Şehitlik ve Gazilik Konusunda İzah ve Vurgulamalar

İslam dünyasında dinsel açıdan önemli iki mertebe vardır. Bunlardan ilki din uğruna millet uğruna devlet ve vatan uğruna hayatını kaybedenlere verilen şehitlik unvanıdır.

Bu unvan her ne kadar son zamanlarda kapsam genişlemesine uğrayıp görevi başında öleni, suikast sonucunda öleni amansız hastalıktan öleni doğum yaparken ölen bayanları cinayete kurban gidenleri de kapsar hale getirilmişse de geçmiş dönemlerde din adamlarımızca, Kur’an ve din kitaplarınca belirtildiği kadarıyla İslamiyet’i devleti korumak uğruna yapılan mücadelelerde hayatını kaybedenleri tanıtmada kullanılan bir unvan bir mertebe olarak dile getirilmekteydi.

2. mertebe ise vatan müdafaası devlet müdafaası uğruna girişilen mücadeleler de hayatını kaybetmemesine karşılık yaralanarak veya yaralanmadan sağ çıkan bireylere verilen gazilik unvanıdır.

Bu iki unvan İslam bireyleri için peygamberlikten sonra İslami açıdan varılabilecek en son mertebelerin başında gelmektedir. Gerçi evliyalarla şehitlerin derece ve itibarı konusunda dini açısından farklı anlatımlar mevcuttur.

Hatta bazıları alimleri de bu iki sınıfın yanında zikreder ve alimlerin mürekkepleri de şehitlerin kanı kadar değerlidir derler. Ancak burada şehitler aleyhine alimler lehine bir abartı bulmak pekala mümkündür düşüncesindeyim.

Bu bilgiler dışında hemen şunu vurgulamak isterim ki İslam dini, peygamber döneminden günümüze kadar şehitler arasında bir derece sıralaması yapmamıştır. Ne peygamberimiz ne halifeler ne din uluları ne evliyalar hiçbir şehidin diğerinden üstün olduğunu söylememiş hiçbir şehide diğer şehitten öncelikle bahşetmemişlerdir.

Aynı şey gaziler içinde söz konusudur. Hatta Osmanlının son dönemlerinden başlayarak daha büyük saygı gösterme şeklinde İslam dünyasında gruplaşmalar görülebilmiştir.

Nitekim Sünni İslam dünyası Bedir Muharebesi şehitlerini en üstün şehit sayıp değer verdikleri şehitleri onlarla kıyaslayarak onlara benzeterek değer kazandırmaya yönelik ifadelerle dile getirmişlerdir.

Bunun en güzel örneğini Mehmet Akif Çanakkale destanı isimli şiirinde Çanakkale şehitlerini Bedir şehitlerine benzeterek onlara “Bedrin aslanları ancak bu kadar şanlı idi” diyerek göstermiştir. Özellikle Şiilerin oluşturduğu kitle Kerbela şehitlerinin ve yanındakileri en üstün şehit kabul etmektedir.

Bunun sonucunda onların şehit olduğu tarihi matem günü ilan edip her yıl aynı tarihte yas tutarak dövünerek yad etmektedirler. Bunun dışında başlangıçtan bugüne geçen zamanda şehitlerin ve şehidin bugünkü kadar farklı değerlendirmeye uğratıldığı görülmemiştir. Dinsel açıdan şehit grubu sınıflandırılması ülkemizde ve İslam dünyasında söz konusu olmamıştır.

Ancak bu süreler zarfında dinsel açılar dışında şehitlerin başka sınıflandırmalara tabi tutulduğu görülmüştür. Bu değerlendirmeler uyarınca şehitlerimize, şehitlerin şehit olduğu zamana göre verilen adlarla anıldığını görebiliriz. Bunun sonucunda şehitlerin Devrim Şehitleri, Kore Şehitleri, Aznavur Şehitleri, Menemen Olayı Şehitleri gibi terör şehitleri gibi adlandırmalar bunun görüntüsüdür.

Aynı isimlendirme gazilerimiz içinde söz konusudur. Bütün bu şehitler farklı şehitler değildirler. Bu yüzden ne Menemen şehitleri ne Aznavur şehitleri Kurtuluş şehitlerinden değerli olmadığı gibi Kore şehidi Kıbrıs şehidi de Tunceli isyanı şehidinden ve terör şehidinden değerli ve faziletli değildir. Devam edecek…