Camilerimizin İsimleri Hakkında Düşünceler

Bu tür isimlendirmelerin bence gerçekçi olmaktan ziyade siyasi ve sosyal açıdan yaratılmak istenilen toplumsal etkiye hizmet maksadı ile yahut cemaatsal, tarikatsal etkilere ortam hazırlamak amacıyla yapıldığını düşünmek daha gerçekçi bir düşünce tarzı olacaktır düşüncesindeyim. Böyle amaçlar olmamış olsa idi yıkılıp yenilenecek yahut restore edilecek camilerin, mescitlerin isimlerinin değiştirilmemesine dikkat edilmesi gerekirdi.

Üstelik bu tür isimlendirmelerle ortadan kalkacak cami ve mescitlerin milletimizin, Türklüğün bu topraklardaki hakimiyetinin eskiliğini ifade imkanından uzaklaştırabilecek isimlendirmeler olduğunu da söylemek mümkündür. Bandırma’mızdaki Haydarçavuş Cami’miz bugün yaptırıcısı Haydarçavuş’un ilk yaptırdığından bu yana 3. Yapılış şekli ve görünümüyle karşınızdadır. Ama bu camii hala ilk yapıldığı 1600’lü yıllardan bu yana aynı yerinde olup ilk yaptıran Haydarçavuş’un adıyla anılan bir camidir. Bu haliyle bu cami bir yandan ilk yaptırıcısının adını aksettirirken bir yandan da Türk milletinin Bandırma’daki varlığının ne kadar eskiye dayandığını görüntülemekte sergilemekte taşlaşmış bir şekilde izlerin ve dünyanın gözleri önüne sergilemektedir. Eğer bu caminin ismi değiştirilmiş olsaydı, başka bir isimle anılmaya başlanması gerçekleşseydi bu caminin Türklerin ve İslamların Bandırma’daki mevcutluğunu, varlığını bugünkü kadar açık ve seçik olarak gözler önüne sermesi mümkün olabilir miydi? Şurası da bir gerçektir ki bir ırkın, bir sahada yaşamış olmasının ne kadar süreden beri olduğunu gözler önüne sürecek delillerin başında geride bıraktıkları ibadethaneler, mezarlıklar ve diğer mimari eserler ortaya koyduğu, koyacağı muhakkaktır.

Nasıl bugün Yunanlılar Marmara, Ege gibi veyahut yurdun diğer yerlerindeki bazı tarihi ören yerlerindeki mimari eserlerle ortaya koymaya çalışıyor ve anadolunun eski bir Yunan yerleşimine sahipliğini dile getirmeye çalışıyorlarsa bizler de gerek ülkemizdeki gerek Türklüğün elinde olması gerektiğini savunduğumuz mahallerde Türk ırkının eskiden beri yaşadığını ispatlamak somut olarak gözler önüne sergilemek istiyorsak geride bırakacağımız, bıraktığımız sergilediğimiz başta cami, mescit, türbe gibi mimari unsurlarla buralarda Türk adını yaşatmaya bu isimlerin eskiliğini gözler önüne sergilemeye mecburuz düşüncesindeyim. Daha açık söylemek gerekirse camilerimizin isimleri ne kadar eskiye dayalı ise üzerinde yaşadığımız topraklar da o kadar eskiye dayalı bir yaşamımız olduğunu ispatta kolaylık çekeceğimizi düşünerek iş olsun diye siyasi modaya tarikat ve cemaat ehlini memnun etmeye yönelik olarak yahut eski rejimlere, dinsel rejimlere özlemimizi dile getirmeye yönelik olarak eski camilerimizin isimlerini yenilemeler, restoreler neticesinde gerçekleştirmeye girişmekten kaçınmalıyız kanaatindeyim.

Sözün kısası camilerimizi yıkıp yeniden yapsak da, restore etsek de yeni isimlerle adlandırmaya girişmekten uzak durmalıyız. Bunu yapmadığımız taktirde hem ilk yaptıranların hakkını ihlal etmiş, onların yaptırdığı camiler yaşadığı sürece elde edecekleri, edebilecekleri sevapları gasp etmiş olabileceğimiz gibi hem de isimlerinin anılmasını ortadan kaldırarak onları manen bir kez daha ölüme mahkum etmiş oluruz. Bu yüzdendir ki yenilemeye tabi tutacağımız, restore edeceğimiz camilerin adlarını koruyalım, onlara modaya uyarak verilebilecek yeni isimler koymaktan uzak duralım düşüncesindeyim. Kaldı ki yeni yapılan camilere olsun, restore edilen camilere olsun yerel açıdan önem taşımayan, yaptıranlarla yaptırıldığı saha ile bağlantısı olmayan kişilerin isimleri ile camilerin veya mescitlerin simlendirilmesini anlamak hakikaten zordur.

Komşu ilçemiz Erdek’te mevcut müftümüzün selefi İsmail Yalçın zamanında onun büyük gayret ve öncülüğünde Erdekliler tarafından yaptırılan büyük camimizin isimlendirilmesi sonucunda bu camiye Piri Reis Cami adını verildiğini görmekteyiz. Şimdi insan sormadan edememektedir. Bu muazzam ibadethanenin ismini taşıdığı Piri Reis ile bağıntısı nedir? Bu camiye Piri Reis isminin verilmesi ne amaçla gerçekleşmiş olabilir? Bu caminin yapıldığı ilçeye Piri Reis sağlığında ayağını basmamışken Erdek ilçesine bıraktığı hiçbir eser mevcut değilken bu muazzam camiye isminin verilmesi modaya uymaktan yahut yapımında etken olan siyasi görüş sahiplerinin tarikat veya cemaat kitlelerinin istek ve arzularını dile getirmekten öte bir özellik taşımayan bu isimlendirmeyi gerçekçi ve doğru bulmak ne oranda mümkündür? Devamı yarın…