YAKIN TARİHİMİZDE ROL OYNAMIŞ, İZLER BIRAKMIŞ ÜNLÜ ASKERİ VE SİVİL GEMİLERİMİZ

Bandırma Vapuru 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü sabah 08:15'de Samsun'a demir atarken, İsmail Hakkı Kaptan yaşamının en mutlu anının tadıyordu. Bu güç görevi yerine getirebilmenin kıvancı içerisinde Allah'a şükrediyordu. Dil İskelesi açığına demir atan Bandırma Vapurundan taka aracılığı ile Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları, bugünkü Samsun Büyük Oteli ve Yaşar Doğu Spor Salonu arasında bulunan ilk adım anıtının olduğu yerdeki Fransızlardan kalma Dil (Reji) İskelesi'nden karaya ayak basmışlardır. 19 Mayıs 1919 günü Samsun'a çıkan genç generalin kurtuluş harekâtını başlatacağını kimse bilmiyordu. Resmi görevi Samsun ve çevresinde başkaldıran bazı çeteleri yola getirmekti. Resmi ünvanı ise ordu müfettişliği idi.

Yukarıdaki bilgilerle kısaca hakkında bilgi verdiğimiz Bandırma vapuru Osmanlı devrinde Seyrisefain veya Şirket-i Hayriye bünyesinde çalışmış daha sonrada özel şahıslara geçmiş bir gemidir. Tek bir şahıs malı olmayıp şirket malı olduğundan sahipleri birkaç kişi olarak belirtilmiştir. Nitekim bu sahiplerinden birinin Erdekli olduğu yolunda anlatımlar söz konusu olabilmiştir. Bandırma vapurunun Çanakkale savaşları sırasında Çanakkale cephesine asker taşırken Marmara denizine sızan İngiliz denizaltısı tarafından torpillenerek Erdek önlerinde batırıldığı içinde bulunan 250 askerin boğulduğu çıkarılan bu askerlerinin çoğunun beşinci ordunun merkezi durumunda olan Bandırma da bugün eski mezarlık diye anılan aslında adı şehitler mezarlığı olan yere gömüldükleri buraya gömülen Çanakkale savaşı sırasında bandırmadaki askeri hastanede tedavi olurken ölen ve aynı mezarlığa gömülen askerlerle birlikte bu mezarlığa şehitler mezarlığı denmesinin sebebinin bu askerler olduğu kanaatımız mevcuttur. Gerçi daha sonra bu mezarlığa Trak vapuru şehitleri de gömülmüş bu mezarlık tam manasıyla şehitler mezarlığı olmuştur. Bu torpillenmeden sonra tam manasıyla batmadığından sudan çıkarılan Bandırma vapuru yüzdürülerek tekrar tamir edilmiş yeniden çalışmaya başlamıştır. Bandırma vapurunun ün ve önem kazanması onun Mustafa Kemal’i İstanbul’dan samsuna götürmesi Mustafa Kemal’in bu yolculuk neticesinde samsuna ayak basmasıyla ilk adımla kurtuluş savaşını teorik olarak başlatması neticesinde ortaya çıkmıştır. Ne yazık ki bu ünlü vapurumuzdan bugün fiziksel olarak geriye tek bir hatıra kalmamıştır. Diğer ünlü gemilerimizde olduğu gibi bu gemimizde hurdaya çıkarılıp hurdacılara satılmış sökülüp parçalanmıştır. Ancak çok sonra samsunda karada yapılan bire bir ölçüleriyle yapılan benzeri daha doğrusu maketi bugün ilk adım müzesi olarak samsunda sergilenmektedir. Ne yazık ki adını taşıdığı bandırma bu vapurumuzun hatırasını yaşatmak babında ne bir heykelini ne bir maketini yapmayı dahi dememiş adını taşıyan bu vapurun hatırasını canlandırmaya yönelmemiştir. Yalnız buna benzer bir girişimden söz edildiğini hatta bunun için İstanbul’daki ara vapurlarından emekliye çıkarılan bir vapurun satın alındığını bu vapurda yapılacak değişikliklerle şehrimizde bandırma vapurunun canlandırılacağı yolunda söylentiler olmasına rağmen Cemal Öztaylan zamanındaki bu yoldaki girişim söylentileri başlamadan bitmiş alınıp şehrimize getirilen hurdaya çıkarılmış ara vapurunun da sahilde bağlı olduğu yerde yanmasıyla birlikte bu söylentilerde bir daha açılmamak üzere kapanmıştır. Göreve geldiği sıralarda Cemal Öztaylan’ın bu yolda girişimleri hakkında bazı bilgiler hatta resimlemeler yerel gazetelerin bazısında görülmüşse de bu yolda çalışmalar hiçbir zaman gerçekleştirilmemiştir. Bandırma ve bandırmalı yöneticilerin vefasızlığı sadece bandırma vapuruna karşı değil şehitler mezarlığında yatan Çanakkale şehitlerine ve Trak şehitlerine karşıda söz konusu olmuştur hiçbir bandırmalı belediye reisi veya bandırmalı siyasetçi şehitler mezarlığındaki şehitlerin anısına bu mezarlığa bir Çanakkale şehitleri anıtı yaptırmamış bu mezarlıkta yatan şehitlerin kabirlerini şehitlik şeklinde düzenlemeye yönelmemiştir. Bu yolda bir çalışmayı gerçekleştirmeyi bırakın çalışma yapılması gereğini bile düşünmeyi akıllarına bile getirmedikleri düşüncesindeyim bazı belediye reislerimiz bizi göreve şehitlerimiz getirdi diyerek göreve başlasalar bile bu sözlerini kısa zamanda unutup şehitler hakkında şehitlik yapmaktan bu mezarlığa Çanakkale şehitleri anıtı yapmaktan uzak ki kalmayı tercih etmişlerdir yıllardır bu mezarlık hakkında belediye reislerimize buranın şehitlik olduğu bilgisini aktarmamıza burada kimlerin yattığını dile getirmemize rağmen yerel yöneticilerimiz yerel siyasetçilerimiz ki bunların bazları TBMM de görev yapma imkanını elde etmelerine karşılık bu mezarlıktaki şehitlikleri tanıtacak bir Çanakkale şehitleri anıtı yapmayı ve bu mezarlığı bir şehitlik olarak düzenlemeyi gönülden benimsemedikleri için lüzumsuz sayıp tercih etmemişlerdir. Bugün her 19 Mayısta şehrimizin adını hatırlatan bize övünç payı veren bandırma vapuruna karşı ve şehitler mezarlığındaki Çanakkale ve Trak vapuru şehitlerine karşı vefasızlığımızı sürdürmeyi daha ne kadar devam ettirebileceğimizi önümüzdeki zaman süresi içinde göreceğimiz muhakkaktır. Ümidimiz bu vefasızlığın bitmesi bandırma vapurunun tanıtımını yapabilecek bir canlandırmanın bandırmada gerçekleştirilmesi şehitler mezarlığındaki şehitlerin bir anıta ve bu mezarlıkta düzenlenmiş bir şehitliğe kavuşturulması yolundadır. Devamı yarın…