PANORMOS

Bandırma’nın ilk kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. M.Ö. 8 veya 9. yüzyıllarda kapıdağ Yarımadası’ndaki KYZİKOZ şehri ile aynı zamanda kurulmuş olan olabileceği kanısı en doğrusudur sanırım. Bandırma bugünkü şehir merkezinin yaklaşık 2 km. kuzeydoğusunda bulunan ve günümüzde LİVATYA ve AĞILDERE olarak anılan olarak anılan bölgede kurulmuş bir balıkçı köydür. Kyzikos şehir devletinin limanı olarak kurulan Bandırma, o yıllarda “Güvenilir Liman” anlamına gelen PANORMOS olarak anılmaktadır.

Bandırma, Frigler, Mysialılar, Traklar, Persler, Roma ve Bizanslar gibi devletlerin egemenliği altında 1076 yılına kadar kalmıştır.

Bandırma’ya Türklerin ilk gelişi, Kutulmuşoğlu Süleyman Bey’in Kyzikos ile birlikte Aydıncık ve Bandırma’yı fethetmesi ile gerçekleşmiştir.

Bandırma 1106 yılında Selçuklu Sultanı 1. Kılıçarslan‘ın ölümü sonrası tekrar Bizans egemenliğine geçmiştir. Bir süre Aydıncık ve Hüdavendigar’a bağlı olan Bandırma 16. Yüzyılın 2. yarısında Galata Kazası Kapıdağ Nahiyesine bağlı bir köy olarak gözükür.

Evliya Çelebi, o yılların Bandırma’sından bahsederken; “Anadolu eyaletinde, Bursa Sancağı’na bağlı olup, yüzelli akçelik kazadır. Bir hakimi de gümrük eminidir. Yeniçeri serdarı, sipahi kethüda yeri, muhtesebi, bacdarı, ankibi, ayan ve eşrafı vardır. Rum denizinde büyük bir ticaret iskelesidir. Oniki mahallesi olup onyedi de mihrabı vardır. Binaları alçaklı yükseklik, kiremit örtülü evler olup, Rum Denizi’nin kıyılarında kurulmuştur. İskele başındaki Gümrüğü yetmiş yük akçe kiraya verilir. Çocuk mektebi, derviş tekkeleri ve hamamları vardır. Çarşısında bütün sanatkarlar varsa da, bedesteni yoktur. Hz. Süleyman’ın Hatunu Belkıs, kah burada kah Edincik’te otururdu.” diye bahseder. Bandırma’nın gelişimi Padişah’ın Dergahı Ali Çavuşlardan Haydar Çavuş’un Bandırma’ya yerleşimi ile başlar. Bandırma’ya sürgün olarak gönderilen Haydarçavuş, sahilde kendi adını taşıyan bir cami, medrese, hamam, beş ev, on dükkan yaptırmıştır.

Bandırma, 1830 yılında Erdek ilçesi Kapıdağ bucağına bağlanmış, Tanzimata kadar Voyvadalıkla idare edilmiş, Tanzimatın İlanından sonra gerçekleştirilen idari yapılanma ile Erdek ilçesine bağlı bir bucak olmuştur.

Birinci Dünya Savaşı sırasında özellikle Çanakkale’ye asker ve malzeme nakliyesi konusunda önemli rol oynayan Bandırma’nın tarihsel yapısı sürecinde miras olarak kalan başlıca eserler ise şunlardır:

Haydar Çavuş Camii ve çevresi.

Bandırma Evi Binası

Eski askerlik Şubesi- Dekanlık Binası

Eski iskele binası

Yeni Kütüphane Binası (Eski Tekel Binası)

Çelik Spor Lokali (Eski Gar Binası)

Hükümet Konağı

Çağla AÇIKALIN’IN bir yazısından kısaltmalar yaparak sizlere konuk oldum. Amacım, Bandırma ile bazı bilgileri genç kuşaklara aktarmaktır.

Şimdilik esen kalın.