ATASÖZÜ DEĞİL, ÖZLÜ SÖZLER

Atalarımız şöyle demiş, böyle demiş diyerek öğüt verenler, atalarının söylediği bazı sözleri günü kurtarmak, kendi olumsuz veya olumlu düşüncelerin de akıldanelik yapma hareketlerine girerler..

Velhasıl, bu ata sözü denilen şeyleri söyleyenler, aynı düşüncelere sahip olsalardı,

“Bir elin nesi var iki elin sesi var” derken, niye “Nerede çokluk orada …”demişler?

Evet, sadece soruyorum.

bu sözler o kadar çok ki, insan hangisinin atasözü, hangisinin anlamsız birilerinin söylediğini kestiremez..

Mesela, “Azıcık aşımızı ağrısız başımız” deyip, arkasından “Fazla mal göz çıkarmaz” demenin alemi var mıydı?

Herhalde birinci sözü söyleyen yoksun, ikincisini söyleyen de zengin atalardan birisi olmalı!

“Damlaya damlaya göl olur” diyen ata

“Taşıma su ile değirmen dönmez” sözüyle isyan mı oynuyor yokluğa?

Yoksul gençler evleneceklerdir. İki gencin evlenince geçim sıkıntısı çekeceğini bilen ata denilen kişiler, “İki gönül bir olunca, samanlık seyran olur” derken, “İki çıplak bir hamama yakışır” diyerek, biraz dalgavari geçerek bahane mi buldular evlenecekleri caydırma yolundan?

Vallahi ata denilen ve onların bazı sözlerini “ATASÖZÜ” diye niteleyenlere, bir örnek daha vereyim de, sohbetimiz daha anlaşılır hale gelsin:

“Harama el uzatma” sözünün devamında

“Üzümünü ye bağını sorma” demek biraz aklımıza bir şeyler getirmiyor mu? Hele zamanımızın bir ata sözü var ki, insanı suç işlemeye teşvik eder!

“Bal tutan parmağını yalar” örneğin bu sözden sonra biraz küpünü doldurma hareketlerinin başladığını söylesem, ayıp mı olur?

Neyse çok derinlere daldık galiba? Bizim sohbetimizin amacı, gerçek atalarımız ile ilgili değil. Bizim amacımız halka mal olmuş özlü sözlerin hepsine “özlü söz” yerine “Atasözü” gibi kullanış biçimine ve söylenenlerin olumluluktan olumsuzluğa, yani olumlu olanın tam karşıtı da olduğuna dikkat çekmek. İkincisi her söze ata sözü denileceğine, neden “özlü söz” denilmediğine dair dikkat çekmektir.