Bandırmalının İngiliz İşgalinden Kurtarılışı ve Kurtarıcıları

Bizzat İngiliz bayrağı çekilerek Bandırmaya yaşatılan bu işgalden Bandırmanın kurtuluşu Balıkesir’den gelen meşhur İngiliz Kemal’in yönlendirdiği plan ve program uygulanarak kurtarıldığını söylememiz mümkündür.

Şu da bir gerçektir ki Bandırmamız kurtuluş harbi sırasında yaşadığı 3 işgali de Akbaş baskının yarattığı etki sonucunda yaşamıştır. Bunlardan Yunan işgalinden Türk ordusu tarafından kurtarılan Bandırmamız 10 Nisan 1920 tarihi Anzavur işgalinden ise daha sonra kendisi de isyan edecek olan Çerkez Ethem Kuvayı seyyaresi ve Kuvayı Milliye birliklerinin sayesinde kurtulacaktır. Bu sözünü ettiğim iki kurtuluşta Bandırma halkının hiçbir payı yoktur. Yani Bandırma içerisinde yaşayan kitlenin hiçbir rolü yoktur.

Hatta Bandırma köylerinin de payı yoktur demek pek yanlış sayılmayacak bir durumdur. Ancak az öncede belirttiğim 1 Şubat 1920 tarihi İngiliz işgalinden Bandırmanın kurtarılışı Bandırma halkının kendi öz çabası ile söz konusu olmuştur. Bu nedenle Bandırmanın 11 Şubat tarihli yani 1920’nin 11 Şubat tarihli Bandırmanın İngiliz işgalinden kurtuluşu Bandırma halkının eseridir. Bu nasıl olmuştur?

Bandırma İngiliz işgaline düşünce gerek Bandırma içinden veya İzmir gibi çevre vilayetlerden bu işgal protestolar görmüştür. İngiliz hükümeti nezdinde, Osmanlı hükümeti nezdinde dünya kamuoyu nezdinde gerçekleştirilen protestolarda Bandırmanın İngilizlerce işgal edilmesi protesto edilirken şehrin kısa zamanda boşaltılması istenmiştir.

Hatta bu protestolar yapılırken bu işgale sebep gösterilen Akbaş baskınında ele geçirilen silahların aslında Osmanlı silahı olduğu Osmanlı ülkesini işgal eden Yunanlılara karşı mücadelede bu silahların kullanılmasının da haklı olduğu vurgulanmış ve bu mücadele başarıya ulaşılana kadar silahların elden bırakılmayacağına dikkat çekilmiştir.

Şüphesiz Bandırmanın İngiliz işgaline uğramasından Balıkesir ve Ankara’da haberdar olmuş. Onlardan yardım istenmiştir. Balıkesir’deki Kazım Özalp’in Bandırmada durumu tenkit için gönderdiği İngiliz Kemal yani Esat Tombuk Bandırmaya geldiğinde durumu görmüş ve Bandırmadaki Kuvayı Milliyeciler ile temasa geçmiştir.

Onların önde gelenlerinden Hasan ve Mehmet beylerle temas eden İngiliz Kemal onlara planından bahsetmiş ve Bandırmayı çevreleyen tepelere silahlı insan grupları, yığınları temin etmelerini tavsiye etmiştir. Çevre köylerden temin edilen silahlı sopalı insan kitleleri kış gününe rağmen şehri çevreleyen tepelerdeki yerlerini alınca İngiliz Kemal yine aynı kişilere şu tavsiye de bulunmuştur; “İngilizlerin başındaki yüzbaşıya gidip şehri boşaltın yoksa şehri kuşatan yeşil ordu birlikleri ve Kuvayı Milliye birlikleri şehre yürüyecek diye belirmiş ve ondan şehri boşaltmasını istemelerini söylemiştir.” Kendisi de taşıdığı yabancı Hristiyan birey kimliği ile İngiliz yüzbaşısının yanına gitmiş sözünü ettiği adamlar İngiliz yüzbaşısına öğrettiklerini söyleyince o da yüzbaşıya şehri gezmeyi tavsiye etmiştir.

Yüzbaşı ile birlikte şehir kıyısına yaptıkları yürüyüş ile tepelerdeki hazırlattığı insan kitlelerini gösterip yeşil ordu ve Kuvayı Milliye şehre saldırırsa işiniz zor olur sizi kimse kurtaramaz yolunda telkinlerde bulunmuştur. Bu aba altından gösterilen sopa İngilizleri yola getirmeye yetmiştir. Bu görüntüden ürken İngiliz yüzbaşısı derhal askerini gemiye çekmiş 11 Şubat 1920’de şehri tekrar Osmanlı denetimine bırakmıştır.

Gemi ile İstanbul’a giden İngiliz kuvvetinin arından Bandırma halkının çaba ve gayreti ile kurtuluş harbinde tek başarısı olan kurtuluşu yaşamıştır. Tekrar önemle vurgulamak isterim ki bu İngiliz işgalinden hile ile de olsa silah kullanmadan da olsa Bandırmanın kurtarılışı Bandırma halkının Bandırmadaki Hasan ve Mehmet Beyler gibi değerli Kuvayı Milliyecilerin öz çabaları ile gayret ve çalışmaları ile olmuştur. Bu başarı hiçte küçümsenecek bir başarı değildir. Küçük bir ilçe hile ile de olsa kendi devleti sahip çıkmasa da İngilter gibi bir devletin silahlı işgalinden kendi gayret ve çabası ile kendini kurtarmayı başarmıştır.

Bu hiçte küçümsenecek bir şey değildir. Ne yazık ki Bandırmalı bu başarıya dünde sahip çıkamamıştır, bugünde sahip çıkmamaktadır. İngiltere gibi bir devlete geri adım attırmanın ne büyük bir zafer olduğunu hala fark edemeyen Bandırma bu nedenle olsa gerektir ki bu kurtuluşun yıl dönümünü hiçbir zaman kutlamadığı gibi bugünde kutlamamaktadır. Oysa bu başarı Bandırmalının kazandığı kendi malı olan tek Kurtuluş savaşı başarısıdır. Devam edecek…