İnternet Bilgileriyle ve Eser Taramalarıyla Türklerin sosyal ve iktisadi Hayatı-5

İnternet Bilgileriyle ve Eser Taramalarıyla Türklerin sosyal ve iktisadi Hayatı-5

Her çağın, tekniğine göre, en tesirli silahları ile donatılan Türk ordularında (Mesela, Sabar’larda “görülmemiş savaş aletleri”, Kumanlarda, neft atan yangın mermili mancınıklar) başlıca silah, ok, yay idi. Türkler at sayesinde süratli ve seri manevra kabiliyetine sahip oldukları için uzaktan savaşı tercih ederlerdi. Çeşitli yayları vardı. Bunlardan gerilmesi en güç, fakat vuruculuğu en fazla olanı çift kavisli ve reflexif yaylardı. Oklarda çeşitli idi. Bunlar arasından da, bilinen ıslıklı (veya vızıldayan) oklar en korkunç olanı idi. Türkler dört nala giden at üzerinde dört istikamette ok atmakta mahir idiler.

Düz, yivli veya çengelli temrenler (ok-uçları) kullanılan Türkler iyi kement atmasıda bilinirdi. Yakın muharebede kargı, mızrak, süngü, kalkan ve kılıç kullanan Türkler,birliklerine göre değişen renklerde bayraklar taşırlardı. En yaygın Türk bayrağı tuğ (başında bir demet yaban sığın kuyruğunun dalgalandığı ve ipek kumaş parçasının asılı bulunduğu sırık bayrak) idi.Ayrıca türlü bayraklar vardı.

Savaş meydanlarında süvariler, atların renklerine göre, belirli kanatlarda mevki alıyorlardı. (M.Ö. 201’de Çin imparatoru Kao-ti’yi kuşatan Mo-tun’un savaş nizamı böyle idi). Bunun dört kozmik cihetle ilgili olduğu ileri sürülmüştür.

7- “Turan Taktiği” :

Okçu süvarilerden kurulu Türk savaş birlikleri at dolayısıyla sağladıkları sürat sayesinde, ( Türk ordularının “fırtına sürati” M.Ö. Çin yıllığı Shi-ki’de, Latin yazarı -IV. Asır 2. yarısı- A. Marcellinus, Bizans tarihçisi Priskos ve Ermeni tarihçisi Urfa’lı Mateos’da belirtilmiştir), sıkı saflar teşkil eden ağır hareketli ve kütle savaşı yapan yabancı ordular karşısında daima üstünlük sağlamakta idiler. Türk birlikleri savaşın ve muharebe sahasının icaplarına göre, aldıkları emri icrada kendi insi fiyatlarını kullanmakta tam serbestlik içinde mütemadiyen dağılırlar, birleşirlerdi. Bozkır savaş şeklini bilmeyenlere “nizamsız ve telaşlı” gibi görünen (mesela, A. Marcellinus ) bu akıcılık Türk ordularının en büyük avantajı idi. İşte bu esas üzerine kurulu Bozkır muharebe usulünün iki mühim hususiyeti vardı: Sahte ric’at ve pusu.Yani kaçıyor gibi geri çekilerek düşmanı çembere almak üzere, pusu kurulan mahalle kadar çekmek.Bu savaş usulüne, Türk yurdunun kadim adından dolayı “Turan taktiği” denilmektedir Türkler kazandıkları büyük savaşların çoğunda bu taktiği tatbik etmişlerdi.

Fertleri bir askerlik havası içinde yetiştiren bozkır, Türk halkına bu sürekli başanları sağlayan başlıca hususlardan biri, aynı zamanda savaş hazırlığı vasfında olan daimi spor hareketleri idi. Ata binmek, ok atmak herkesin tabi meşgalelerinden idi. At yarışları, cirit, gülle atma, güreş, doğancılık (yırtıcı kuşlarla avlanma) vb. mücadele azmimi keskinleştirirdi. Kadınların da iştirak ettikleri çeşitli top oyunları Hunlar’dan beri Türkler arasında oynanmakta olup Gök-Türkler çağında Çin’e de yayılmıştı. Fakat Türklerin en mühim sporu avcılıktı. Bilhassa binlerce vahşi ve zararlı hayvanın itlafı ile sonuçlanan sürek avları gerçek bir savaş manevrası mahiyetini taşıyordu. Çin kaynaklarına göre M.Ö. 62 yılında Hun hükümdarının idaresinde tertiplenen böyle bir sürek avına 100.000 süvari katılmıştı. Diğer bir sürek avında 700’lü (aş. Yk. 350 km.) ilk bir çevre kuşatılmıştı.Altaylarda çok eskiden beri bilinen kayakçılık, bazı araştırıcılara göre, oralardan her tarafa yayılmıştır.

Bu süratle sağlamlığını ve kudretini koruyan Türk orduları yabancılar tarafından ilk taklit edilen Bozkır müessesesi olmuştur. Türk akmlarına karşı imparator Şi-huang-ti’nin inşa ve ikmal ettirdiği (M.Ö. 214) meşhur Çin şeddi maksada kafi gelmeyince, orduda ıslahat hızlandırıldı. Önce Chou kralının enerjik kumandanı Li-mu, 20 sene uğraşarak, Hun usulünde 163.000 kişilik bir ordu hazırlamayı başardığı gibi, Şi-huang-ti zamanında ise general Mung- t’ien de 300.000 kişiyi Hun usulünde yetiştirerek, Türklere karşı mukavemete girişti. Çin’de Turan taktiğini ilk tatbik eden de general Ho k’ü-ping (ölm. 115) idi. Atlı birlikler teşkil yolu ile Türk silahlan bozkır Türk süvarisi olan ceket, pantolon ve Hun başlığı ile çizme Çin’e girdi. Sürek avları da orada görülmeye başladı ve bu ıslahat ve taktikler Gök-Türk’ler çağında da devam etti.

Romalılar da 5. Yüzyıl boyunca ordularını Türklerinkine uydurmaya çalıştılar. O zamanlardan itibaren yay Roma askerlerinin baş silahı oldu (İngiltere’nin Wales bölgesinde bulunan Romalıların Hun tarzında yay imalathanesi) Bu suretle ceket, pantolonda ilk defa batıda göründü ve sonra yayıldı. Romalılar gömlek girmesini de o sırada Türklerden öğrenmişlerdi. Türk süvariliği ve teçhizatı en çok tesirini Bizans’ta gösterdi. Orada yalnız taktikle kalınmamış, bizzat imparator tarafından bu hususta eserlerde yazılmıştı. Ordusunda Türk usulüne göre geniş ıslahat yapan imparator Herakleios (ölm. 641)’un “Tactica) adlı eserinde 700 yılına doğru Mauriacus tarafından yazılan, “Strategikon” adlı eserde, diğer imparator Leon Phylosopos (ölm. 912)’un yine “Tactica) adını taşıyan kitabında Gök-Türk, Avar,Bulgar, Peçenek, Türk(Macar)’ların silahları, teçhizatı, savaş usulleri tanıtılmakta ve Bizans Ordusunda ıslahat lüzumu belirtilmektedir. Üzengi de Avrupa da ilk defa avlarlarda görülmüştür.

Ruslar daha Kiyef knezliği devrinden itibaren Hazar, Peçenek ve Kuman tesirinde, Balkan İslavları, Tuna Bulgarları aracılığı ile hem eğitim, hem teçhizat yönlerinden Türk tarzına askeri güçlerini meydana getirmişlerdi. Cengiz Han da, 1206’da “han” ilanını müteakip devletini teşkilatlandırırken, önce ordusunu Türk usulünde düzenlemiş, yani rütbe hiyerarşisi yerine kabile ünitesi ve hizmetin çeşidine göre kuvvet mevcudu değişen eski Moğol adetini terk ederek, onbaşısından tümen beyine kadar kendi kabilesi (Monghol=Moğol) noyan’larından ve nökör’lerinden tayin ettiği 10’lu sistem üzere büyük ve disiplinli ordusunu kurmuştur.