Neden İspat Çabasına Gireriz?

İnsanlar neden bir şeyleri birilerine ispatlama çabasına girer ya da buna neden ihtiyaç duyarız? Sanki buna zorunlu hissederiz, sanki buna mecburmuşuz, sanki gücümüzü; zekamızı, aklımızı, güzelliğimizi, planlarımızı, hedeflerimizi, bunları böyle çevremizdeki insanlara ispatlamak zorundayız gibi hissederiz. Bunları onlar da bilsin, onlar da hissetsin, onlar da anlasın isteriz. Onlardan onay almak, takdir görmek, beğeni almak, saygı görmek, belki de kabul görmek için bunu yaparız.

Peki bu ne kadar doğru, nereye kadar doğru? Toplum içinde yaşıyoruz, yalnız yaşamıyoruz, ıssız bir adada değiliz. İnsanlar, sosyal ilişkilerimiz, sosyal statümüz, hedeflerimiz, amaçlarımız, başkalarıyla da ilintili. İletişim kuracağız, tabii ki de başkalarıyla da haberleşeceğiz, tabii ki başkalarıyla da konuşacağız ama burada hep bir ispat, hep bir kendimizi ortaya koyma çabası, hep bir kendimizi başkalarının gözüne sokma ve beni beğenin, beni takdir edin, beni hoş görün, beni güzel görün, beni onaylayın, benim gücümü kabul edin, bana hayranlık duyum gibi bu ve bu minvalde, düşünceler; konuşmalar, tavır ve davranışlar öncelikle bizi çok itici yapar.

Sonra klasik mantık şudur; neyi çok parlatır, neyi insanların gözüne çok sokmaya çalışırsak orada bir eksikliğimiz; bir yoksunluğumuz, bir sıkıntımız vardır. Aslında bu böyledir. Bu da dışarıdan "ya neden bu özelliklerini ya da yeteneklerini gözümüze sokmaya çalışıyor, demek ki buralarda kapatmak istediği, gizlemek istediği bir şey var" algısı yaratır ki bu genelde doğru da çıkar. Sonra karşı taraf sormadan, merak etmeden, talep etmeden kendimizle ilgili verilen bilgiler çok narsist, çok egoist, çok dayatmacı gözüktüğü için en baştan karşıya aşağılıyor ve küçümsüyor, onları hor görüyor algısı oluşturur. Sizin niyetiniz her ne kadar bu olmasa da.

Tabii ki içimize kapanmayacağız, tabii ki sadece kendimiz için yaşamıyoruz, çevremizdeki insanlara kendimizi ifade edeceğiz. Ama bunu zorlama, dayatma, her konunun kendimize çıktığı, her muhabbetin kendi yetenek ve donanımlarımıza çıkığı, gücümüzü ve zekamızı insanların gözüne soktuğumuz bir şekilde değil de konusu geldiğinde, yeri geldiğinde, sorusu sorulduğunda, fikrimiz alınmak istendiğinde ya da karşı taraf bizi takdir ettiğinde sadece kibar bir şekilde teşekkür ederek, karşı tarafa nezaketi ve iltifatı için teşekkür edip konuyu kapatarak geçiştirilebilir. Bu sizi çok daha mütevazi, çok daha alçak gönüllü, çok daha engin, aslında çok daha büyük ve çok daha donanımlı gösterecektir, bana inanın. Çünkü ancak dolu başaklar eğilir. Bunu da unutmamak lazım.

Güzel bir hafta dilerim, sevgilerimle...