OSMANGAZİDEN MEHMET VAHDETTİN’E KADAR GEÇEN DÖNEME AİT OSMANLI BAŞBAKANLARI VE OSMANLI BAŞBAKANLARI VE ÖZ GEÇMİŞLERİ

1- ÇANDARLI HAYREDDİN PAŞA, [KARA HALİL] ’? - 1387): 1368-770 tarihinden itibaren sadrâzam olmuştur. Osmanlılar'ın ilk'büyük vezirlerindendir. Çandarlı Ailesinin kurucusu olan Kara HalilPaşa, Bilecik, İznik ve Bursa kadılıklarında bulundu. I. Murad Bey
devrinde kazasker oldu. (1362). İlk olarak düzenli yaya ve müsellem
denilen atlı askerî birlikleri kurdu. Rumeli’de sınırlarımızın genişlemesi üzerine Karamanlı MollaRüstenV'e birlikte Yeniçeri Ocağını kurdu. 1385 yılına doğru Vezir iAzamlığa getirilmiştir. O zamana kadar vezirler İdarî ve mülkî işlerleuğraşırken Çandarlı Kara Halil Paşa, Beylerbeyinin gördüğü komi'?' tanlığı da üzerine aldı. Bundan sonra Rumeli'nin fethine önem vtriidi. 1387 yılında, Rumeli'de fetihlerle uğraşırken hastalandı, Se^a"rez'e getirildi ve burada öldü. Ölüsü Serez'den İznik'e götürülerek¹'gömüldü. Kara Halil Paşa, bilgili, teşkilâtçı bir adamdı. Aynı zamanda yaman bir komutan, usta bir politikacıydı. İznik'te Yeşil Camiî
ve iki imareti, Gelibolu ve Serez'de camiler yaptırmıştır. Ölümünden sonra oğullarına ÇANDARLI diye anılmıştır.

1-ÇANDARLI ALİ PAŞA (? - 1410): 1387 - 1406 yılları arasında sadrazamlık görevinde bulunmuştur. Babası Hayrettin PaşaSadrazam olduğu zaman onun yerine Kazaskerliğe geçirilmiş vebabasının ölümünden sonra Sadrâzam olmuştur. Şumnu, Provada, Tırnova, Niğbolu ve Silistre onun elile fethedildi. Yıldırım Bayezit tahta geçince sadrâzamlıkta kaldı. Onun savaşlarında da yararlıklar gösterdi. Yıldırım'ın İstanbul’u almak kararını oyaladığı ve BizanslIlarla sulh yapılmasına sebep olduğu rivyet edilir. Ankara bozgununda Emir Süleyman'ı alarak Edirne'ye gelmişve yedi yıl onun vezirliğinde bulunmuştur. Zeki, bilgili, fakat sefahate düşkün olduğu, Osmanlı Sadrazamlarında sonradan çok artan
ihtişam ve debdebenin O nun zamanında başladığı rivayet edilir.

1-İMAM ZÂDE HALİL PAŞA (OSMANCIKLI): Klasik tarihlerde adına rastlanmaz. FakatSultan Mehmet'e hizmet ettiği söy
lenir. (1406-809) yılından sonra bu hizmeti ifa etmiş olması mümkündür. Ölüm tarihi bilinmemektedir.

1- BÂYEZİD PAŞA, [AMASYALI] (? - 1421 - 824): Yıldırım Bayezid ile Çelebi Mehmed devirlerinde birçok yararlıkları görülmüş Sadrâzamlarımızdandır. Tayin tarihi belli değildir. Ankara Savaşındaki bozgun üzerine henüz on beş yaşında bulunan Şehzade
jpelebi Mehmed'i Savaş alanından buzat kaçırıp kurtarmıştır. Şeho^adeyi kaçırırken ara sıra O'nu sırtında taşımış ve bazan tanınma IjTiak için dilenci kıyafetine bile girmişti. Bu suretle Çelebi Mehmed'i lfmasya’ya ulaştırmıştır. İkinci Murad zamanında Osmanlı tarihlerinin Düzme dedikleri Şehzade Mustafa'ya karşı muharebe ederken esir olmuş ve öldürülmüştür. Amasya'lı Yahşi Beyin oğludur.

1-ÇANDARLI İBRAHİM PAŞA (? - 1429: 1421- 1429 tarihleri arasında sadrâzam olmuştur. Bizans müverrihleri, sadrâzam olarak İbrahim Paşa'dan hemen hiç bahsetmezler. Türk müverrihleriLde pek az bahsederler. Tarihler bilhassa İbrahim Paşa’dan, Fetret Tevrinin sona ermesinden biraz evvel bahsederler. oldı İbrahim Paşa'dan, bir de Çelebi Sultan Mehmed'in ölüm haberimişsaklamak için Bayezid Paşaile tedbir aldığı vakit bahsolunur. İbdejhim Paşa Çandarlı Hayreddin Paşa'nın oğludur. Çelebi Mehmed'el'ı son senelerinde hizmet etmiş olması mümkündür. (1429-832)vyılında vefat etmiştir.

10- KOCA MEHMED NİZAMEDDİN PAŞA: İkinci Murad devrinde sadrazamlık yapmıştır. Çandarlı Halil Paşa kimdir? Osmanlı sadrazamlarından Çandarlı Halil Paşa hayatı, biyografisi, dönemi önemli olaylar hakkında bilgi. Çandarlı Halil Paşa; Osmanlı sadrazamıdır (? – İstanbul 1453). Babası İbrahim Paşa’nın sadrazamlığı sırasında kazaskerliğe atandı. Babası ölünce II. Murat tarafından sadrazamlığa getirildi (1429). Padişahın savaştan hoşlanmadığını göz önünde bulundurarak, barışçı bir politika izledi. Şehzade II. Mehmet’in 13 yaşında Osmanlı tahtına oturtulduğu dönemde de sadrazam olarak kaldı. Varna Savaşı (1444) sonrasında eksik kesilmiş akça yüzünden ilk kez ayaklanan yeniçeriler, ulufelerine zam istediler. Çandarlı Halil Paşa, ulufeleri yarımşar akçe artırarak olayların önünü aldı. Çandarlı Halil Paşa, II. Murat‘ın ölümüne kadar tam bir serbestlik içinde görev yaptı. II. Murat‘ın ölümünden sonra padişah olan II. Mehmet de Çandarlı Halil Paşa’yı görevinde bıraktı. Ancak, II. Mehmet‘e yandaş olanların tümü Edirne’ye gelince, Halil Paşa’nın aleyhine çalışmalar çoğaldı. Hacca gitmek isteyen Halil Paşa’ya padişah çeşitli armağanlar gönderip gönlünü aldı. Rumelihisarı’ nın sağ üst kulesini, Çandarlı Halil Paşa, kendi adına tamamladı. Padişahın İstanbul’u kuşatma hazırlıklarına katıldı. İstanbul ile ilgili bilgi toplama görevini padişah kendisine verdi. Bizans imparatoru, Çandarlı’ya çeşitli armağanlar vererek II. Mehmet’i bu düşüncesinden vazgeçirmesini istedi. Çandarlı Halil Paşa, daha sonra Edirne’de yapılan bir toplantıda, kuşatmaya karşı çıktı, ancak yalnız kaldı ve padişahla anlaşmazlığa düştü. Kuşatma sırasında da barıştan yana umudunu kesmeyen Çandarlı, 24 Mayıs günü yapılan bir toplantıda, Venedik ve Avrupa Haçlı yardımı gelemeden ağır koşullarla bir barış yapılmasını padişaha yeniden önerdi. Ancak bir öneri de kabul edilmedi. 29 Mayıs sabahı yapılan genel saldırıyla İstanbul alındığı zaman, Halil Paşa sağ kolundan yaralandı. Bizanslılardan rüşvet aldığı söylentisi üzerine 1 Haziran 1453 günü hapsedildi. Kırk gün kadar hapis yattıktan sonra 10 Temmuz günü idam edildi. Cesedi İznik’e götürüldü ve Nilüfer Camisi İmareti yakınındaki türbesine gömüldü. Çandarlı Halil Paşa, idam edilen ilk Osmanlı sadrazamıdır. İdamından sonra kendisinin ve ailesinin tüm mallarına el kondu.