DURAKLAMA DEVRİ OSMANLI SEFERLERİNE ASKER İLE BAKIŞ VE ANLATIM GÖZÜ

(22 — zilkade : 15 — temmuz perşembe) Sofya’nın yarım saat garbinde Bali ılıcası. Aydından sekiz 1 ayrak yeniçeri geldi.

(25 — zilkade : 18 — temmuz pazar) Karaman Beylerbeyi kuvvetleri ve beş bayrak yeniçeri geldi.

(28 — zilkade : 21—temmuz çarşamba) dört aşağı bölükten yazılan 700 sipah geldi. Hepsi 1327 kişi olarak altı bayrak ta yeniçeri geldi. Anadolu’dan gelmekte olan kuvvetlerin yetişmeleri ve Kırım kuvvetlerine intizar maksadı ile on gün Sofya ovasında oturulduktan sonra (3 — zilhicce : 26 — temmuz pazartesi) hareket edilerek Halkapınar.

(4 — zilhicce : 27 — temmuz salı) Sarıyurt.

(5 — zilhicce : 28 — temmuz perşembe) Şehirköy.

(6 — zilhicce : 29 — temmuz perşembe) Musa palangası;

(7 — zilhicce : 30 — temmuz cuma) Niş. Devlet için Arnavutluktan yazılan 2 000 piyade ile Başkomutan namına yazılmış 1 000 piyade geldi.

(8 — zilhicce : 31 — temmuz cumartesi) 500 sipahi ve silâhtarlardan, 500 de cebecilerden olmak üzere 1 000 terakkili serdengeçti [1] yazıldı.

(11— zilhicce : 3 — ağustos salı) Maraş beylerbeyi kuvvetlerde orduya iltihak etti. Bunlar (28— zilkade:21 — temmuz) da Edirne’ye gelmişler ve durmayarak yürümüşlerdi. Nişte altı gün oturuldu. Nişten harekette artçı çıkacaktı. Artçıya
Maraş kuvvetleri memur edildiler.

(15 — zilhicce : 7 — ağustos cumartesi) Aleksinaç.

(16 — zilhicce : 8 — ağustos pazar) Kınalıoğlu çiftliği.

(17 — zilhicce : 9 — ağustos pazartesi) Paraçin.

(18— zilhicce : 10 — ağustos salı) Morava üzerine kurulan köprüden geçilerek Yagodine.

(19 — zilhicce : 11 — ağustos çarşamba) Batoçine.

(20 — zilhicce : 12 — ağustos perşembe) Haşan Paşa.

(21— zilhicce : 13 — ağustos cuma) Kolar. Tımışvara zahire götürerek dönen Rumeli beylerbeyi orduya iltihak etti. Rumeli beylerbeyinin yanında piyade ve süvri 3000 kapısı halkı ile eyaleti askeri ve eyaletinden Avlonya, Delvine, Köstendil, Niybolu beylerinin kuvvetleri, 800 Yürük piyadesi, avarız mukabili yazılan Arnavut piyadeleri vardı.

(22 — zilhicce : 14 — ağustos cumartesi) Hisarcık. Sonra Çeşme. Donanma Hisarcıkta ordu ile birleşti Adana beylerbeyi de kuvvetlerde bugün orduya iltihak etti.

(23 — zilhicce : 15 — ağustos pazar) Belgrat. Anadolu beylerbeyi de kuvvetlerde geldi. Maiyetinden 14 sancak alay beyine çok asker getirmiş olmaları dolayısıyla taltifen hilatlar giydirildi. Başkomutan Belgrat ovasındaki otağına büyük alayla gitti. İki taraflı selam duran ordunun arasından geçerken kendisine piyade ve süvari 0751 kişiden ibaret kapısı halkı refakat ediyordu.

* * *

(24 — zilhicce : 16 — ağustos pazartesi) Sava üzerine köprü kurulmaya başlandı. Bugün Bosna’dan 2 000 piyade geldi.

(25 — zilhicce ; 17 — ağustos sah) da donanma Belgrat’a vasıl oldu.
Donanma aşağıdaki kuvvetlerden terekküp ediyordu:

           10                Kalite [ Her biri iki yüzer leventli: Yedişer okkalık koğuş, dörder saçma toplu 1 .

           40                Firkate [ Her biri yüz sekizer levent mürettebatlı. Üçer okkalık koğuş, dörder yan saçma toplu ].

           51                Şayka ( Ocaklık ve beylik ) [ Her biri kırkar leventli. Üçer toplu ].

           80                Üstü açık kayık [ Her biri dokuzar mürettebatlı ve birer toplu. Asker, top, cephane geçirmeğe mahsus ].

         181               Yelken ceman : 360 top, 8360 insan [ Beşer, onar adamlı ve 1 : 3 toplu, 29 çete kayığı da dahil ].

( 29 — zilhicce : 21           ağustos cumartesi) günü Rumeli beylerbeyi Mahmut Paşa 3,000 Rumeli süvarisi, ayrıca sipalı ve silâhtardan yazılmış terakkili serdengeçtisi ile keşif için Varadin istikametine gönderildi. Mahmut Paşa Varadin’e kadar gitti. Gece kale civarında pusu kurarak sabahladı. Fakat esir alamayarak döndü . Yalnız düşman ordusunun Varadin’in dışında ve fakat Tuna’nın öte yakasında olduğu anlaşılmıştı.

Varadin’e yürüyüş

 ( 6 — muharrem — 1106 : 27 — ağustos — 1694 cuma ) [1] Kırım
Hanı Selimgiray kuvvetlerde Semendre’den geldi. Hanın yanında dört oğlu da vardı. Kırım kuvvetleri derhal Sava şimaline Zemun’a geçirildiler.

( 7 — muharrem : 28 — ağustos cumartesi) Başkomutan otağında hanın ve ordu büyüklerinin huzuru ile bir toplantı yapıldı. Neticede; düşmanın birkaç seneden beri Varadin’de bulunduğu ve bir hareket yapmadığı, bizimse Belgrat tamirini kafi görerek dönmekte olduğumuz, bu sene neticeli bir hareket yapmalığımız lüzumu söylenerek Varadin’e gidilmesine karar verildi. Kararın tatbikine derhal başlandı. Savaya yapılan köprüden beş gönde geçildi. Geçiş şu suretle oldu:

(8 — Muharrem : 29 — Ağustos Pazar ) Rumeli askeri;

(9 — Muharrem : 80 — Ağustos Pazartesi) Yeniçeriler;

(10 — Muharrem: 81 — Ağustos Salı ) Anadolu askeri;

Bugün sipah, silâhtar, dört aşağı bölüklere zahireleri, 70 odadan ibaret olan yeniçerilerin de her odasına yirmişer kuruşla, yirmişer kile pirinçleri dağıtıldı.

(11 -— muharrem : 1 — eylül çarşamba) 8200 kantar barut, 16,000 kazma, 80,000 kürek, 20,000 torba vesair mühimmat ve cephane ile cebeci ocağı; 27 balyemez ve kalanburne top, 60 şahi top, 12 havan topu ile topçu ve arabacı ocakları ;

(12 — muharrem : 2 — eylül perşembe ) Başkomutan .

Donanma da Varadin’e doğru hareket etti .

Belgrat muhafazasına kalenin piyade ve süvari yerli kulundan başka sekiz oda yeniçeri, köprü muhafazasına da kuvvetlerde beraber İsmail Paşa bırakılmıştı. Sofya’dan Belgrat’a gelinceye kadar da yollardaki Draman, Kuruçeşme, Kızılbayır, Baymurbayır, Rejane, Devebağırdan boğazlarla Sokva, Morava köprülerinin ve Musa palangasının muhafazasına ordudan 2266 kişi bırakılmıştı. Sebebi dağları dolduran asilere karşı boğazları emniyet altında bulundurmaktı. Bırakılan kuvvet bundan ibaret değildi. Civar köylerin halkı da tavzif olunduğu gibi, buraların sancak beyleri de kuvvetlerde bu işe memur edilmişlerdi. Hatta bunların içinde mm taka ile alâkalı olmayan Uhri kuvvetleri bile vardı.

(13 — muharrem : 3 — eylül cuma ) istirahat edildi.

Başkomutan 2000 atlı ile Zemun’dan ileri giderek uzak öncü olarak hareket etmiş olan Kırım kuvvetlerine yetişip han ile düşman üzerine ne suretle yürünmek münasip olacağının görüşerek döndü [1].

Ordu (14 — muharrem : 4 — eylül cumartesi) günü yürüyüşe başladı [2] . Yürüyüş muharebe tertibi alınmış olarak yapılıyordu. Rumeli beylerbeyinin komutasındaki Rumeli kuvvetleri öncü idiler. Diğer bütün eyalet kuvvetleri müstakil alaylar halinde olmak üzere sağ ve sol kollar teşkili ile ve hepsi vezir Mısırlıoğlu İbrahim Paşa komutasında olarak ilerliyorlardı. Verilen emir mucibince her alayın önünde birkaç top gidiyordu. Daimî ordu ile Başkomutan ortadan yürüyordu. Sırım,
Semendre kuvvetleri Vezir Cafer Paşa komutasında artçıyı teşkil ediyorlardı . Ordu bu tertip yürüyüşle o gün Değirmenliğe geldi.

( 15 — muharrem : 5 — eylül pazar ) Değirmenlikten üç saat ilerde Plekeş [ Belegiş ] ovası. Bugün yürüyüş esnasında askerleri sulamak üzere 50 tane beygirli saka kolu tayin olundu . Bugün 6000 Kırım süvarisi daha geldi.

(16 — muharrem : 6 — eylül pazartesi) Salankamin harp meydanı .

(17 — muharrem: 7 — eylül salı) Salankaminden üç saat ilerde Köprülüzade denilen yere konuldu.

(18 — muharrem : 8 — eylül çarşamba ) düşmanı keşif için istirahat Rumeli, Anadolu kuvvetlerde Kırım kuvvetleri ve sadrazam kethüdası Varadin istikametine gönderildiler.

(19 — muharrem : 9 — eylül perşembe ) Varadin [l].