UNUTULAN VEYA UNUTTURULAN ÇANAKKALE KARA HARPLERİ

 19 Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal Arıburnu Muharebeleri raporu’nda 25 Nisan günü yaşananları şu şekilde anlatıyor: “25 Nisan sabahı Arıburnu civarında bir hadisenin cereyan etmekte olduğu işitilen gemi topları sadasından anlaşılmış aynı zamanda Maltepede’ki 77 Alaydan telefon ile düşman donanmasının Kabatepe sahillerini bombardıman etmekte olduğu ve Kabatepe’nin kuzeyinden piyade ateşi işitilmekte olduğu bildirilmiş ve bunu müteakib dokuzuncu fırka kumandanlığının saat 5.30’da yazılan raporu gelmişti. “düşman Arıburnu ile Kabatepe arasında birçok sefain-i harbiye ve vesait-i nakliyesiyle tekarrübde ihraç teşebbüsüne başladığı ve şimdi Arıburnu’na asker çıkardığı haber alındı. Berayı malumat tebliğ olunur.”

 Derhal bütün fırka kıtaatını harekete hazırlık derecesi tezyid edilerek bir tarafta Maydos mıntıkası kumandanlığından düşmanın teşebbüs derecesi hakkında daha esaslı malumata, diğer taraftan da Kolordu veya Ordu kumandanlıklarından emre intizar edilmekte bulunulmuştur. Fırkanın süvari bölüğüne dahi istihsal-i malumat için Kocaçimen üzerinden sahildeki ahval-i tahkik vazifesi ile hareket etmesi emri verilmiştir. Bu sırada Üçüncü Kolordu komutanı Esad Paşa Hazretleriyle Gelibolu’dan telefonla görüşülmüş ve müşarunileyh dahi henüz cereyan-ı ahval hakkında vazih malumat edinememiş olduğunu bildirmiştir.

 Saat 9.30 evvelde Dokuzuncu Fırka kumandanı Miralay Halil Sami Bey’den aşağıdaki raporu aldım: “Kabatepe’de tabur kumandanlığından şimdi alınan raporda düşmanın Arıburnu sırtlarından Kabatepe’nin gerilerindeki sırtları sarmakta olduğu bildiriliyor. En yakın bulunması hasebi ile Maltepe’deki kuvvetinizden bir taburu Kabatepe’nin şimalindeki Arıburnu’na karşı olan sırtlara müsareaten sevk ile neticesinin iş’ari mercudur.”

Bu anda zaten fırka emr-i harekete müheyya idi. Şayan-ı dikkattir ki bu ana kadar düşmanın Seddülbahir cihetindeki teşebbüsünden hiç bahis edilmemekte, Arıburnu ihracına karşı mümanat için bir tabur kuvvet ile iktifa edilmekte idi. Artık ihraç muhakkak olduğuna ve düşmanın velev cüzi olsun sahile yerleşmesine meydan vermemek lüzumu da aşikâr olduğuna göre daha vakit geçirerek Gelibolu’dan fırkanın suret-i hareketine dair emr-i kati beklemek ahval-i harbiye ile gayri kabili telif idi. Fırkanın maksad-ı umumi haricinde ve lüzumsuz yere istimal edilmemesi için evvel emirde bir Alay piyade ve bir cebel bataryası ile Arıburnu’na yetişerek çıkan düşmana taarruz etmeğe ve fırka kısm-ı külsini yine Bigalı civarında emri harekete hazır bulundurmağa karar verdim.

 Karargâhımın bulunduğu Bigalı köyüne en yakın, Fırkanın Elli Yedinci Alayı ile cebel bataryası idi. Derhal bu iki birliğin kumandanına harekete hazırlıklarını ikmal etmelerinin emir almak için yanıma gelmelerini yaver ve emir zabitleri ile şifahen bildirdim.

 Bu sırada kıtaata tebliğ edilmek ve bir suret-i Dokuzuncu Fırka kumandanına gönderilmek üzere erkân-ı harbime aşağıdaki emri not ettirdim:

Düşmanın Arıburnu civarındaki ihraç teşebbüsü diğer noktalardaki teşebbüsatından ciddidir.

Süvari bölüğü, 57. Alay ve cebel bataryası, bir sıhhıye müfrezesi Kocadere garbındaki sırtlara hareket edecektir. (bunlara ben şimdi şifahen emir vereceğim)

Fırka kısm-ı küllisi ordugâhlarında harekete müheyya bir halde bulunacaklardır.

Ben bidayetten düşmana hareket eden müfreze ile beraber bulunacağım. İcap eder ise kısm-ı külliye avdet edeceğim.

Fırka karargâhından kalan fırka erkân-ı harbiye irtibatta bulununuz.

karargah Bigalı köyünün şarkındaki sırtta ve değirmen yakınındadır.

 Telefon ile arz edilmek üzere şu raporu yazdırdım.

“Kabatepe ile arıburnu arasında çıktığı haber verilen düşmanın cins ve miktarı hakkında henüz bir malumat alınamadı. Süvar bölüğünü kocaderenin garp sırtlarına gönderdim. Düşmanın kocaderenin garptaki sırtları işgaline meydan vermemek maksadı ile 57. Alay ve cebel bataryasını da şimdi kocadere’nin garp sırtlarına tahrik ediyorum.düşmanın kuvvet ve vaziyetini anlamak ve ona göre tedabir-i taarruziye ittihaz eylemek üzere fırka erkan-ı harbini bırakarak bizzat oraya gidiyorum. Fırka kısm-ı külsinin istimalini icab ettirecek bir halin vukuunda fırkamın başına geleceğimi arz ederim.”