PARLAMENTER REJİM

  Bizde nedense “parlamenter rejim” deyince, akla hemen “parlamentosu olan rejim” gelmektedir. Oysa “parlamenter rejim” Parlamentolu rejim türlerinden biridir. Örneğin ABD’de parlamento vardır, ama “parlamenter rejim” yoktur.

  Nedir öyleyse “Parlamenter rejim?”

  Gelin, bundan sonrasını rahmetli Uğur Mumcu’nun “Namuslu olma cesareti” adlı kitabından okuyalım:

 “Yasama ve yürütme erkleri arasında karşılıklı işbirliği ve dengeye da ya çok partili düzen… Bu rejimde, çok partili hayat temel koşuldur. Serbest seçimlerle oluşacak parlamentoda yürütme organı, devlet başkanı ve bakanlar kurulundan oluşur. Ancak devlet başkanının yetkileri sınırlıdır, ayrıca başkanın SİYASAL SORUMLULUĞU yoktur. Bu rejimde bütün güç bakanlar kurulunundur. Bu rejimin “Motor gücü” yürütme organının bir parçası olan hükümettir.

  Hükümet parlamentoya karşı sorumludur. Bu rejimde başbakanın kişiliği ve hükümet partisinin yapısı ağır basar. Rejimin yazgısı, hükümetlerin gücüne ve başbakanların kişiliklerine sıkı sıkıya bağlıdır.

  Parlamenter rejimde, yasama organı ile yürütme organı arasında yaygın işbirliği söz konusudur. Örneğin, hükümet, yasama organına özgü bir yetki olan “Yasa gücünde kararname” çıkarabilir, yasama organı da yürütme organın görev alanı içindeki eylem ve işlemlerden ötürü soru, gensoru ve araştırma önergeleri ile yürütmenin işlevine karışabilir.

Bu karşılıklı işbirliği, zaman zaman belli yaptırımlarla da gelişebilir. Gensoru önergesi ile hükümet düşürülebilir. Bakanlar kurulunun imzaladığı uluslararası antlaşmalar yasama organınca onaylanmaz.

  Buna karşılık, devlet başkanının, belli koşulların gerçekleşmesi halinde parlamentoyu feshetme yetkisi de vardır. Bu karşılıklı yetkiler ve işlevler, bu rejimde bir “DENGE” yaratırlar.

Bizim 61 anayasamız, genel çizgileriyle “parlamenter rejim”den esinlenmiştir.”

  Şimdi, bugünkü sisteme baktığımızda ne 61 Anayasasının, ne 82 Anayasasının, ne de AKP döneminde değiştirilen Anayasanın hükümlerine uygun bir sistem vardır. Bugünkü sistem ucube bir sistemdir. Bu sistem iflas ettiğine göre, 61 Anayasasının öngördüğü parlamenter sisteme geçilecekse, şimdiki Anayasa’da değişikliğe gidilmesi gerekmiyor mu? Bir başka mesele de, parlamenter sisteme geçmek için, muhalefet parti ittifakının, mecliste yeterli çoğunluğu kazanması şarttır. Eğer mecliste yeterli çoğunluk kazanılmazsa, o zaman seçilmiş olan Cumhurbaşkanı şimdiki Cumhurbaşkanının yetkilerine sahip olacaktır. Bunun anlamını açıklamama herhalde gerek yok.

  Sonuç olarak parlamenter sisteme geçmek için, millet ittifakının şimdiki yasalarda belirtilen milletvekili sayısını elde etmesi ŞARTTIR.

  Esen kalın.