YAKIN TARİHİMİZDE ROL OYNAMIŞ, İZLER BIRAKMIŞ ÜNLÜ ASKERİ VE SİVİL GEMİLERİMİZ

ALEMDAR GEMİSİ’NİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ

DENMARK adı altında 1898 yılında merkezi Kopenhag da olan ‘’Em.Z.Siviter Bjerg Enterprise’’ firması adına Danimarka’da inşa edilmiş bir kurtarma gemisidir. 49.475 Mt. Boyunda 7.95 Mt. eninde kaimeler arası 47.091mt. Derinlik 4.01mt.,çektiği su ise 3.96mt. ve 363 GRT, 192 NET tonluktur. Draft’ı 3.00 Mt., Posta aralıkları 450 mm olan geminin inşasında galvanizli çelik saç kullanılmıştır. Çift buhar kazanı olan geminin makinesi 750 HP gücündedir ve gemiye 12 mil sürat yaptırmaktadır ki zamanına göre önemli bir hızdır. Çift direkli ince uzun bacalı ve çok narin görünüşlü olan gemi her türlü hava koşulunda kullanılabilen bir açık deniz kurtarma gemisidir. Personel sayısı 28 kişidir.

Osmanlı‘nın Avrupa’ya tanıdığı kapitülasyonların verdiği yasal haklar çerçevesinde Marmara Denizi ile Boğazlar çevresinde DENMARK adı altında kurtarma hizmetleri yapıyordu.

Birinci Dünya Savaşı başladığında karasularımız dışında kalan tüm gemilerimize müttefikler tarafından ambargo konulması üzerine Marmara ve Boğazlardaki yabancı bayraklı gemilere de 8 Kasım 1914 tarihinden sonra biz de ambargo koyduk. Bunlar içerisinde DENMARK kurtarma gemisi de vardı. 1915 Mayıs’ında adı ALEMDAR olarak değiştirilerek Türk bayrağı çekilen gemi bu tarihten itibaren Türk Seyri Sefa-in Şirketi adına aynı görev bölgesinde kurtarma işleri görevine Türk personel ile devam etmiştir.

Birinci Dünya harbi bitiminde mağlup duruma düşmemiz üzerine savaşla geçilemeyen boğazlarımızdan SEVR antlaşması ile geçen müttefik devletler Donanmamızı Haliç’te demirletip mürettebatını terhis ettirerek harp gemilerimizi çürümeye terk ettirmişlerdi. Elde kalan muharebe gücü olmayan gemilerimiz ise müttefik donanmasının izin verdiği kadar seyir ve sefer yapabiliyordu.

Milli Mücadele’nin bayrağını ilk açan Mustafa Kemal Paşa‘da elimizde kalan ve müttefiklerin işe yaramaz gözü ile baktıkları BANDIRMA gemisi ile 19 Mayıs 1919’da İstanbul’dan Samsun’a varıp bağımsızlık mücadelesinin ilk adımını atmıştır.

Bu sıralarda ALEMDAR tarihin kendisine yükleyeceği görevlerden habersiz Marmara ve Boğazlar çevresinde kendisine verilen görevleri yürütüyordu. Ta’ki Osmanlı Donanması’nın nakliye gemisi 1883 yapımı 3.900 tonluk Tirimüjgan vapurunun Karadeniz’de Kızılırmak ağzında karaya oturması ve ALEMDAR’ın O’nu kurtarmak için görevlendirilmesi tarihi bir olayın gerçekleşmesi için hiç bilinmez bir başlangıç ve bahane olmuştur.

ALEMDAR Kızılırmak ağzında Tirimüjgan vapurunun kurtarma çalışmalarını yaparken barınma ve ikmal ihtiyaçları için sık sık geldiği Samsun’da Mustafa Kemal Paşa’nın ateşlediği Samsun’lu Kuvvayi Milliyeci Ömer KARATAŞ ve arkadaşlarının ALEMDAR’ın kaptan ve çarkçıbaşısı ile yaptıkları çeşitli moral toplantılarında ALEMDAR’ı Milli Mücadelenin içine çekebilmek için O’nun kaçırılması lazım geldiğini anlatarak ALEMDARzabitanından çok gizli olarak söz alırlar. Zira, Trabzon ve Samsun’a Novarosiyk‘den gelen harp malzemesini küçük takalar, motorlar çekiyordu, halbuki bizim daha büyük miktarlarda malzemeye ihtiyacımız vardı, onu da ancak ALEMDAR gibi hızlı, denizci tekneler çekebilir, yük çekenlere öncülük, koruma ve kollama işlerini yapabilirdi. ALEMDAR Milli Mücadeleye lazımdır. Bu fikirler ALEMDAR zabitanının beynine Samsun’lu Kuvayi Milliyeciler tarafından işlenmiştir.

ALEMDAR’IN EREĞLİ’YE KAÇIŞI

Tirimüjgan’nın kurtarma işi hava muhalefeti sebebiyle zorlaşınca sökülmesi kolay önemli ve değerli parçaları sökülerek ALEMDAR’a yüklenir ve İstanbul’a dönülerek İstinye önlerinde demirlenir. Çarkçıbaşı Üsküdar’lı Osman Bey kaçırma planını Süvari Trabzonlu Osman Bey’e açar, o bu fikri kabul eder ama kendi fazlaca yaşlıdır ve oğlu Hikmet Efendi‘de gemidedir. “Bir aileden bir kişi yeter” diye gemi süvarisi evine gönderilir. 7 kafadar denizci gemiyi kaçırmaya hazırlanmaktadır. Gemide kalan 8’nci kişi Musevi vatandaş olan gayrı Müslim kamarot Avram Efendi’den şüphelenirler ve O’nu kamarasına hapsederler. Personel izine çıkarılmıştır. Firar için müsait bir zaman kollanmaktadır.

ALEMDAR’da Kıç sancak arya edilmiş, hava karardığı için baş ve kıç fenerler yakılmış ateşçi Göreleli Yusuf kazanı fayrap etmektedir. Zaten ALEMDAR kurtarma gemisi olduğu için devamlı stim üzerinde bekletilmektedir. Bu durumdan dolayı karakol gezen müttefik gemileri şüphelenmezler.

Şiddetli yıldız karayel bacadan çıkan dumanı dağıtmakta, ateşçi bacadan kıvılcım ve ateş çıkmaması için azami gayreti göstermekte idi. Artık kazan tam sitim tutmuş harekete hazır hale gelinmiştir. Güverte nöbetçisi devamlı etrafı kollamakta diğerleri ise salonda kaçış ve seyir planlarını yapmaktadır. Milli Mücadeleye kaçış zamanı gelmiştir. Gemide kalan 7 kahraman denizci Karadeniz’de olan çok şiddetli fırtınayı da fırsat bilerek 23 0CAK 1921 (Miladi 5 Şubat 1921) gecesi saat 24:00‘ü gösterirken “vira Bismillah” deyip demir alırlar: Boğaz’da karakol yapan müttefik gemilerin arasından geçerken megafonla sorulan sorulara, “batmakta olan bir gemiye yardıma gidiyoruz” diyerek işaretleşip aldatarak boğazdan çıkarlar.

Dışarıda müthiş bir fırtına vardır, fakat ALEMDAR 12 mil olan süratini ateşçinin gayretiyle zaman zaman 14 mile çıkartarak yol alırken dalgalarla boğuşmaktadır. Serdümen Recep Kahya boğaz çıkışından üç mil açıldıktan sonra 085 rotasına gelerek dümen tutar. Rota Ereğli’dir. Devamı yarın…