YEREL SEÇİMLERDE ADAY ADAYLIĞINI AÇIKLAMANIN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI

Değerli Okurlarım,

Önümüzdeki 2019 Mart ayı sonunda yapılacak yerel seçimlerde, yerel yönetimlere seçilmek için aday olma durumunda olanların bazıları şimdiden hatta daha önceden aday adaylıklarını açıklarken bazıları aday adayı olmayı düşünmelerine rağmen hala bu konuda bir açıklama yapıp adaylıklarını ortaya koymaktan sarfı nazar etmek durumunu göstermektedirler. Bu çelişki veya çekingenlik gösteren davranışın sebepleri acaba nelerdir. Aday adaylarının bazıları neden adaylıklarını öncelikle ortaya koymaktadırlar. Bence aday adaylığını önceden açıklamanın baş sebebi toplumda bir çevre veya ortam yaratıp aday olmayı düşündüğü partinin adaylık konusunda karar verecek kurum veya kurumlarını kendi adaylığının desteklenmesi konusunda destek temin etmek gelmektedir. Özellikle seçimlerde aday gösterecekleri şahısları delege yoklaması ile veya ön seçimle belirleyecek partilerden aday olmayı düşünen bireyler öncelikli olarak aday adaylıklarını ortaya koymakta ve kendilerini destekleyecek delege sayısını arttırma çalışmalarını ön seçimde oy verecek seçmenlerini gerçekleştireceği faaliyetlerle kendi lehine kazanmak yolunu tercih etmektedirler. Belki bir oranda bu çabalarında haklıdırlar. Çünkü talip olacakları göreve aday gösterilebilmek için ne kadar çok delegeyi yahut ön seçimde rol alacak bireyi ikna edebilirse aday adaylığından adaylığa geçebilmesi o kadar daha fazla olasılık kazanabilecektir.

Velev ki merkez yoklaması ile yahut lider tespiti ile aday gösterilecek bir partiden aday olmayı düşünse bile bir adayın öncelikle aday olması kendisinin adaylığa yükseltilmesine o derece daha fazla olasılık kazandırması da pekâlâ mümkündür. Çünkü lider veya aday tespitini yapacak parti yöneticisi seçimini adaylar arasından yapacağından hangi adayı daha fazla tanıyıp değerlendirme imkanı bulabilmesi için aday adaylarını uzun süre gözden geçirmesine o derece daha fazla olasılık bulabilecektir. Kısacası yerel seçimlerde seçime aday olarak tespit edilebilmek için adayın ne kadar önce ortaya çıkması kendisinin o kadar tanınmasına imkân vereceği adaylığına onay almasına o derece fırsat vereceği ortadadır. Ancak bunun tersi bir durum da söz konusudur. Aday adaylarının geçmişinde adaylığını engelleyecek durumlar varsa erken aday adaylığı açıklaması aday adayını değerlendirecek kişilere o engelleyici durumları daha detaylı tanımalarına da imkan vereceğinden erken aday adaylığı açıklamak bazen aday adayının adaylıktan silinmesine, çıkarılmasına da imkan vermesi de pekala mümkündür.

Yukarıda sözünü ettiğimiz 2019 mart seçimleri hızla yaklaşırken siyasi partilerimizin CHP dışında aday adaylıklarını ortaya koyan hiçbir parti doğru dürüst ortada görünmemektedir. Ülkemizin ana muhalefet partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi'nden aday adaylıklarının öncelikli açıklanmasının sebebi olarak yapılacak delege yoklaması veya ön seçimle aday tespiti usulünü kullanmakta kararlı bir tutum göstermesi olarak düşünmekteyim. Bu nedenledir ki bu sözünü ettiğim usullerle yapılacak aday tespitinde daha iyi tanınıp değerlendirilmek için CHP den aday olmayı düşünenler öncelikli olarak aday adaylarını açıklamayı tercih etmektedirler. Ancak bu parti dışındaki partilerin hemen hemen tamamı merkez yoklaması veya lider tespiti ile aday belirleyeceklerinden aday adayları için adaylıklarını açıklama konusunda bir belirsizlik bir çekingenlik mevcut gözükmektedir.

Nasıl aday olabilirler ki? Daha doğru dürüst partiler arasında anlaşma ve ittifak yapma veya yapmama durumları belirginleşmediğinden aday olmayı düşündüğü partinin aday olmayı düşündüğü seçim çevresinden aday gösterip göstermeyeceği belli bile değildir. Bu yüzdendir ki ülkemizin pek çok sahasında haliyle Bandırmamızda da yerel seçim konusunda CHP dışındaki partilerin aday adayları ortaya çıkmamış, belirginleşmemiş durumdadır. Aday adaylarının çok önceden ortaya çıkması kendi partilerinin aday tespitini sınırlamaya uğratırken aday adayı ortaya çıkmayan partilere aday tespitinde CHP ye karşı yahutta aday adaylarını önceden ortaya çıkaran partilere karşı avantajlı duruma getirmektedir. Çünkü mevcut aday adaylarını değerlendiren rakip partiler hangi adayın kesin adaylığının daha ağırlıklı muhtemelliğini kestirip kendi adayları arasından ona üstünlük sağlayıp seçimi kendi lehlerine çevirebilecek aday tespitine daha fazla imkan, daha fazla olasılık bulabileceklerdir. Üstelik açıklanan adayların bir değerlendirmesini yapıp CHP ve benzeri partilerin hangi özellikteki adayları öne sürebileceğini söz konusu edebilecekleri değerlendirme imkanı verecektir. Nitekim şehrimizde medyaya baktığımızda hali hazırda CHP’nin adayları mevcut belediye reisimiz Dursun Mirza, onun yardımcısı konumundaki Ozan Onur, aynı partiden Tolga Tosun ve Metin Ok dışında belediye reisliğine aday olduklarını açıklayıp aday adayı konumunda başka hiçbir partiden hiçbir aday söz konusu değildir. CHP nin adayları sürekli olarak ortada bulunup adaylık propagandası içine girmişken AK Partiden neden adaylar söz konusu olmamakta, sadece aday adaylığı konusunda bazı kimselerin isimleri söylenti halinde dillendirilmektedir. CHP ve AK  Parti dışındaki partilerden Bandırmamızın belediye reisliği için aday olduğunu belirten herhangi bir parti mensubu hiçbir zaman şu ana kadar söz konusu olmamıştır.

Bu durum yağmurdan önceki sessiz ortamı hatırlatmakta seçim günü yaklaştıkça  ne gibi fırtınalar kopabileceğini düşünmekten öteye hiçbir açıklama ve değerlendirme söz konusu olamamaktadır. Tekrar vurgulamak isterim ki aday adaylarının açıklanması acaba CHP ye bir avantaj mı getirmekte yoksa dezavantaj mı sağlamaktadır? İşte bu soruya cevap vermek bence diğer rakiplerinden farklı bir durum ortaya koyarak hatta aday tespitinde de delege yoklaması veya merkez yoklamasıyla aday tespitine gideceğini açıklamasıyla CHP demokrasi uygulaması yönünden diğer partilere nazaran daha demokratik olduğunu göstermiş olurken bir oranda aday adaylarının belirginleşmesiyle diğer partilere kendi adaylarına rakip aday tespitinde daha fazla kolaylık ve karar verme gücü sağlamak durumuna düşmüştür. Bütün bunlardan sonra şunu vurgulayabilirim ki aday adaylarını veya adaylarını önceden açıklamak bilinçli seçmen açısından destek almak konusunda avantaj sağlarken, bilinçsiz seçmenler açısından fazla bir avantaj getirmemekte aksine bilinçsiz seçmenleri elinde bulunduran bilinçsiz seçmenlerin desteğini sağlamak durumunda olan partilerin adaylarına daha fazla avantaj getirmektedir. Çünkü öncelikle aday adayları veya adaylar toplum karşısında ya rakip partilerin çalışmalarıyla veyahut parti içindeki adayların çalışmalarıyla yıpratılmakta, seçilebilme, aday olabilme imkanlarından uzaklaşabilme, uzaklaştırılabilme durumuna düşebilmektedirler.