Cengiz adı Türkistan’a, Ortadoğu’ya, Bizans’a ve oradan da Avrupa’nın öbür ucuna kadar yayılmıştı. Bu cümleden de anladığımız gibi Cengiz Han Asya ve Avrupa topraklarında özellikle Çin, Türk, Moğol ve Sılav ırklarının yaşadığı sahalarda geniş bir devlet kurup teşkilatlandırmış ölümünden sonra asırlarca yaşayacak pek çok devletin yöneticilerine ata olmuş bir kişilik olan Cengiz Han’ın milli kimliği tartışmalıdır.
Bazı tarihçilere göre Moğol’dur, bazı tarihçilere göre Türk kökenli bir Moğol’dur, bazı tarihçilere göre tatar hanlıklarının hanedanlarının atası olması hesabıyla tatar sayılabilecek bir kimliğe sahiptir. Şunu özellikle vurgulamak isterim ki ister tarihlerde değinildiği gibi babası Yesügey Bagatur tarafından ister annesi tarafından Türk kökenli olduğu söylenebilsin Cengiz Han iki sebeple Türk’tür. Birinci sebep aile kökeninde Türklük olması sebebiyle Türk’tür.
Bu nedenle Cengiz’e Türk demek onu Türk kabul etmek hata olmayacaktır. Babaları melez anneleri Fransız, Ermeni, Rus, Rum, İtalyan, Yahudi, Romen olmalarına rağmen pek çok insanımızın ve tarihçimizin Osmanlı padişahlarını sırf başlangıçtaki ata Osman Bey Türk diye Osmanlı padişahlarını Türk kabul edip onlara Türk dediği düşünülürse başlangıçtaki atası Türk olduğu hakkında belirlemeler anlatımlar bulunan Cengiz Han neden Türk olmasın. Bence Osmanlı padişahları kadar aile kökeni milliyet kökeni açısından Cengiz Han da pekala Türk’tür.
İkinci husus Osmanlı padişahlarının hakimiyet sahasında Türkler çoğunlukta olduğu için Osmanlı devletine Türk devleti hanedanlarına Türk hanedanı dendiği ön planda tutulursa tüm Türk dünyasının egemenliği altına girdiği tüm Türk dünyasını kapsayan bir devlet durumuna gelen cengiz Türk -Moğol imparatorluğunu da pekala Türk devleti saymak onları yöneten hanedana da Türk hanedanı demek hatalı olmayacaktır düşüncesindeyim.
Kaldı ki bu düşüncemi Osmanlı hanedanı bile kabul etmiş olmalı ki cengiz soyundan gelen hanedanın yönettiği kırım hanlığını himayesi altına alıp Osmanlıya bağlarken yaptığı bir antlaşmayla Osmanlı hanedanı herhangi bir sebeple yok olursa Osmanlı devletinin başına Cengiz soyundan gelen kırım hanlığı hanedanından birinin geçmesini geçirilmesini hükme bağlamıştır.
Bu durum bile kırım hanlarının atası Cengiz’in Türk en azından Tatar Türkü olduğunun kabulünü ortaya koyan bir hakikat olarak değerlendirilebilir. Bütün bunlardan sonra biz Türklerin Teomanlarla, Metelerle, Atillalarla, Fatihlerle, Yavuz Sultan Selimlerle, Kanunilerle övündüğümüz kadar onları benimsediğimiz kadar Cengiz Han’ı da benimseyip onunla da övünmemiz onu da kendimizden saymamız yerinde olacaktır düşüncesindeyim.
Bütün bu sözlerime rağmen Cengiz devletinin kuruluşundan tarih sahnesine çekilene kadar geçen devrede Türk ülkelerinde özellikle Türkistan ve Anadolu sahasında askeri çatışmalarla fetihlerle lüzumlu lüzumsuz katliamlarla çok Türk öldürdüğünü, tatar ırkı dışında kalan Türk boyları üzerinde özellikle oğuzlar üzerinde kanlı şiddet uygulamaları gerçekleştirildiğini düşünürsek her şeye rağmen Cengiz Han’ın Moğol olduğu iddiasında bulunanlara da bir oranda hak vermemek oldukça zordur.
Şunu da belirtmek isterim ki Osmanlı devletini kuran Kayı Boyu Cengiz Han’ın önünden kaçarak Anadolu’da yurt edinmeye çalıştıktan sonra Söğüt ve Domaniç çevresine yerleştikten sonra Cengiz Han ardıllarının yıkıp dağıttığı Selçuklu topraklarında çeşitli mücadeleler sonrasında Osmanlı devletini kurduğu düşünülürse Osmanlı devletinin oluşumunda Cengiz Han ve ardıllarının önemli etkileri ve rolleri olmuştur diye düşünmek mümkündür.
Şunu da belirtmek isterim ki Osmanlı devletinin kuruluş aşamasında Cengiz Han ardıllarının bizzat Moğol ordularıyla da çarpışmalar yaşadığı yolunda rivayetler mevcuttur. Bu arada Osmanlı devletinin beylik oluşunda yaptığı mücadelelerin ilki Cengiz ardıllarının Anadolu’ya getirdiği Çavdar Tatarlarıyla mücadele ettiği de görülmüştür.
Yine Cengiz ardıllarının Anadolu’ya getirdiği Kara Tatarlar isimli tatar boylarının Türk beylikleri arasındaki çatışmalarda rolü olduğu hatta 1. Beyazıt devrindeki Timur Beyazıt çatışması olan Ankara savaşındaki Osmanlı devletinin ordularının yenilmesinde bu Kara Tatarların da taraf değiştirmesinin büyük rol oynadığı düşünülürse Cengiz ardıllarının bıraktığı Tatar gruplarıyla da Selçuklu sonrası Anadolu Türk dünyasında tatarları etkin kılan durumu Cengiz ardıllarının yarattığı pekala söylenebilir.
Sonuç olarak vurgulamak isterim ki Türklüğü Moğolluğu tartışılan Cengiz Han’ın Tatar ırkı ve Tatar dünyası için önemi oldukça büyüktür.