Askeri Kaynaklardan Duraklama Devri Osmanlı Seferleri

Düşmanı keşif için Karaman ve Rumeli beylerbeyleri ve KıralTökeli İmre ile Pirzerin, Dukakin, Tarsus kuvvetleriyle sipah ve silahtardan ve yeniçeri süvarilerinden bir kısım: cem’an 10,000 kadar atlı asker yeni Anadolu beylerbeyi vezir Kemankeş Ahmet Paşa komutasında (15 – Zilk.: 10 – Ağ. Perşembe) günü ileri gönderildi. Bu kuvvetin ileri sürdüğü kısımlarla düşman ileri karakolları arasında o gün muharebeler oldu. Düşman ileri karakolları asıl kuvvetleri üzerine tardolundu iseler de giden kuvvetin ilerlemeyerek avdeti üzerine düşman ordusu (17 – Zilk.: 12 – Ağ.) da mevziinden hareketle Türk mevziilerine üç saatlik mesafeye, ertesi gün de harp tertibatı alarak mevziler 1500 metre kadar önüne gelerek akşama kadar durdu.

Düşmanın vaziyetinden her an taarruza başlayacak sanılıyordu. Başkomutan düşman kurşun mesafesine gelmedikçe hiçbir şey yapılmamasını, bu mesafeye sokulunca derhal muharebeye başlanmasını emretmişti. Fakat düşman daha ziyade ilerlemedi. (19 – Zilk.: 14 – Ağ. Pazartesi) günü aynı suretle geçti. Gece olunca düşman ağırlığı ile araba ve piyadelerini geri gönderdi. (20 – Zilk.: 15 – Ağ. Salı) günü de süvarisi ile tekrar değirmenlik mevkiine döndü. Alınan esirler: “ Düşmanın tahkim edilmiş mevzie taarruzu doğru bulmadığını, mevzilerden çıkılarak kendisine taarruz olunmasını beklediğini, taarruz olmayacağını anlayınca geri çekildiğini ve orada üzerine gelinmesini bekleyeceğini, eğer Türkler yine ilerlemezlerse imdat aldıktan sonra mevzie taarruz eyleyeceğini” söylediler.

(21 – Zilk.: 16 – Ağ. Çarşamba) Şam beylerbeyi Koca Mustafa Paşa kapısı ve eyaleti, Maraş beyi Yumak Mehmet Paşa, Divriki beyi Mustafa Paşa kapıları ve sancakları askerleriyle geldiler. Henüz gelmeyen kuvvet yalnız Sivas eyaleti askeri idi. Bu suretle toplanma hemen hemen tamamlanmış oluyordu ise de mevcudiyetleri pek mühim olan Kırım kuvvetlerinden henüz hiçbir haber yoktu.

Salankamin [Salankamen] meydan muharebesi

[25 – Zilkade: 20 – Ağustos Pazar]

(22 – Zilk.: 17 – Ağ. Perşembe) günü ordu büyükleri Sadrazam otağında toplandılar. Sadrazamın kethüdası Kör Mustafa Efendi: “Muharebeye cesaret edemeyerek geri çekilmiş düşmanın ele geçmiş bir fırsat olduğu, kaçırılmaması” yolunda Başkomutanı taarruza teşvik etmişti. Başkomutan toplantıda bu fikri serdetti. Neticede Kırım kuvvetleri beklenmeyerek düşmanla muharebeye karar verildi. Düşmanın ahvalini keşif için Silahtar ağası 600 kişi ile ileri gönderildi. Silahtar ağası dönüşte: “Düşmanın ordugahından iki saat daha bu tarafta ve muharebeye hazır vaziyette olduğu” haberini getirdi. Bunun üzerine ikindiye doğru borular çalınıp, ağırlık yükletilip mevziden çıkıldı. Harp alayları düzülerek yürüyüşe başlandı. Akşam ezanında düşmanın üç saat mesafesine varıldı. Su yoktu. Gece orada geçirildi. Cuma günü sabah olurken hareket edildi. Bütün kapıları ve eyaletleri askerle beylerbeyleri ve beyler öncüde, yeniçeriler, cebeciler, topçular, Bosna ve Rumeli piyadesi onların arkasında, silahtar müteferrika, çavuş alaylarıyla Başkomutan üçüncü safta yürüyüp iki saatte düşman karşısına varıldı. Tuna kenarında ordugaha geçilip mevzi kazılmaya başlandı. Bitirilmesi yaklaştığı bir sırada düşmanın yürüyüşe başladığı görüldü.

Süvari kuvvetlerine düşmanı önlemeleri emrolundu. Başkomutan ve ocak halkı hendek için kaldılar.

Fazıl Mustafa Paşa düşmanın taarruz edeceğine ihtimal vermiyor, çekilmekte devam edecek sanıyor ve onu kaçırmamak istiyordu. Düşman böyle hareket eder de Varadine [Peterwardine] doğru gitmek isterse Karlofça [Karlowızt] şimalindeki dağ geçidinden geçmek mecburiyetinde idi. Burası ele geçilirse dolaşık sahra yolunda gitmeye mecbur kalıp ve bu ise zamana muhtaç olduğundan düşman gecikir, o zamana kadar da Kırım kuvvetleri yetişirler ve düşmana yapılacak taarruzun şüpheli bir tarafı kalmazdı. Bu sebeple Başkomutan geçidin tutulmasına karar verdi. Cumartesi gecesi, gecenin altıncı saatinde bütün ordu harekete geçerek (24 – Zilkade: 19 – Ağustos Cumartesi) günü sabahleyin Salankamin palankası ile Varadin kalesi arasında Tuna kenarına inildi ve derhal mevzi kazılıp tertibat alınmaya başlandı.

Ordu sabahleyin düşmanı karşısında bulmuş, fakat ona taarruz etmeyerek önünden geçip buraya konmuştu. Daha önce düşmana Erdel’den piyade ve süvari 1 500 ve Tuna’dan gemilerle 700 araba, kadın ve erkek gelmekte olduğu haber alınmış, hudut akıncıları üzerlerine gönderilerek hepsi imha ettirilmişti. Yalnız sekiz gemi düşmana iltifak edebilmişti.Devam edecek…