VOLTAİRE VE AYDINLANMA

Server Tanilli’nin, “Voltaire ve aydınlanma” adlı bir kitabı var.

“Voltaire ve Aydınlanma” güncel bir kitap!..

Bangladeşli Teslime Nesrin, Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rüştü, Sivas'ta yakılmak istenen Aziz Nesin ve benzeri yazarları anlayıp değerlendirebilmek, Voltaire’i okumadan olanaksız!..

Yıl 1778

Voltaire ömrünün sonuna yaklaşmıştır, son yazdığı oyunun sahneye konmasını görmek için Paris'e gelir. İRENE adlı oyunda başrolü oynayan Madame Vestrice, Voltaire’e yönelik övgüyü sunar:

“Mutlu Paris'in gözleri önünde

Kabul et bu saygıyı bugün bizden...” diye.

30 Mayıs 1778’de saat on birde Voltaire gözlerini yaşama kapar.

Peki, Voltaire nereye gömülecektir?

Adı Tanrıtanımaza değilse de dinsize çıkmıştı. Çünkü Voltaire kiliseye acımasızdı, insan haklarını savunuyordu, toplumun bir yanını baş tacı ediyor, öteki yanı eleştiriyordu, Voltaire’in yeğeni onun cenazesi ortada kalmasın diye bir arabaya atıp Paris’e yüz yetmiş kilometre uzaklıkta bir manastıra götürür ve ceset herkesten uzak bir törenle alelacele gömülür. Kral 16’ncı Louis’in emriyle Voltaire'in ölüm haberi bile yasaklanmıştır.

1789’da devrim gerçekleşince işler değişir. 1791’de Kurucu Meclis’in emriyle Voltaire, gömüldüğü yerden alınır ve Paris’e getirilip görkemli bir törenle Pantheon’a gömülür.

Ne var ki karşı, devrim dalgası gecikmeden yükselecek, 1814 yılında bir bölük yobaz dinci, Voltaire’in kemiklerini Pantheon'dan alıp bir torbaya koyar ve Paris yakınlarında bir bataklığa, atarlar…

Mezarı olmasa da insanlığın bilincinde yaşayan bir filozoftur Voltaire...

Ne yazık ki, 21’inci yüzyılı yaşadığımız bu zaman diliminde bile, gelişmekte olan ülkeler birçok Voltaire’e muhtaç...

Mezarı olmasa da insanlık haklarının savunucusu, insanlığın bilincinde yaşıyor…

Yazar, Server Tanilli’nin günümüze anlamlı olduğu kadar geçerli olan, Voltaire’in bir sözü ile gönderme yapar insanlığa:

“Voltaire, metafiziği yener, aklın önünü açar bireyi saldırıdan korur, inancını ve düşüncesini hoşgörünün güvencesi altına alır...”

Kaynakça: “İskele Sancak” adlı kitap