TARİHTE SURİYE HAKİMİYETİ İÇİN YAPILAN ŞAVAŞLAR

Eğer bir asilzade Mısır memleketi Büyük Kralı Rea-Maşeşa Mai Amana’dan kaçarsa ve böyle birisi Hatti memleketine, Hatti memleketi Kralı Büyük Kral Hattuşili’ye gelirse onu yakalayacak, kardeşi Mısır mem-leketi Kralı Büyük Kral Rea-Maşeşa Mai Amana’ya iade edecektir.

Eğer bir adam veya iki üç adam Hatti memleketinden kaçarsa, Mısır memleketi Kralı, Büyük Kral Rea-Maşeşa Mai Amana’ya gelirse Mısır memleketi Kralı Büyük Kral onları yakalayacak ve kardeşi Hattuşili’ye iade edecek. Mısır Kralı ve Hatti Kralı kardeştirler, bu sebepten onları bu kabahatleri için şiddetle cezalan-dırmasınlar, onların gözlerinden yaş akmasın, bu şahıslardan karıları ve çocuklarından intikam alınmasın.

Kadeş savaşı ve barışı ile Suriye ve ortadağuda sağlanan barış oluşturulan denge, fazla sürmemiştir. Çünkü Suriye toprağı Suriye dışın da kurulan devletlerin istilasına sürekli tabi olmuş Suriye de başlı başına kurulan ilk çağ devleti hemen, hemen tarih sahnesin de hiç görülememiştir. Öncelikle bu tür kısa hakimiyetler, Filistin ve bügün ki ırak sahasın da kurulan İsrail yahut Yahudi devleti ırak sahasın da kurulan akat imparatorluğu 1. Babil devleti, asur imparatorluğu ve 2. Babil devleti gibi devletler tarafından Suriye’nin tamamına veya bir kısmına hakim olmak şeklinde gerçekleştirilmişlerdir.  Yer, yer güneyanadolu da kurulan devletler yer, yer Mısır da kurulan devletler ile Suriye’nin bir kısmına veya geçici olarak tamamına hakim olabilmişlerdir. Ancak Pers imparatorluğu ve İskender imparatorluğu gibi devletler hem ırak hem suriye hem de mısıra belirli bir süre hakim olmayı gerçekleştirmişlerdir. Bunların yaptığı iş geçici istilalar olmuş hatta İskender impatorluğunun parçalarından biri olan selevkoz veya selevkit devleti Suriye de kurulup bir müddet yaşamayı başarmıştır. Ne var ki Suriye ve Ortadoğu hakimiyeti büyük Roma devletinin de ilgisini çektiğinden bir oran da mısıra ve kuzey Afrikaya hakim olabilmek için Suriye hakimiyetine mecburiyet hissetmesi Romayıdoğuya  yöneltmiş güney Arabistan sahası ve iran sahası dışın da başta Suriye olmak üzere, başta Anadolu olmak üzere bu sahaları hakimiyeti altına  almasını getirmiştir. Bu değişiklikler olurken suriye ve filistin ile ilgili huzursuzluklardan en fazla Yahudi halkı zarar görmüştür. Önce babilliler tarafından fırat boylarına sürülen Yahudiler büyük roma zamanın da tüm dünyaya dağıtılmışlardır. Yahudilerin bu huzursuzluğu, bu sürgünleri yaşaması insanlığın bugün yaşamakta olduğu Ortadoğu savaşlarının ana sahiplerinden biridir büyük roma parçalanınca batı Roma bir diğer adı ile Bizans, ırak , suriye, filistin, Lübnan, mısır ve kuzey afrika toprakları bu devletin toğrağı olmuştur. Hali ile Bizans uzunca bir süre Suriyeninhaikimi olmuştur. Ancak Hz. Muhammed’in doğumu ile başlayan Mekke çevresinde ki dinsel hareketlenme islam dinini ortaya çıkarınca durum değişmiş Hz.Muhammed’in kurduğu islam devleti yönünü Suriye de çevirmek durumuna yönelmiştir. Çünkü bu yeni dinin getirdiği heyecan o güne kadar Ortadoğu işlerine karışmayan güney araplarınıSuriyeye doğru harekete yöneltmiştir. Bunun üzerine harekete geçen Bizans imparatorluğuna karşı Hz. Muhammed tebük seferini gerçekleştirmek durumunu hissetmiştir. İslam arap dünyasının Suriye konusun da geçekleştirdiği ilk askeri harekat bu seferdir. Ansiklopedik bilgilere, internet bilgilerine baktığımız da bu sefer için şu bilgilere yer verilir.

MUTE SAVAŞI VE TEBÜK GAZVESİ

Mûte, Lût gölünün güneyinde Kerek’e 11, Kudüs’e 50 km. uzaklıkta geniş tarım arazilerine sahip bir yerdir. Burada yapılan savaş Hz. Peygamber katılmadığı için bir seriyye olmakla birlikte bazı kaynaklarda “gazve, ba‘s (ordu), yevm”, Resûl-i Ekrem’in orduyu gönderirken üç kumandan tayin etmesinden dolayı da “ceyşü’l-ümerâ” (ba‘sü’l-ümerâ) diye de adlandırılmıştır.  Devam Edecek