Sanat Kimin İçindir-2?

Sanatı özel bir faaliyet olarak toplumla, toplumsal faaliyetler açısından bağlantısı olmayan bir faaliyet olarak görenler “ Sanat, sanat içindir” kuralını kabul ederken, toplum menfaatini, toplum hareketlerini her şeyin önünde görenler sanatı da toplumun hizmetinde görmek istediklerinden “ Sanat, toplum içindir” demişler ve sanatın bu amaca uygun olarak yapılmasını istemiş ve beklemişlerdir.

Buna uygun olarak yeryüzündeki ve ülkemizdeki sanatçılarda genellikle bu iki görüş etkisiyle bir kısmı sanatlarını, sanat için gerçekleştirirken, bir kısmı da yapmış oldukları sanat faaliyetlerini içinde bulundukları toplumun hizmetine adamışlardır. Haliyle bu ikincilerin faaliyetleri toplum içinde sanatçıların daha fazla benimsenmesine yol açtığını söylemek yerinde olacaktır diye düşünmekteyim. Çünkü “ Sanat, sanat içindir” görüşüne hizmet eden sanatçıların eserleri faaliyetleri yalnız toplum içindeki sanatseverleri, sanattan anlayanları ilgilendirip onlara hitap ederken, “ Sanat, toplum içindir” diyenlerin eserleri tüm topluma hitap etmekte, tüm toplumun ilgisini çekebilmek durumunu arz etmektedirler.

Haliyle de toplum içinde ikinciler daha fazla tanınmakta toplumun en üst tabakasından en alt tabakalarına kadar takdir bulabilmektedirler. Sanatçıların bu durumundan toplumları ve ülkeleri yöneten liderler faydalanma yoluna gitmişlerdir. Bu nedenledir ki tarihin ilk çağlarından başlayarak toplum ve ülke yöneticileri, krallar, imparatorlar, padişahlar, beyler hep etraflarında sanatçıları bulundurmaya onlar vasıtasıyla halka ulaşmaya çalışmışlardır. Tabii bu yolla başarıya ulaşmaları yanları bulundurdukları sanatçıların, sanat anlayışına sanatını ne oranda içinde bulundukları toplumların hizmetine adamalarına göre değişmiştir. İçinde bulundukları toplumlarca çok sevilen sanatçılar, yöneticilere sükûn ve huzurun sağlanmasında yardımcı olurken hatta isyanların çıkmasını önlemekte olurken bazıları da sanatlarını sanat için yaptıklarından sadece saraylarında bulundukları yöneticiler için süs unsuru olmuşlar, onları eğlendirmek görevinde öte bir görev yapamamışlardır.

Türk devletlerinin saraylarına baktığımızda çoğunlukla saraylardaki sanatçıların, sanatlarını “ Sanat, Sanat içindir” görüşüne uygun olarak gerçekleştirdiklerini tespit edebiliriz. Hatta bazıları sanat, Sanat içindir tabirinden de öte sanat çıkar içindir politikasını uygulamışlardır dersek yanlış söylemiş olmayız. Çünkü saraylardaki şairlerin çoğu yazdıkları şiirlerini hep padişahları ve devrin yöneticilerini öven şiirler halinde dile getirmişler karşılığında da başta padişah olmak üzere övdükleri yöneticilerden bol bol kese dolusu altın almışlardır.

İşte daha o zamanlarda kendini gösteren bu üçüncü grup son dönemde ülkemizde bence daha fazla artış göstermeye başlamıştır. Öyle ki yaptıkları sanat faaliyetlerini topluma arz ettiklerinde geçici de olsa kalıcı da olsa toplumdan beğeni takdir alan bazı sanatçılar hemen sanatlarını bu amaca yönelik gerçekleştirmeye başlamaktadırlar.