güvenilir kaynak casibom giriş maritbet
SON DAKİKA
Hava Durumu

Trabzon Havalisinde Yaşayanlar Öz ve Öz Türktür – 6

Yazının Giriş Tarihi: 18.12.2020 21:47
Yazının Güncellenme Tarihi: 18.12.2020 21:47

12 Temmuz 1915'te Maçka'nın Konko Ormanları'nda on beş kişilik bir Ermeni çetesi Merkez bölüğünden Giresunlu Ahmed oğlu Ali onbaşıyla Recioğullarından Yusuf oğlu Mecid şehit düşmüştür.

13 Temmuz 1915'te Trabzon'a bağlı Zefanos köyünde Tonyalı oğlu Arkisya'nın kumandasında yirmi kişilik bir Ermeni çetesi Trabzon mektebi Sultani muallimi Remiz Efendi ile Fol köyü Çuvalcı oğlu Mustafa'nın eşi Saniye, Çuvalcıoğullarından Musa'nın kız kardeşi ve Celaboğullarından Ahmed ile Faik acımasızca bir şekilde katledildi ve seyyar müfrezesinden Şükrü onbaşı şehit düştü.

27 Ağustos 1915'te Yomra'nın Şana köprüsü civarında sekiz Ermeni çetesi jandarmaya pusu kurup ateş açmış, Merkez bölüğü jandarmalarından Balıkesirli Mehmet oğlu İbrahim yaralanmıştır .

3.1.5.     Komitacıların Bölgedeki Faaliyetleri

Ermeni komitacıları I. Dünya Savaşı öncesinde Anadolu'nun bütününde olduğu gibi Trabzon vilayetinde de çeşitli karışıklıklar çıkarmışlardır. Osmanlı belgelerinde bununla ilgili bilgiler detaylarıyla yer almaktadır. 6 Mayıs 1329 tarihli belgede Ermeni komitacılarının Trabzon'da çıkarttıkları karışıklıklar geniş kapsamlı bir şekilde anlatılmaktadır. Bu belgelere göre Trabzon Ermeni Mektebi Müdürü, öğretmenler ile sorun yaşamış ve öğretmenleri darp edecek kadar ileri gitmiştir. Yine bu kişiler kiliseye ve cemaate ait gelirlere el koymak ve bunları kendi isteklerine göre kullanmak istemişlerdir. Taşnakların kışkırtmasıyla bazı Ermeni gençleri Murahhasa Serupe efendiyi istifa ettirmeye çalışmışlar ancak zamanında alınan tedbirlerle bu provakasyonlar engellenmiştir .

3.1.6.     Bölgedeki Kaçakçılık Faaliyetleri

1878'de yapılan araştırmalar sonucunda Moskova'daki Ermeni Komitesi'nin Trabzon üzerinden İran'a Transit olarak geçirilen ticari mallar aracılığıyla Osmanlı topraklarına silah soktuğu tespit edilmiştir.

1893 yılında Ermeniler özellikle tuz ve tütün kaçakçılığı yapmaktadır. Bu yüzden Trabzon Vilayeti, Hafiye Tahsisatı'na zam yapılmasını talep ederek bu faaliyetleri önlemede daha etkili tedbirler almaya çalışmaktadır .

Ermeniler Trabzon bölgesinden özellikle silah ticareti kapsamında faydalanmaktadırlar. Bu faaliyetlerine hız kesmeden devam ettikleri belgelerde açıkça görülmektedir. 1901 yılında İran şahı namına Trabzon Gümrüğü'ne getirilen silahların Ermeni eşkıyasının eline geçtiği anlaşıldığından bu konuda gümrük görevlilerince daha dikkatli davranılmaya çalışılmıştır .

3.2.        Yörede Hınçak-Taşnak Dışındaki Ermeni Terör Örgütleri

Osmanlı topraklarında Hınçak ve Taşnak örgütlerinden başka terör örgütleri de kurulmuştur. Osmanlı Ermenileri arasındaki ilk milliyetçilik hareketleri de 1860'lı yıllarda başlamış, daha sonra Ermeni komitelerinin çekirdeklerini oluşturan çeşitli derneklerin kurulması ile devam etmiştir. Bu derneklerden ilki 1860 yılında kurulan "Hayırsever Cemiyeti" idi. Hayırsever Cemiyeti, Kilikya'yı yüceltme amacını gütmekteydi. Bu cemiyeti "Fedakarlar Cemiyeti" takip etti. 7 Mayıs 1866 yılında İstanbul'da Ermeni ileri gelenleri Serobe Aznavur, Srapion Hekimyan, Serobe Tagvoryan, Ekeşyan, Mikael Alişan, Matevos Mamuryan ve Arutünyan "Ser" adında bir mason cemiyeti organize ettiler. Bunların dışında 1870 yılında "Okul Sevenler" Cemiyeti, 1876 yılında "Araratlı" cemiyeti, 1879 yılında "Doğu" ve "Kilikya" Cemiyetleri, 1880 yılında Erzurum'da "Silahlılar Cemiyeti" daha sonra "Kadınlar Cemiyeti" ve 1881 yılında "Anavatan Savunucuları" cemiyeti, Van'da 1881 yılında en ünlü gizli cemiyetlerden biri olan "Kurtuluş için Birlik Cemiyeti" ve 1882 yılında da "Kara Haç Cemiyeti" vb. pek çok cemiyet kuruldu. Araratlı, Okul Sevenler ve Doğu Cemiyetleri daha sonra "Ermeni Birlik Cemiyeti" adında birleştiler. Bütün bu Ermeni cemiyetlerinin kuruluş amaçlarının temelinde Ermeni toplumundaki birlik ve beraberliği sağlamak, Ermenilerin haklarını korumak tarzında sebepler olduğu gibi Kara Haç Cemiyeti ve buna benzer diğer gizli cemiyetlerin amaçları arasında gençliğin silahlanmasını sağlamak ve silahlı isyanları organize etmek gibi sebepler yatmaktadır .

İhtilalci faaliyetleri amaç edinen ilk Ermeni siyasi partisi, Armenekan adındaki bir cemiyet oldu. Bu cemiyet, 1885 yılında Mekertitch Portakalyan'ın öğrencileri tarafından Van'da kurulmuştur. Bu partinin programı incelendiğinde, Ermeni halkının bağımsızlığı meselesini ve bir Ermeni devletinin kurulması gerektiğini ileri süren ilk siyasi Ermeni partisi olduğu anlaşılmaktadır .

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.