Osmanlı Devletinin Hükümet Başkanları Hakkında Bilgiler Ve Özgeçmişler

Bu savaş içinde katıldığı ilk sefer serdar sadrazam Davut Paşa‘nın maiyetinde olarak 1487’de olmuştu. 1488 yılında devam eden savaşta Osmanlı Ordusu vezir Hadım Ali Paşa komutanlığı altında  Çukurova‘ya hücuma geçip burayı, özellikle Adana, Tarsus, Anazarva, Sis kalelerini ele geçirdi. Memluk‘lular Sultanı Kayıtbay, emir Özbek Beykomutasında bir sefer ordusunu Çukurova’ya gönderdi. Bu ordu ile Osmanlı Ordusu 16 Ağustos 1488 tarihinde Ağaçayırı Muharebesi‘ne giriştiler. Hadım Ali Paşa komutası altında bulunan Osmanlı ordusu bu muharebede yenildi. Memluklu ordu komutanı Emir Özbek Bey Çukurova‘da Osmanlılardan temizlemeye başladı. Bu arada Osmanlıların elinde bulunan Adana kalesi 3 ay bir kuşatma sonucunda kaybedildi. Bu savaşa katılan paşalar vezirlikten azledildiler. Sonra Venediklilerle yapılan savaşlara iştirak etti. 1500’de Mora yarımadası ile Navarin, Zantio, Modon ve Koron kaleleri ile Kefalonya ve Ayamavri adalarını aldı. Bunun üzerine ikinci vezir oldu. 1501’de Venedikliler bir baskınla Navarın’ı tekrar ele geçirdikleri için bu kale üzerine tekrar gidip Kemal Reis‘in denizden desteği ile geri aldı. Mora valiliğine tayin edildi.  1501’de Mesih Paşa‘nın ölümü ile ilk kez sadrazam yapıldı. İki yıl sonra azledilerek yerine Hersekli Ahmed Paşa getirildi.  1506’da ikinci defa sadrazamlığa getirildi ve ölünceye kadar bu görevde kaldı. Nisan 1511’da isyana başlayan Şahkulu İsyanı‘ nı bastırmakla görevlendirildi. Sivas civarında Çubukova ya da Gökçay mevkiinde yapılan Gökçay Muharebesi’nde Sadrazam Hadım Ali Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Şahkulu güçlerini yendi ve isyanın bastırılmasını sağladı. Ama sadrazam Hadım Ali Paşa bu muharebede ağır yara almıştı. Sadrazam tedavi için Amasya‘ya getirildi fakat tedavisi yararlı olmadı. Kısa bir zaman sonra vefat etti. Naaşı Amasya‘da bulunan Kurtboğan Türbesi yanındaki Vezir-i Âzam Atik Ali Paşa Türbesi’ne defnedildi.

Hadim Ali Paşa ölmeden önce II. Bayezid‘ ın şehzadelerinin sultan olma için aralarındaki mücadelede Şehzade Ahmet‘in tahta geçmesini desteklemekteydi. Ölümüyle Şehzade Ahmet taht kavgasında büyük güç kaybetti. 1512’de Yavuz Selim babasını tahttan indirip Osmanlı İmparatorluğu tahtına çıktı.

Değerlendirme

Sicill-i Osmanî onu şöyle değerlendirmektedir:  Düşüncesi ve tedbirleri kabul olunur, cesur ve cömertti. Ulemâyı ve faziletli insanları severdi. Yazısı güzeldi. Hayır, işlerine düşkün(dü). Hadım olmakla beraber cesur, bilgili bir devlet adamıydı.

Eserleri

İstanbul’da Divan yolundaki, Atik Ali Paşa Camii‘si ile yanındaki medrese, mektep, ve imareti o yaptırmıştır. Ayrıca Fatih‘ teki Vasat Atik Ali Paşa Camii‘si ile Edirne‘de adıyla anılan camiyi yaptırmıştır.

Koca Mustafa Paşa Kimdir?

Halkın sevgi ve saygısını küçük yaşta kazanan Osmanlı şehzâdesi Cem Sultan (1459-1495), babası Fâtih Sultan Mehmed’in 3 Mayıs 1481 günü vefatı üzerine yeniçerilerin tahta çıkarmak istediği ağabeyi Bâyezid’e başkaldırmış, üzerine yollanan orduyu dağıtarak Bursa’yı ele geçirmiştir. Adına para bastırıp hutbe okutmuş ve ağabeyine, “Devlet’in ikiye bölünmesini, Anadolu’nun kendisine verilmesini” teklif etmiştir. Bu teklifi reddeden Bâyezid’le yaptığı savaşta Cem yenilmiş, yaralı olarak önce Konya’ya oradan Kahire’ye geçmiştir. Bir süre sonra Karamanoğlu Kāsım Bey’in dâvetiyle tekrar Anadolu’ya dönmüş, birlikte bir ordu kurarak Konya ve Ankara’yı kuşatmışlar, ama bu iki şehri de alamamıştır.

Cem, Bâyezid’in üzerine geldiğini haber alınca kaçarak Rodos Şövalyeleri’ne sığınmış ve 13 yıl sürecek bu kaçış Hıristiyan âlemi için bulunmaz bir nimet olmuştur. Cem Sultan’ı korumak üzere  Osmanlı Devleti’nden her yıl kırk-kırkbeşbin duka altını alan Hıristiyanlar, aynı zamanda herhangi bir savaş girişimine karşı Cem’i ellerinde koz olarak tutmuşlardır.

Papa Sekizinci Innocente, hayâl ettiği yeni bir haçlı seferinde Cem’i kullanmayı düşünmüş, bu yüzden Cem 4 Mart 1489’da Roma’ya götürülmüştür. Padişah İkinci Bâyezid bunu haber alınca, Cem’i korumaları için şövalyelere vermekte olduğu parayı Papa’ya göndermiştir. Üç yıl için 120.000 duka altını tutarındaki parayı 30 Kasım 1490’da Roma’ya götüren Koca Mustafa Paşa’dır. Papa Innocente’nin ölümünden sonra Fransa Kralı Sekizinci Charles, yine siyasi emelleriyle Cem’in Napoli’ye gönderilmesini yeni Papa Altıncı Alessandro’dan istemiş ve Cem işte bu yolculuk sırasında hastalanarak 8 gün sonra 25 Şubat 1495 günü Napoli yakınlarındaki Castel Capuana’da ölmüştür. Cem Sultan’ın, böyle değerli bir rehineyi elinden kaçırmayı bir türlü kabullenemeyen Papa Alessandro Borgia tarafından zehirletildiği sanılır.

İkinci Bâyezid kardeşinin ölümünü haber aldığında üç gün yas ilân edip gıyabi cenaze namazı kıldırtmıştır. Tahnit edilmiş cesedi Napoli’nin kuzeyindeki Gaeta’da toprağa verilen Cem’in cenazesi bile kazanç konusu yapılmak istenmiştir.  Padişah’ın 1495 Mayıs ayında bir elçi gönderip istettiği kardeşinin cenazesini Fransızlar vermemişler, 1496 Şubat’ında ikinci bir elçi gönderildiğinde, “cenazeyi 50.000 duka altınına satacaklarını” söylemişlerdir. Sonra ülkesini Fransızlardan kurtaran Napoli Kralı Frédéric’e gönderilen bir elçiye, bu kral da, elindeki cenazeyi  beş bin duka altına satmak istemiştir.  Devamı yarın…