TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLI TAZMİNAT DAVASI (2)

TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLI MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARINI KİMLER AÇABİLİR? Trafik kazası sonucunda yaralanma meydana gelmişse;

Yaralanan kişi bizzat kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Yaralanan kişinin yakınları maddi tazminat davası açamazlar. Maddi tazminata ve bedensel zararla sonuçlanan tüm sorumluluk hallerine Borçlar Kanunu’nun genel hükümleri uygulanmalıdır. Türk Borçlar Kanunu’nun 49. Maddesine göre; “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.” Söz konusu hüküm doğrultusunda cismani zararlar, kazanç kaybı veya malvarlığında meydana gelen eksilme maddi tazminat davası ile karşılanabilir.

Manevi tazminat isteme hakkı yaralanma söz konusu olduğunda kural olarak zarara uğrayana aittir. Ancak Türk Borçlar Kanunu 56/2’ye göre ağır bedensel zarar halinde de mağdurun yakınları manevi tazminat isteyebilecektir.

Trafik kazası sonucunda ölüm meydana gelmişse;

Ölenden ölenin yakınları, bakım ve destek sağladığı kişiler maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Türk Borçlar Kanunu’nun 56. Maddesine göre; “Ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar görenin veya ölenin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verilebilir.” Bu hakkı mağdurun ölümü nedeniyle içten acı ve ıstırap duyan yakınları kullanabilir. Yargıtay’a göre; “Burada önemli olan aile hukuku çerçevesinde yakınlık değil duygusal yakınlıktır. Böyle olunca da uzak ya da yakın hısımlık bağları yerine ölenle çok yakın ve içtenlik taşıyan bir bağlılığın varlığı aranır.” (Y4HD 5.3.1979, 9973/2900.,Y4HD 18.10.1973,10302/8845)

TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLI MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARI KİMLERE KARŞI AÇILABİLİR?

Trafik kazalarında haksız fiili bizzat işleyenler sorumlu olmakla birlikte başka tazminat sorumluları da vardır.

Araç Sürücüsü : 6098 sayılı TBK M.49’a göre, kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Dolayısıyla haksız fiil sorumluluğunun şartları sağlandığı takdirde araç sürücüsüne karşı açılabilir. Araç Sahibi : 2918 sayılı KTK m. 3’e göre, araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişi araç sahibidir. Araç İşleten ve Araç Sahibi: KTK m.3’e göre, “İşleten : Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.” Aynı kanunun 85’inci maddesinin birinci fıkrasına göre ise, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”

Görüldüğü üzere karayolları trafik kanununa göre araç sahibi araç işleteni sayılır. İşletenler; araç sahibi, bir şirket unvanı altında motorlu araç işletenler, aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişi, motorlu araçlarla yolcu ve yük taşıma işlerine katılan taşımacı, girişimci, üstlenici, gezi ve tur düzenleyici, bilet ve irsaliye düzenleyerek, yolcu ve yük taşıma işlerine aracılık ederek motorlu aracın işletilmesine doğrudan veya dolaylı katılan, motorlu aracın işletilmesinden ekonomik yarar sağlayan tüm gerçek ve tüzel kişilerdir.

İşleten gibi sorumlu olanlar : KTK’nun 104. maddesine göre motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunan teşebbüslerin sahibi gözetim, onarım, bakım, alım - satım, araçta değişiklik yapılması amacı ile veya benzeri bir amaçla kendisine bırakılan bir motorlu aracın sebep olduğu zararlardan dolayı, 105. maddesine göre yarış düzenleyicileri, yarışa katılanların veya onlara eşlik edenlerin araçları ile gösteride kullanılan diğer araçların sebep olacakları zararlardan dolayı, 106. maddesine göre genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine ve belediyelere, kamu iktisadi teşebbüslerine ve kamu kuruluşlarına ait motorlu araçların sebep oldukları zararlardan dolayı, 107. maddesine göre bir motorlu aracı çalan veya gasp eden kimseler motorlu araç işleten gibi sorumlu tutulurlar. Dolayısıyla işleten gibi sorumlu olan kişilere de manevi ve maddi tazminat davası açılabilir. Sigortacılar : KTK m. 85’e göre işletenin, kanunun 85 inci maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur. Bu durumda söz konusu sorumluluk sigortası hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa, o şirket de ölüm, yaralanma ve diğer zararlardan sorumlu olacaktır.

Trafik kazasından kaynaklı tazminat davalarında, yukarıda sayılan sorumlular müteselsil sorumludur. Yani zarar gören, zararının tazminini yukarıda sayılan kişilerin birinden, birkaçından veya tamamından isteyebilir. KTK m. 88’e göre, bir motorlu aracın katıldığı bir kazada, bir üçüncü kişinin uğradığı zarardan dolayı, birden fazla kişi tazminatla yükümlü bulunuyorsa, bunlar müteselsil olarak sorumlu tutulur. 6098 sayılı TBK m. 61’e göre ise, birden çok kişi birlikte bir zarara sebebiyet verdikleri veya aynı zarardan çeşitli sebeplerden dolayı sorumlu oldukları takdirde, haklarında müteselsil sorumluluğa ilişkin hükümler uygulanır.

TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLI TAZMİNAT DAVALARINDA HANGİ GİDERLER TALEP EDİLEBİLİR?

Maddi tazminat çerçevesinde talep edilebilecek giderler;

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 53’e göre ölüm halinde talep edilebilecek giderler şunlardır:  

Cenaze giderleri. Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar. Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 54’e göre bedensel zarar halinde talep edilebilecek giderler ise şunlardır:

Tedavi giderleri. Kazanç kaybı. Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar. Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.

Maddi tazminat ve maddi tazminat kapsamında talep edilebilecek giderlerin yanında manevi tazminat davasıyla trafik kazası sonucunda bedensel veya ruhsal bir zarara uğrayan kişi veya ölümlü trafik kazalarında ailesi ve yakınları çekmiş olduğu bedensel veya ruhsal acı, elem, keder ve ıstırap sebebiyle manevi tazminat talep edilebilir.