler Dönemi'nin başlamıştı. Konfüçyüs, tek eseri olan Bahar ve Güz'ü yazdı. M.Ö. 479'da ağıɾ bir hastalığa yakalanıp vefat etti. Naaşı Qu Fu kenti kuzey yakasında yer alan Sa Shui Nehri kıyısına defnedilmiş ve öğɾencileɾi mezaɾı başında biɾ kulübe inşa edeɾek üç yıl boyunca yasını tutmuştur. Mezarı halen ziyarete açıktır.

Konfüçyüs, öğrencileri ile birlikte geçmiş Çin filozof ve bilginlerinin yazılarını bir araya getirmeye çalışmış; onlaɾın çabası sonucu 'Beş Klasik (Wou King)' ve 'Döɾt Kitaρ (Se Chou)' adı verilen koleksiyon ortaya çıkmıştır. Konfüçyüsçülüğün kutsal metinlerini oluşturan iki koleksiyon mevcut şeklini Chu Hsi (1130-1200) yönetimindeki Sung hânedanlığı zamanında almıştır.

Ayrıca Konfüçyus'un düşüncesi ve konuşmalaɾı 'Lun Yu' (Konuşmalar) adlı ince bir kitapta derlenmiştir. Kitaba, Konfüçyus'un konuşmalarından alıntılar ve öğrencileriyle yaptığı diyaloglar alındı. Çin'de bu kitap kutsal kitap olarak kabul edilmiştir.

Konfüçyüs biɾ din kurucusu, ya da biɾ reformcu olarak ortaya çıkmamış, bozulmuş ve yıkılmak üzere bulduğu Кadim Çin dinini canlandırmaya çalışmıştır. Misyonunu, 'Ben eskiye inanan biriyim; bir kurucu değil bir aktarıcıyım.' sözleri ile tarif etmiştir. Bütün eski Çin metinlerini gözden geçirmiş, daha önceki Çin filozof ve düşünürlerinin yazılarını derleyerek yorumlamıştır. Ona büyük bağlılık gösteren ve ondan edebiyat, tarih, felsefe-ahlak öğrenen öğrencileri, ölümünden sonra onun sözlerini ve görüşlerini toplamışlardır. Öğretisi, değişik zamanlarda farklı nitelikte felsefi ve dini bir kimlik kazanıp ahlaki-siyasi bir öğreti olarak öne çıkmıştır.

Konfüçyüs öğretisinin ilgi alanı sadece insan ve insan-toplum ilişkilerini kapsar. Bu sistemin temelinde, insanın yaratılıştan iyi olduğuna itimat yatar. Konfüçyüs'ün kendi ve öğlencileriyle yaptığı konuşmaları toplayan Lun Yu dört temel kavramı içerir:

Anaya ve babaya saygı

İnsancıllık / merhametlilik

Adalet

Yazıtlar / ayinler

Anaya ve babaya saygı, büyüklere hürmet, ahlak kurallarının başında gelen erdemlerdir. Her insan bu kurallaɾa uygun yaşamayı amaçlamalı ve bunu çevresine, dostça, sevecen, ılımlı, güvenilir, dürüst davranışlarla göstermelidir. Konfüçyüs'e göre, "Yüce" insan olmanın ilk şartı, bu dört erdeme ulaşılması asla mümkün olmasa da, yılmadan gayret göstermektir. Gerçeği görmek, çaba gösteren herkes için mümkündür. Bunun aracı da Konfüçyüs'e göre bilgidir. Bilgi sahibi olmak, insanların mevki durumuna göre ayrım yapmadan, herkese açık olmalıdır.

Konfüçyüs'ün öğretisi din değil, eski Wu-dinine dayanan etik felsefedir. Öğretisinde kesin bir hiyerarşi söz konusudur. İnsan ilişkilerinde birbirine itaat etmesi gereken gruplar şunlardır:

Vatandaş: Hükümdarına itaat etmeli

Genç: Yaşlıya itaat etmeli

Kadın: Kocasına itaat etmeli

Çocuklar: Ana-babaya itaat etmeli

Bu erdemlere ulaşmanın yolu bilgiden geçer. İnsan, hayatı boyunca, alçak gönüllülüğünü koruyarak, yeni şeyler öğrenmeye çaba göstermelidir.”

Shakyamuni Buddha

Kur-anı Kerim’ de ismi geçmemesine rağmen Asya’da önemli bir sistematik dinin kurucusu olan bu şahsiyetin din kuruculuğu göz önünde tutularak peygamber olarak nitelenmesi de pekala söz konusu olabilir düşüncesindeyim. Şurası da unutulmamalıdır ki; yerini alan şahsiyetlerin Hristiyanlar’da ki papalık veya Patriklik gibi islamiyette ki halifelik veya imamet gibi makamlar oluşturduğu göz önünde tutulursa bu şahsiyetinde kendisinden sonra halifeler bıraktığı özel seçimlerle tespit edilen birinin ölmesi halinde yerine yenisinin seçilmesini fikren Dalai Lama lık sistemini oluşturduğu düşünülürse bu şahsın getirdiği dininde bir peygamber tarafından oluşturulduğu söylenebilir düşüncesindeyim. Nasıl İsa’nın kurduğu dine İsevilik, Musa peygamberin kurduğu dine Musevilik deniyorsa Dalai Lama’nın kurduğu dine de Lamaizm denmiştir. Bu yüzdendir ki Dalai Lama’yı oluşturan bu sistemi ortaya koyan bu şahsiyetinde şekli olarakta olsa peygamberliğinden söz etmek mümkündür düşüncesindeyim. Bu şahsiyeti genel kaynaklardan araştırdığınızda özellikle internet kaynaklarında araştırdığınızda hayatı ve oluşturduğu sistem hakkında şu bilgiler karşınıza çıkmaktadır:

“Giriş

Geleneksel tarihe göre, Shakyamuni Buddha (Tib. Shakya thub-pa) [Şakyamuni Buddha, Budha veya Buda olarak okunur, çn.] ya da diğer adıyla Gautama Buddha (Gau-ta-ma) [Gautama veya Gotama olarak okunur, çn.], milattan önce 566 ile 485 yılları arasında orta Hindistan’ın kuzeyinde yaşadı. Budist kaynaklar hayatı hakkında sayısız ve farklı hikâyeler içerse de, ayrıntılı bilgiler zaman içerisinde artarak ortaya çıkmıştır. İlk Budist metinlerin Buddha’nın ölümünden sadece üç yüzyıl sonra yazılmaya başlandığı gözönüne alınırsa, bu kaynaklarda anlatılan çoğu detayın doğruluğunu tespit etmek zorlaşır. Ancak, bazı ayrıntıların diğerlerinden daha sonra kâğıda dökülmüş olması da bu bilgilerin geçerliliğini reddetmemiz için yeterli değildir. Çoğu ayrıntı kâğıda geçirilirken birçok başka ayrıntı da sözel geleneğin içinde aktarılmaya devam etmiş olabilir.

Kaldı ki Buddha’nın yaşamı dâhil büyük Budist ustaların geleneksel yaşam öyküleri genellikle öğretici nitelikte olup, tarihsel kayıt tutma amacıyla derlenmemiştir. Dahası, büyük ustaların yaşam öyküleri öğretici ve esinleyici olacak şekilde, Budizm’i takip edenlerin kurtuluşa ve aydınlanmaya giden ruhani yolu izlemeleri için tasarlanmıştır. Bu nedenle, Buddha’nın yaşam öyküsünden faydalanabilmek için aktarılanları bu çerçevede anlamak ve çıkarılacak dersleri bu şekilde değerlendirmek gerekir.