Kurban İbadeti Hakkında Hatırlatmalar ve Önemli Vurgulamalar

Kurban ibadeti biz İslamlar da olduğu gibi bizden önce yayılmış Musevilik Hristiyanlık gibi dinlerde de yer almış bir ibadettir. Hatta bu ibadetin eskiliğini bütün dinlerin kabul ettiği ilk ata olan Adem Aleyhisselam devrinde kutsal kitaplarda yer alan Habil kabil olayına kadar götürmek mümkündür. Ancak biz İslamlarda kurbanın başlangıcı olarak İbrahim Peygamberin oğlu İsmail peygamberi kurban etme girişimi ile Musevilerde İbrahim peygamberin oğlu ishak peygamberi kurban etme girişimi ile başlattığı kabul edilmektedir. Hristiyanlarda ise kurban olan İsa peygamberdir. Ve bu yüzden direk kurban ibadetine yer verilmeyip Musevilerdeki ve bizdeki kurban ibadeti ile aynı mahiyette bir kurban törenine, olgusuna yer verildiği görülemez. Kabaca kökenine değindiğim kurban ibadeti İslamiyet’in farz kabul ettiği ibadetlerden değildir. Ancak farz olan haç ibadeti içerisinde olmazsa olmaz olan bir ibadettir. Kurbanın farzlığı haç ibadeti yapanlar için farzdır. Bunun dışındakiler için vacip olan bir ibadet olup öncelikle aile reislerine kurban kesmek vaciptir.

Şunu vurgulamak isterim ki kurban ibadeti İslamiyet’in ilk yıllarında sadece hacca katılan bireyler için uygulama bulurken daha sonraki dönemlerde herkesin hacca gitme imkanı bulamadığı düşünülerek hac yapamayan Müslümanlar için bir nevi manevi ferahlama sağlamak amacıyla kıyaslama yoluyla diğer Müslüman bireylere de kurban kesme hakkı tanınmak yoluna gidilmiştir düşüncesindeyim. Zaten kurban ibadetinin farz olmayıp yani hacca gidenler dışındakilere farz olmayıp vacip olması da bence bu düşüncemi destekleyecek bir özelliktir. Zaten vacip olurken bile öncelikle aile reislerini esas alması da bu düşüncemizi kuvvetli hale getiren önemli bir özelliktir.

Bugünkü sistem de veya aile reisliğini bir erkeğin temsil etmediği aile sistemlerinde aile reisi kadında olsa çocukları onun yönetiminde olduğu sürece aile reisi olan kadına vaciptir. Aile reisinin kendisi kurban kesmedikçe eşine veya çocuklarına kurban kesmesi uygun değildir. Ancak aile reisinin eşi veya çocuklarının kendi özel gelirleri olup oradan elde ettikleri para ile kendileri için ayrı bir kurban kesmelerinde herhangi bir sakınca söz konusu değildir. Şunu da belirtmek gerekir ki şahsi düşünceme göre veresiye veya borç para ile veya kurban satana borçlanarak kurban kesmek uygun değildir. Çünkü kurban kesmek vacibiyeti ancak kendi ve ailesinin ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra bir kurban alabilecek parası olan kişi için geçerlidir. Kurban kesenin, kestiği yerde önemlidir. Bu nedenle inancıma uygun olan kurban kesenin olduğu yerde kesilmeli mümkünse kurban kesen kendisi kesmeli aksi taktirde vekalet verdiği kişinin kurban kesimini yaptığı sırada yanın da mutlaka bulunup tekbire teşkil etmesi en uygun ibadet şekli olmalıdır. Çünkü kurban ibadeti kişinin hem bedenen gerçekleştireceği hem de parayla gerçekleştireceği çifte etkinlik icap ettiren bir ibadettir.

Kesilecek kurbanın da bedensel açıdan özürlü veya çirkin görünümde olmaması olabildiğince sağlıklı ve kesildiğinde yeterli miktarda et ortaya çıkaracak bünye de olması gerekir. Kurban olacak hayvanlar dinimize göre sığır, deve, keçi, koyundur. Anlayamadığım bir diğer nokta mandanın da eti yenir bir hayvan olmasına rağmen 4 tırnaklı bir hayvan olmasına karşılık neden kurban edilmediğidir. Hakikaten bu yaşıma kadar çevremde bir mandanın kurban edilmediğini önemle vurgulamak isterim. Ancak belirtmek isterim ki bence İslami açıdan mandanın da kurban edilmesinde bir sakınca olmamalıdır. Kurban edilecek hayvan, alındığı yerden eve getirilene kadar, bakıldığı sürece, kesime götürülürken eziyet edilmemelidir. Kesimi sırasında da usta eller tarafından ölümü en kısa sürede gerçekleştirilecek şekilde ifa edilmelidir. Bu yüzden kesim ve yüzme parasından kaçarak ne kendimiz yüzmeye kalkalım nede ucuza yapıyor diye ehil olmayanlara yaptırma yoluna gitmeyelim düşüncesindeyim. Şunu önemle vurgularım ki bir koyun veya keçiyi sadece bir kişi kurban ederken sığır deve gibi hayvanları 2 kişiden başlayarak 7 kişiye kadar şahsiyet birlikte kurban edebilecektir. Bu çoklu kurbanlarda mümkünse aynı aileden kişiler eşler evlatlar torunlar anne babalar ve kardeşler oluşturmalıdır. Bu tür uygulamanın yapılması ise kurbanı gerçekleştiren kişiler arasında sana fazla et gitti, ben fazla sen az para ödedin çekişmesinin, kalplerde yaratacağı tereddütlerin daha az olacağı düşüncesidir. Çünkü kurban kesen kişiler arasında tereddüt olursa kurbanın kurbanlığı noktasında tartışmalar ortaya çıkar kesilen kurbanın dağıtılması noktasında ister keçi koyun gibi kurbanların vücudun bütünü, ister büyük baş kurbanlardan elde edilen etin tamamı 3 e bölünmeli 3’te 1’i kurbanı kesenin çevresindeki fakir fukara komşulara dağıtılmalı 3’te 1 yakın ve tanıdıklardan oluşacak eve gelen misafirlere sofra kurup ikram edilmeli, 3’te 1 ise kurban kesenin yanında bulunan ev halkı tarafından yenilip tüketilmelidir. Kurbanların derileri her ne kadar istendiğinde yakınlardan birinin fakirlerden birinin eline verilirse de bugünki uygulamamız deri toplayan Kızılay başta olmak üzere devletin kontrolündeki toplumsal amaca hizmet eden kurumlara verilmelidir. Derilerin işe yaraya bilmesi için deri yüzülürken deriye bıçak kaçırmaktan deriyi parçalamaktan kaçınılmalı deriyi verilecek yere Kızılay’a vb. vermeden öne tuzlayarak içe kıvırarak bağlayarak ilgili kurumlara verilmelidir.

Şunu da vurgulamak isterim ki keçi ve koyun kurbanlarında esas dikkat edilmesi gereken nokta oğlak veya kuzuların kurban edilmesinden uzak kalınması hiç değilse 6-7 aylık hatta 8 aylık kuzu veya annelerinin boyunda olanlar dışında kurban kesilmesi de kurban ibadetine de aykırıdır. Özellikle büyük başlarda dikkat edilmesi gereken nokta ise genç düvelerin genç dişi hayvanların kurban edilmemesi noktasıdır. Çünkü bu hayvanların yaşamları boyunca verebileceği onların yavrulamaları önlendiğinden hayvan neslinde lüzumsuz bir katliama dönüşmenin önlenmesi söz konusu olacaktır. Şunu da vurgulamak isterim ki süt üretimi açısından süt veren hayvanların sütün ucuz olması süt hayvanlarının giderinin gelirinden fazla olması nedeniyle kesilmemesi yoluna gidilmeli, dikkat edilmelidir. Devam edecek…