Vasiyetname Nedir? (1)

 Bireylerin ölüme bağlı tasarrufta bulunarak hayattayken, ölümlerinden sonra mal varlıklarının kime, ne şekilde kalacağını belli koşullarda düzenleme imkânı bulunmaktadır. Bunu yapabilecekleri ölüme bağlı tasarruflardan biri de vasiyetname düzenleme yoludur. Vasiyetname, miras bırakanın son istek ve arzularını dile getirdiği, olan mal varlığının dağıtılması konusundaki isteklerini belirttiği yazılı veya sözlü beyanlardır. Yani bir kişi, kendi ölümünden sonra kendisine ait olan malvarlığı üzerinde dilediği kişi veya kişilere dağıtılması konusunda isteklerini belirttiği sözlü veya yazılı beyanda bulunduğunda vasiyetname düzenlenmiş olacaktır.

Vasiyetname Düzenleyebilme Şartları Nelerdir?

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu madde 502’ye göre vasiyet yapabilmek için yaş ve ehliyet şartı gerekmektedir. Vasiyetname şartları şu şekildedir:

Medeni Kanun’da yer alan düzenlemeler uyarınca vasiyetname yapabilmek için 15 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir.

Vasiyetname düzenleyecek olan kimse ayırt etme gücüne sahip olmalı yani yaptığı vasiyetnamenin önemini ve sonuçlarını anlayabilecek şekilde olmalıdır.

Vasiyetname nasıl düzenlenir?

Vasiyetname, resmi memur (noter, hakim vs.) huzurunda yapılabileceği gibi miras bırakanın kendi el yazısı ile veya koşulları varsa sözlü beyan yolu ile de geçerli bir şekilde yapılabilir. Miras Hukukunda Medeni Kanun’da düzenlenen 3 adet vasiyetname çeşidi vardır. Bu vasiyetnamelerin çeşitleri düzenlenmeleri bakımından farklılık gösterirler. Bunlar:

Resmi Vasiyetname,

El Yazılı Vasiyetname ve

Sözlü Vasiyetname olmak üzere 3 çeşittir.

Resmi Vasiyetname Nasıl Yapılır?

Resmi vasiyetname, resmi memur tarafından iki tane tanıdığın da katılması şeklinde düzenlenir. Resmi memur olarak nitelendirilen kişiler, noterler, konsoloslar, sulh hakimi veya kendisine kanunla bu konuda yetki verilmiş memurlardır. Resmi vasiyetname “okunarak ve imzalanarak yapılan” ve “okunmadan ve imzalanmadan yapılan” vasiyetnameler olarak ikiye ayrılmaktadır.

Okunarak ve imzalanarak yapılan resmi vasiyetnamede; Miras bırakan yazılı veya sözlü olarak isteklerini resmi memura bildirir. Resmi memur bu istekleri içeren belgeyi hazırlar, daha sonra bu belge miras bırakan tarafından hazırlanan okunur ve imzalanır. Resmi memur tarafından da tarih yazılarak imzalanır. İmzalanan vasiyetnameyi okuduğunu miras bırakan tanıklara bildirir, tanıklar da vasiyetnamenin kendi huzurlarında yapıldığını ve miras bırakanın vasiyetname düzenleme konusunda ehil olduğunu belirterek imzalar. Vasiyetname bu şekilde düzenlenmiş olur. İmzalar, vasiyetnamenin okunması ve tarih bu şekilde oluşturulan resmi vasiyetname için geçerlilik şartıdır. Bu unsurların eksik olması halinde vasiyetname hükümsüz olacaktır.

Okunmadan ve imzalanmadan yapılan resmi vasiyetnamede; Miras bırakan beyanlarını resmi memura bildirir ve resmi memur bu beyanlara uygun olarak vasiyetname metnini hazırlar. Bu metni iki tanık huzurunda vasiyet edene okur. Okuma işlemini bizzat resmi memur yapmak zorundadır. Metin okunduktan sonra vasiyet eden bunun isteklerine uygun olduğunu beyan eder ve bunun üzerine tanıklar da metnin kendi huzurlarında miras bırakana okunduğunu ve bunun miras bırakan tarafından uygun bulunduğunu, miras bırakanın vasiyet yapmaya ehil olduğunu yazarak şerh ederler ve metni imzalarlar. Ardından resmi memur da tarih yazarak metni imzalar. Bu vasiyetname türünü hem okuma yazma bilenler hem de bilmeyenler yapabilir.

Her iki türde de düzenlenen resmi vasiyetnamenin aslı, düzenleyen resmi memur tarafından muhafaza altına alınır.

El Yazılı Vasiyetname Nasıl Yapılır?

Medeni Kanun m. 538’e göre el yazılı vasiyetname için; metnin tümünün miras bırakanın el yazısı ile yazılması zorunludur. Vasiyetnamenin el yazısı ile yazılması zorunluluğuna tarih ve imza da dahildir. Bu nedenle bilgisayarda veya daktilo gibi aletler ile yazılan yazılar el yazılı vasiyetname niteliğini taşımamakta ve bu vasiyetname okuma yazma bilmeyenlerce düzenlenememektedir. Yani miras bırakan, bu vasiyetname türünü kendi el yazısı ile yazmak ve tarih atarak imzalamak zorundadır.

Tarih, gün, ay ve yıl olarak belirtilmelidir. Parmak izi veya kaşe imza yerine sayılmamaktadır. El yazısı ile imza atılmalıdır. Okunaklı olması daha sonra geçersiz sayılmaması açısından önem arz etmektedir. Düzenlendikten sonra eklemeler de belirtilen şartlara uygun olarak yapılmalıdır. El yazılı vasiyetname türünün muhafazası için herhangi bir şart bulunmamaktadır, kişi hazırladığı el yazılı vasiyetnamesini istediği şekilde saklayabilir.

Sözlü Vasiyetname Nasıl Yapılır?

Vasiyetname düzenlenmesi bakımından olağan yöntemler el yazılı ve resmi şekilde düzenlemedir. Ancak bu ikisinin düzenlememesi durumunda yani olağanüstü durumlarda sözlü olarak düzenlenebilmektedir. Sözlü vasiyetname şu koşulların bulunması halinde yapılabilir:

Olağanüstü bir halin varlığı: Olağanüstü durum vasiyetin yapıldığı anda mevcut olmalıdır. Örnek olarak “ölüm tehlikesi” veya “ulaşımın kesilmesi” verilebilir.

Sözlü vasiyetname dışında, başka türlü vasiyet yapma imkanının olmaması: Sözlü vasiyet türünün şartları oluşsa dahi resmi veya el yazılı vasiyetname yapma olanağı varsa, bu takdirde sözlü vasiyet geçersiz hale gelir. Devam edecek…