DURAKLAMA DEVRİ OSMANLI SEFERLERİNE ASKER İLE BAKIŞ VE ANLATIM GÖZÜ

1691 SALANKAMİN SEFERİ

SEFER HAZIRLIKLARI VE ORDUNUN YÜRÜYÜŞÜ

(3 --  Recep – 1102 : 3 – Nisan – 1691 Pazartesi) günü Başkomutanın tuğu yine sarayının kapısına dikildi. Her tarafa emirler yazıldı. Yeniden döktürülen (1:400) okkalık humbaralarla cephaneleri, mevzi tahtaları Karadeniz şaykalarına yükletilerek Tuna’dan Rusçuğa gönderildi. Oradan Tuna gemileri ile Belgrada gideceklerdi. Tuna şaykası 60’dı. Rusçukta kışlamakta olan 30 İstanbul firkatesine lazım olan mühimmat ve levazım da ayrıca 12 firkate ile gönderildi. Tuna sahillerinden para ile erzak tedariki için Rusçuk, Niybolu, Silistre iskelelerine satın alıcılar gönderildi. Erdeldeki Sibin, Braşov, Kolojvar kalelerinin zaptında kullanılmak için Kamaniceden 15:20 şer okkalık gülle atar 12 balyemez top çıkarılıp Bükreşe getirilmesi emrolundu ise de çok muhafız olmadıkça yollarda Lehlilerin eline geçebileceğinden bu yapılanmadı. Baharla beraber donanma Derya Kaptanı Mısıroğlu Vezir İbrahim Paşa komutasında Akdeniz’e, bir miktar çektiri de Karadeniz’e gönderildi.

(24 – Recep : 24 – Nisan Pazartesi) Başkomutan otağı Davutpaşa’ya kuruldu.

(9 – Şaban : 8 – Mayıs Pazartesi) yeniçerileri Davutpaşa’ya ordugaha çıktılar.

(13 – Şaban :12 – Mayıs Cuma) cebeci ve topçular Davutpaşa’ya ordugaha çıktılar.

(14 – Şaban : 13 – Mayıs Cumartesi) Başkomutan Davutpaşa’ya otağına çıktı. Cebecibaşı ocağı ile birlikte Kırklareli  üzerinden Rusçuğa gidip oraya gönderilen mühimmat Tuna’dan giderken karadan kollamaya memur oldu.

(6 – Ramazan : 3 – Haziran Cumartesi) Başkomutan ordu ile Davutpaşa’dan hareket etti.

(14 – Ramazan : 11 – Haziran Pazar) Edirne. (Küçükçekmece – Büyükçekmece – Yapağça – Çorlu – Karıştıran – Lüleburgaz – Babaeski – Havza ) yolu takip olunmuştu.

(18 – Ramazan : 15 – Haziran Perşembe) Edirne’den hareket.

(24 – Ramazan : 21 – Haziran Çarşamba) yedinci konakta Filibede üç gün oturuldu. Erzak noksanı tamamlandı.

(28  – Ramazan : 25 – Haziran Pazar) hareket.

(30 – Ramazan : 27 – Haziran Salı) Ahtıman.

(2 – Şevval : 29 – Haziran Perşembe) Sofya. Padişah Süleyman II.

(26 – Ramazan : 23 – Haziran Cuma) günü ölüp yerine Ahmet II.’nin geçtiği haberi Sofya’ya gelindiği gün alındı. Altı gün Sofya’da kalındı.

(9 – Şevval : 6 – Temmuz Perşembe) Sofya’dan hareket.

(14  – Şevval : 11 – Temmuz Salı) Niş. Türkmen ve Kürtlerden beyleri komutasında beşer yüz atlı geldi.

(15  – Şevval : 12 – Temmuz Çarşamba) istirahat.

(24 – Şevval : 21 – Temmuz Cuma) Belgrad [1]. Aynı gün Tuna kaptanı Bıyıklı Ali Paşa komutasında seksener leventli 40 İstanbul firkatesi ile 50 Tuna şaykası da Belgarda geldi. Ali Paşa bunlar Rusçuk ve Niybolu mıntıkalarında tedarik olunan erzak ve mühimmatı yüklemişti.

(25 – Şevval : 22 – Temmuz Cumartesi) günü Belgrad muhafızı vezir Kemankeş Ahmet Paşa’nın kıştan beri hazırlattığı tombazlarla Sava üzerine köprü kurulmaya başlandı. Köprü sekiz günde tamamlandı. Bu günler esnasında toplanmakta geri kalmış kuvvetlerin bir çoğu da Belgrada geldiler. Bilhassa (29 – Şevval : 26 – Temmuz Çarşamba) günü Karaman beylerbeyi vezir Çelebi İsmail Paşa, Adana beylerbeyi Mehmet Paşa kapıları ve eyaletleri askerlerle ve kendi beyleri komutasında Teke, Saruhan, Çorum, Hamit, Menteşe, Beyşehir, Kilis, Kayseri, Ergenet, Tarsus sancakları kuvvetleri vasıl olmuştular. Bunlar (1—Şevval : 28 – Haziran) da Edirne’ye gelmiş ve durmayarak hareket etmişlerdi. (3—zilkade : 29 – Temmuz) da Anadolu beylerbeyi Bekir Paşa ve Çankırı beyi kuvvetlerle geldiler ve doğru Zemun [Semlin] sahrasına geçtiler. (26 – Şav. : 23 – Tem. Pazar) günü Tuna donanması Tetel [Titel] kalesini almaya memur oldu. Bu iş için donanma emrine bir miktar yeniçeri, cebeci ,topçu ve Arnavut piyadesi de verildi.

Donanma Teteli üç günde aldı. Ondan sonra Tisa (Theiss) ağzını gözetmek ve Salankamin önlerine ele geçirmek ve düşman donanmasının aşağı geçmesine mani olmak, hulasa ordunun Savayı şimale geçişini ilerden korumak vazifesiyle ilerledi.

(5 – zilkade – 31 – Temmuz Pazartesi) kurulan köprüden Zemuna geçilmeye başlandı. Bu arada 150 kalanburne ve şahi darbüzen toplarla topçu ve top arabacısı ocağı da geçirildi. Kışın, kapısı ve eyaleti askerle Tımışvar’a gönderilmiş olan Silistre beylerbeyi vezir Topal Hüseyin Paşa’nın yanında kışlamış olan[8,000 Macarla]; Kral Tökeli de müşavir olarak orduya çağrıldı. (8—Zilk. : 5 – Ağustos Perşembe) günü 300 muhafızı ile Belgrada geldi.

(10 – Zilk. : 5 – Ağ. Cumartesi) 20 bayrak beylik Bosna piyadesi geldi. Belgrada gelmiş olan eyalet askerlerinin hemen hepsi karşıya geçirilmişti. Belgradda yalnız daimi ordu kuvvetleri ile Başkomutan kalmıştı.  O da ertesi gün geçecekti. Fakat gece Tuna ve Sava nehirleri taştı. Varadin [Wardein] kalesinde muhafız olarak bulunan düşmanın bu vaziyeti haber alıp Oyluk [İlok]’ta bulunan ordusuna haber verdiği ve düşmanın bu vaziyetten istifade ile nehirlerin şimalinde köprübaşı mevziinde bulunan kuvvetler harekete hazırlandığı haberi düşman tarafından kaçıp Belgrada gelenlerle elde edilen esirlerden öğrenilince Başkomutan: “Düşman bu işi yaparsa vaziyet fena olur” mütaleasile ne yapıp karşıya geçmek istedi. Ordudaki büyüklerse henüz toplanma tamam olmamış ve bilhassa Kırım kuvvetleri gelmemişken bunu doğru bulmuyor, şimale geçmiş kuvvetlerin böyle bir hal vukuunda sudan suya mevzi yapıp kendilerini müdafaa edebileceklerini söylüyorlardı. Başkomutan bu fikri kabul etmedi. (11 – Zilk. : 6 – Ağ. Pazar) [1] günü köprünün bozulan başlarının tamirinden sonra kısmen köprüden ve kısmen gemilerle şimale geçti. Geçiş çok meşakkatli oldu. Suların taşması artıyor ve köprü harap oluyordu. Akşamüstü artık kimsenin geçmesi mümkün olmayacak bir hal hasıl olmuştu. Başkomutan Zemun bayırları hizasında Tuna’dan Sava’ya hendek kazılmasını emretti. Hendek kazıldı ve içerisine 15 tabya yapıldı. Bunlara kalanburne ve şahi toplarla yeniçeri, cebeci, Rumeli ve Bosna piyadesi kondu. Bu iş için üç gün çalışıldı.(14 – Zilk. : 9 – Ağ. Çarşamba)  günü Halep beylerbeyi vezir Koca Halil Paşa kışlamakta olduğu Uhriden piyade ve süvari 3000 kapı askeri ve 4000 hükümet namına yazdığı askerle, Rumeli beylerbeyi Küçük Cafer Paşa kapısı ve eyaleti askerle, Dudakin, Pirzerin, sancakları beyi Mahmut Paşa piyade ve süvari 1000 kapısı askerle ve aişret kuvvetleriyle, Avlonya beyi Kaplan Paşa sancağı kuvvetleriyle, beş Arnavut beyi 300:400 adamlarla Belgrada gelip Zemuna geçtiler. Ertesi gün Sancağı Şerif’te geçirildi. Fakat Kırım askerle eyalet askerinin bir kısmı henüz gelmemişti. Bu işler olurken düşman da Bad [Bade] prensi Lui [Louis] [2] komutasında Nemçe  Macar, Hırvat [Kroatien]’ tan mürekkep 50,000 haydut piyade ve 50,000 kadar süvari ile Oyluktan kalkıp Varadin yoluyla Zemun sahrası yakınına gelerek [1] mevzilere dört saatlik mesafede Değirmenlik mevkiine kondu. Yedi gün burada hareketsiz kaldı [2].