EOLYA VE MEZYA BÖLGESİ ESKİ YERLEŞİM YERLERİNİ TANIYALIM

PARİON (PARİUM)

Anadolu'da, Mysia bölgesinde onun bir bölümünü oluşturan, Eolis'te bir kenttir. (Propontis) Marmara kıyısında bir yerleşim yeridir. Bugün Biga ilçesine bağlı, Balıklı çeşme Bucağı'na bağlı Kemer köyü yakınlarındadır. MÖ. 750-550 yılları arasında, miletoslu-Erythraili-Paroslu kolonistler tarafından kurulduğu iddiaları mevcuttur. Şehrin İlk kuruluş planının, Bizanthion'un kuruluş planıyla aynı olduğu iddiaları da mevcuttur. Biz kentin Eoila bölgesinde kalması, çevresinde Eol kentlerinin bulunması nedeniyle, kentin Eol kökenli göçmenler tarafından kurulduğu kanaatındayız. Hiç değilse kurulu buldukları bu şehiri ele geçirip, bir müddet yaşadıklarını ve onlardan sonra bu kentin kolonize edildiği kanaatındayım. Bugünkü kalıntıların bazı yerlerinde geç arkaik ve erken helenistik devir sur ve kulelerine rastlanmaktadır. Bir de liman mevcut olan kalıntılarda, halen ayakta ve Roma devrine ait suyolu kalıntılarına da rastlanmaktadır. Kalıntıların bulunduğu yere ulaşım yolsuzluk nedeniyle oldukça zordur. Düzenli bir kazı yapılmayan yerleşim yerinin bakımsız ve ilgisizlikten perişan olduğu gözlenebilir. Kent Eollerin, Miletosluların, İskender öncesinde, Lidya ve Perslerin hâkimiyetlerini yaşamıştır. Persleri yenip Anadolu'ya hakim olan, İskender ve onu takip eden Diadohlar dönemlerini yaşamıştır. Bergama ve Roma dönemlerini geçirmiştir. Bizans ve Selçuklu hakimiyetlerini tanımış, sonuncusu döneminde terk edildiği sanılmaktadır.

PELAKİE (PELAKYE)

Eoliste Marmara kıyısında, bir pelasg kuruluşu Eol kentidir. Bu kent Eolislerce iskan yeri olarak kullanılmış bir kenttir.

PERİNTHOS

Eolia kenti olup Trakya tarafında, Marmara'nın kuzey kıyılarında bir kenttir. Heraion, Herakleia gibi isimlerle anılan kent önceleri Eolia kenti iken, sonra Me- gara ve Beotia (Boiotia) kolonisi olmuştur. MÖ. 541'de Makedonya kralı II. Phi- lippos tarafından uzun bir kuşatma sonucu ele geçirilmiştir. İskender, Diodohlar, Roma ve Bizans hakimiyetlerini yaşamıştır. Osmanlılara geçişi, Türklerin Rumeli'ye çıkışıyla olmuştur. Bugünkü Marmara Ereğlisi'dir.

PERKOTE (PERKUT)

Eski coğrafyada (Helespontos) Çanakkale Boğazı'nın Asya kıyısında, Abydos ile Lamphsakos arasında bir Eolis kentidir. Şehrin kurucusu olarak eski kaynaklarda Priapos, Khalkis, Akamos, Skamanrios, Askinos gibi isimler gösterilse de şehir bir Eol şehridir. Bugünkü isimlerle belirtirsek, Umurbey'in kuzeydoğusunda, Pekmez Pınar mevkiinde bir harabedir. Bu kentin MÖ. 4000 yılında kurulduğu ve MÖ. 6000- 5000 yılları arasında Orta Asya’dan kuzey yolu ile Rumeli ve Tuna'ya inen göçmenlerin torunları tarafından kurulduğu iddiaları da mevcuttur.Adına ilk kez Homeros'un destanlarında rastlarız. Herodotos MÖ. 497'de Darius'un kumandanı Daurises tarafından ele geçirilen kentin, bölgeyle birlikte Pers hakimiyetine girdiğini yazar. Themistokies'in Perslere sığındığında MÖ. 465-464'de buranın kendisine verildiği bilinmektedir. MÖ. 452-427 yılları arasında aidat ödediğini, bu nedenle Atik-Delos Birliği üyesi olduğunu görürüz. M.Ö. 327'de Antialkidas, Abydos'tan gelerek burada saklanmıştır. M. Ö. 334'de İskender buraya da uğramıştır. Strabon yaşarken şehir önemsizleşmiştir. En geç V. yüzyılda (ilk yarısında) terk edildiği kanaati vardır. Şehri terk eden halk yine yakın çevrede, aynı isimli bir şehir kurmuştur. MÖ. 450-420 tarihleri arasındaki haraç listelerinde bu kez Palai Perkote adıyla görünür. Yeni yazarlardan E. Meyer, bu kentin Miletos kolonisi olabilecek bir yerlerde olmavı gereğini vurgular. Eski yazarlara göre kent Abydos ile Lamphsakos arasında yer alıyordu, bu saha ise Pirgos Çayı'nın aşağı kısmındadır. Bu sahada ise iki yerleşim yeri vardır. Dolayısıyla eski yazarların ifadesine göre iki Perkote mevcuttur. İlki yukarda belirttiğimiz yerde olup, bir başka tarifle kıyıdan üç kilometre içerde Bergöz adlı yerde bulunan Perkote'dir. İkincisi Bergöz'ün biraz doğusunda, Erdağ adlı sahada, sonra kurulan Perkote, yeni Palai Perkote'dir.İlkinde bir çok eski eser mevcut olup, kesin olmamakla Perkote olması muhtemeldir. İkincisinde çevre duvarıyla bir Nekropol (mezarlık) mevcuttur. İkincisi pek kesin olmamakla Palai Perkote'dir. Perkote iskender, Diadohlar, Bergama, Roma, Bizans devirlerini yaşamıştır. Bizans elinde iken bir ara İstanbul'u kuşatan Emeviler tarafından, Muaviye zamanında işgal edilmiştir. Tekrar Bizans'a geçen kent Selçuklular, Karesi Beyliği hakimiyet sahalarında da kalmıştır. Daha sonra saha Osmanlılara geçmiştir.Bugünkü kalıntıların bazı yerlerinde geç arkaik ve erken helenistik devir sur ve kulelerine rastlanmaktadır. Bir de liman mevcut olan kalıntılarda, halen ayakta ve Roma devrine alt su yolu kalıntılarına da rastlanmaktadır. Kalıntıların bulunduğu yere ulaşım yolsuzluk nedeniyle oldukça zordur. Düzenli bir kazı yapılmayan yerleşim yerinin bakımsız ve ilgisizlikten perişan olduğu gözlenebilir. Kent Eollerin, Miletosluların, İskender öncesinde, Lidya ve Perslerin hakimiyetlerini yaşamıştır. Persleri yenip Anadolu'ya hakim olan, İskender ve onu takip eden Diadohlar dönemlerini yaşamıştır. Bergama ve Roma dönemlerini geçirmiştir. Bizans ve Selçuklu hakimiyetlerini tanımış, sonuncusu döneminde terk edildiği sanılmakladır. Devamı yarın…