Adalet Her Devirde Yönetimin Etkisinden Kurtulamamıştır

Bu durumu birileri talihin cilvesi veya tarihin tekerrürü diye değerlendirebilirler. Ama bence bu düpedüz adalet teşkilatının hukukçuların bir başka değişle yargının yürütmenin her zaman etkisinde olduğunun açık ve net ispatından başka bir şey değildir. Bu yeryüzünde olduğu gibi bizde de geçerli olmuştur. Bence yıllarca da geçerli olabilecek bir olgudur. Tabii ki her dönemde az çok olan bir olgu olarak devam edecektir. Ama hukuk sisteminin özelliği ve yürütmenin özelliği bu etkileşimin derecesini tayin edecek bir durumdur. Ne var ki bu durum insanların ve insanlığın idealine hukukun ana prensiplerine bence aykırıdır. Çünkü hukukta ideal örnek her mekânda her zamanda her şartta tarafsız ve etkilerden uzak bir adalet teşkilatı ve hukuk sistemidir. Zaten adaletin terazi ve kılıç tutan bir ilahe ile temsil edilmesi de bu ideali sembolize etmeyi amaçlamaktadır.

Ülkemiz gibi sık sık anayasa ve hukuk kuralları değiştirilen ülkelerde hele hele sık sık genel aflar çıkarılan ülkelerde adalet mekanizması yürütmenin etkisinde kalmaz da ne yapar? Çünkü yürütme zaten çoğunluğu elinde olan yasama organıyla gerçekleştirdiği yasal düzenlemelerle bir yandan yargının yani adalet mekanizmasının aldığı tarafsız karaları verdiği cezaları ortadan kaldırır etkisizleştirirken bir yandan da adalet mekanizmasının yani yargının teşkilat yönetmeliklerini istediği gibi ayarlayıp onu kendi etki ve kontrolüne sokmayı gerçekleştirmeyi yerine getirmektedir. Çaresiz adalet mekanizması ister istemez bu durumda yürütmenin etkisinde kalacaktır. Bu kaçınılmaz bir durumdur. Bu dün adaletin yürütmenin elinde olmasından padişahlar, sultanlar, sadrazamlar, vezirler vasıtasıyla krallar nazırlar vasıtasıyla gerçekleştirilmişse bugün devlet başkanları, başbakanlar, bakanlar vasıtasıyla sürdürülecek ama hakikat değişmeyecektir. Çünkü bence yargı hiçbir dönemde yürütmeden, onun etkisinden kendini yeryüzünün hiçbir ülkesinde kurtaramamıştır. Ancak ülke zaman ve yöneticiler değiştikçe nüans farkı görülmüştür, görülebilmiştir.

Tekrar ediyorum bence yeryüzünde mutlak adalet hiçbir ülkede söz konusu olmadığı gibi bizde de söz konusu olmamıştır. Tabii ki hiçbir zamanda olmadığı gibi bugün de olması mümkün değildir. Bu nedenle şahsi kanaatim bugün ülkemizde adaletle tarafsızlık ilkesinden söz etmek oldukça zordur. Hele yürütmenin taraf olduğu davalarda adalet mekanizmasını anlamak hiç de kolay değildir. Ama bence bütün bunların sebebi yürütmenin adalet mekanizmasına etkileri olabilir. Tabii ki adalet sisteminde reform gerektiren durumlar olup bunları yapılmamış olmasının etkileri de böyle sonuçları getirmiyorsa…

Bütün bunlardan sonra şunu önemle hatırlatmak isterim ki adalet mekanizmaları çok eski tarihlerden beri hep yürütmenin yani iktidardakilerin etkisinde kalmış hüküm ve kararlarında bu etkinin dürtüsüyle karar vermişlerdir. Bu nedenle tarihimizde Şehzade Korkutlar Şehzade Mustafalar Padişah 2. Osman gibi padişahlar hep zamanın yargılarının onayı alınarak zamanın iktidarlarınca idam edilmişlerdir. Yine Mitat Paşa ve arkadaşları bu nedenle aldıkları cezalarla Taif Zindanı gibi yerlerde hayata veda etmişlerdir. Ulu önder hakkında Mustafa Paşa mahkemesi bu durum nedeniyle Mustafa Kemal ve arkadaşlarını idama mahkum etmiştir. Aynı neden daha yakın tarihlerde Menderes ve arkadaşlarının deniz gezmiş ve arkadaşlarını Türk adalet mekanizmasınca idam edilmesini getirirken yine o nedenledir ki Abdullah Öcalan’ın idamı hak eden suçlarına rağmen Menderese mezarlık etmiş İmralı’da hiçbir şeyi eksik olmadan millet kesesinden yaşamasını getirmiştir. Kim bilir daha gelecekte ne benzeri durumlar tarihe geçecektir. Bunları zaman gösterecektir. Şurası bir gerçektir tarih hiç birini affetmeden yazacak gelecek nesillere aktaracaktır. Nasıl daha önce ki iktidarlar döneminde yapılanlar yazıldıysa önemli olan adalet teşkilatının en az seviyede yürütmeden etkilenmesi karar ve icraatlarından tarafsız bırakılması tarafsız kalmayı başarmasıdır. Ama ne yazık ki nasıl tarihte adalet mekanizması hiçbir dönemde yürütmenin etkisinden uzak kalmamışsa şimdi de gelecekte de bu böyle olacaktır. Yine de öyle olmamasını ummak beklemek durumundayız.

Şunu da eklemek isterim ki hukuku etkilemek hukukta alınacak kararları etkilemek için sadece hukukçuları etkilemek her zaman hukukta alınacak karalara yön vermek için yeterli olmamıştır. Çünkü hukukçular değişince değişen hukukçunun verdiği kararı yeni gelen dönemin hukukçusu yahut yeni gelen hukukçu her zaman için değiştirebilir ortaya yeni bir hukuk hükmü çıkabilir. Bu yüzdendir ki yaptıkları haksızlıkları yolsuzlukları suiistimal ve çıkarları her dönem için hukuka uygun hale getirmek isteyen çıkar çevreleri siyasi çevreler yönetici ve liderler mevcut hukuk kaidelerini de değiştirip gelecekte de yürürlükte kalmak üzere yeni hukuk kaideleri ortaya koymak için ellerinden geleni yapar kendi kontrollerindeki hukuk kaidesi yapmaya yetkili birey veya meclisleri kendi istekleri doğrultusunda sürdürecek yeni kanunlar yapmaya ihdas etmeye yöneltmeye çalışırlar. Çoğunlukla dediklerini yapıp yaptırıp hukuk açısından icraatlarının geleceklerini teminat altına almayı başarırlar. Ancak çıkar çevrelerinin siyasetçilerin hatta tarikat ve cemaat çevrelerinin kendi açılarından kendi çıkarları açısından tehlikeli gördükleri kendi çıkarlarını engelleyebilecek gördüklerini kanun hüküm ve kaidelerini de etkileyip yönlendirebilecekleri hukuk kaidelerini kaldırmaya yetkili birey kurum veya meclis gibi çevrelere kaldırtmak yoluyla gelecekteki çıkarlarını gelecekteki dönemde işleyecekleri suçun ortadan kalkmasını bile temin etmeye yöneldikleri bile görülebilir. Nitekim ülkemizde son zamanlarda bu gibi işlemden kaldırılan ulusal veya uluslararası hukuk kaidelerini de pekala görebiliriz. Bütün bunlardan sonra başta da belirttiğimiz adaletin her zaman için hiçbir birey veya kurumun kitlenin cemaatin etkisinde kalmadan tecelli etmesinin gerektiğini bunun gerçek adaletin ta kendisi olması gerektiğini önemle vurgularım. Umarım dünyada da ülkemizde de gerçek adalet hüküm verir ve hakim olur.