KUT’ÜL AMARE ZAFERİNİ VE BU ZAFERİN KOMUTANINI ÖVENLER NE YAPMAK İSTİYORLAR

— Halil Paşa

İngiliz tarihçi James Morris, Kut'un kaybını Britanya (İngiltere) askeri tarihindeki en aşağılık şartlı teslimi olarak tanımladı. Kut'un alınmasından sonra Irak askerî valiliğine getirildi. İngiliz birlikleri 1917 yılı başında askeri yığınaklarını tamamlayıp taarruza geçtiler. Harbiye Nazırı Enver Paşa Halil Paşa'nın birliklerinin bir kısmını İran cephesine kaydırılmasını emretmişti. 11 Mart 1917 tarihinde General Maude yönetimindeki İngiliz birlikleri Bağdat'a girerken, Halil Paşa'nın komutasındaki Osmanlı askerleri Bağdat'ı boşaltmak zorunda kaldı.

Kafkas İslam Ordusu

1917 yılında Ekim Devrimi'nin ardından arçtibolşevik Rusların zayıflamasından yararlanmak için kurulan, yeğeni Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu'nun ileri harekâtına katıldı ve Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye girdi.

Mütareke Dönemi

Mütareke'nin imzalanması sonrasında Ermenistan'a büyükelçi olarak atanmasına rağmen, yoldan geri döndürülerek İstanbul'a getirildi. Daha sonra İtilaf kuvvetleri tarafından Bekirağa Bölüğü'ne hapsedildiyse de buradan kaçarak Anadolu'ya geçti.

Kurtuluş Savaşı Dönemi

Anadolu'da Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlaması üzerine o sırada Sivas'ta bulunan Mustafa Kemal Paşa ile buluştu. Mustafa Kemal Paşa tarafından Sovyetler Birliği'nin Millî Mücadele'ye desteğini sağlamakla görevlendirildi. Moskova'ya giderek Sovyet liderleriyle görüştü ve daha sonra Sovyet yönetimi tarafından TBMM Hükümeti'ne gönderilen külçe altınları ve silahları getirdi. Daha sonra Türkiye'de kalmasına izin verilmeyince, önce Moskova'ya, Enver Paşa'nın Türkistan'da Sovyet yönetimine karşı savaş başlatması üzerine de 1922 yılında Berlin'e gitti.

Cumhuriyet Dönemi

Cumhuriyetin kurulmasından sonra hükümetin verdiği öze! İzinle Türkiye'ye dönen Kut, 1957 yılında öldü. Anıları ölümünden çok sonra, 1972'de, Kut'ül Amare Kahramanı Halil Paşa'nın Anıları:

Bitmeyen Savaş adıyla yayımlandı.

Halil Kut'un torunu Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locasının eski büyük üstadı olan Kaya Paşakay'dır.

Ölümü ve Vasiyeti

1957'de İstanbul'da gırtlak kanserinden dolayı yaşamını yitirdi. Halil Kut'un vasiyeti mezarına bir şişe rakı dökülmesi idi.Bu bilgiler gösterir ki Halit kut Paşa'yı kendi çapında başarılı bir asker olsa bile Mustafa Kemal ile kıyaslanabilecek özellikleri Has başarılara sahip bir asker değildir Üstelik ona mal edilen zaferlere kazanan harekâtları ilk komutanı değil Bu cephedeki Alman Komutan yardımcısı olan bir askerdir zaten bu zaferleri getiren askeri hareketli planlarını hazırla ilgili olarak Yardımcısı oldu Alman subayı olan komutan oldu yolunda bilgiler verilmektedir kaldı ki Çanakkale'de Mustafa Kemal ve Türk ordusunun karşısındaki askerleri kuvvet yedi düvele menfaatler ve subay iken Selman-ı Pak ve Kut’ül Amare zaferlerinde yenilen İngiliz askeri birlikleri Hint kökenli askerlerin olduğu açıkça bilinmektedir

Bütün bunlara rağmen bugün kut’ül Amare ve Halil Kut Paşa'yı öne çıkaran çevreler Mustafa Kemali diğerinden düşürmek maksadıyla bu zafere de ve Halil Paşa'yı önem vermekte ve önemli göstermek peşindeler Osmanlı döneminin Hürriyet ve ilahiyatçıların bugünkü takipçileri olduğunu düşündüğüm bugünün tarikatçılar biri cemaatler şeriatları laiklik parlamenter cumhuriyet rejimi düşmanları Osmanlı döneminde ve Kurtuluş Savaşı döneminde Amansız düşmanı oldukları itihat ve emekçilerin temsilcisi olan Hollywood Paşa'yı sırf Mustafa Kemal'i gözden düşürmekte bu hafta olacağını düşündüklerimden ön plana çıkarmakta ölmekte sakınca görmemektedirler kanaatındayım Bütün bunlardan sonra şahsi düşüncem. Kut’ül Amare Zaferi'nin Osmanlı Devleti'ne ve Türk milletine getirisi olmayan neticesi zaferlerden biri olmasına karşılık bugün birileri tarafından önemli görülüp gösterilmesi ve kutlanması sırf Çanakkale Zaferi'nin değerini küçültmek üstlenmesi ve yaratıcısı Mustafa Kemal'in milletin gözünde değer kaybına uğratılmak istenmesidir diye düşünmekteyim ve bu kanaatımda yanılmadığımı düşünüyorum. Çünkü yıllarca önem vermek önem verilip kutlamayan bu zafer son zamanlarda Cumhuriyet karşıtlarının Atatürk karşıtlarının aktifleşmesi sırasında bu dönemde ön plana çıkarılmaya başlamıştır diye düşünmekteyim.