güvenilir kaynak casibom giriş maritbet
SON DAKİKA
Hava Durumu

YAKIN TARİHİMİZDE ROL OYNAMIŞ, İZLER BIRAKMIŞ ÜNLÜ ASKERİ VE SİVİL GEMİLERİMİZ

Yazının Giriş Tarihi: 18.12.2020 21:47
Yazının Güncellenme Tarihi: 18.12.2020 21:47

ERTUĞRUL YATI

Bu yat Osmanlı devletinin devlet başkanına tahsis edilmiş ilk yatı olduğu gibi Osmanlı devletinin son devlet yatıda olmuştur. Gene bu yatın bir diğer özelliği cumhuriyet Türkiye’sinin de ilk devlet yatı olması Gazi Mustafa Kemal paşanın Savarona’dan önce kullandığı

İlk devlet yatı olmasıdır düşüncesindeyim. Bu yat Osmanlı Devletinin ilk devlet yatı olurken adını da Osmanlı Devletinin Gündüzalp’ten sonra hanedanının ilk atası olan Ertuğrul gazinin isminden alması da oldukça dikkat çeken bir durum yarattığı muhakkaktır. Şurasını da vurgulamadan geçmek istememekteyim bu yatın Ertuğrul ismiyle adlandırılmasında 2. Abdülhamid’in Japon imparatorluğuna gönderdiği elçi heyetini taşıyan dönüş yolunda fırtınaya tutulup batan Ertuğrul firkateyninden de esinlenerek verilmiş olması mümkündür kim bilr belki 2. Abdülhamit gönderdiği Ertuğrul firkateyninin batmasından duyduğu üzüntüyü hafifletmek batan Ertuğrul firkateyninin ismini yaşatarak bu firkateyn de şehit olan Türk subay ve erlerine değer verdiğini de göstermek amacıyla kendinin kullanacağı bu yata aynı ismi vermiş olması da söz konusu olabilir düşüncesindeyim.

Çok daha sonraları satın alınıp yurda getirilen Savanora Yatı'nı saymazsak Ertuğrul Yatı, donanmamızda yer alan yatların en zarifi, en güzelidir.

1903’te, Sultan II. Abdülhamit tarafından İngiltere tezgahlarına ısmarlanan bu yata, Osmanlı Hanedanı’nın kurucusu Osman Gazi’nin babası Ertuğrul Bey’in adı verilmişti. Kuğu gibi bembeyazdı. İki bacası da ağzı, semaver tipi denen biçimdeydi. Gerektiğinde yelken açabilecek üç direği ile gerçekten çok biçimli bir tekneydi. O yılların öteki yatları gibi Ertuğrul da burnu civadralı tabir olunan şekilde bastonluydu.

İskoçya’nın Nescastle-Upon-Tyne kentindeki Armstrong, Michell & Co tezgahlarında özenilerek inşa edilen Ertuğrul 900 tonluk bir gemiydi. Boyu 79,2 metre, genişliği 8,3 metre olup iki adet 3 silindirli, toplam 2.500 beygir gücünde buhar makinesi vardı. Çift uskurluydu. Saatte 18-20 mile yakın bir hız yapabiliyordu. Daha ilk tecrübe seyrinde rahatça 21 mili tutturmuştu.

1904 yurda gelen Ertuğrul, yalnız saray mensuplarını değil, asker olsun, sivil olsun bütün denizcileri kendine hayran bırakmıştı. Daha önceki yatların hep yandan çarklı oluşu, değerini daha da arttırıyordu. Nefis mobilyaları, en nadide porselenden yapılmış yemek takımları, döşemeleri ve her türden aksesuarlarıyla gerçekten eşi bulunmaz bir güzellikteydi.

Bununla birlikte, Sultan Hamid’in bu güzel yata sık sık kullandığı söylenemez. Geminin seyir defterindeki ilk yıllarına ait en önemli olay, 1909 yılında İngiliz Amirali Gamble’in düzenlediği reform programı gereğince Büyükada ile Kartal arasındaki sahada yapılan deniz tatbikatı oldu.

Ertuğrul, Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda, yurda gelişinin 15. yılında kadrodan çıkartılarak bir kenara bağlandıysa da 1924’te, Cumhuriyet’in 2. yılında Cumhurbaşkanlığı Yatı olarak yeniden ele alındı. Nitekim 1 Temmuz 1927 günü Atatürk Kurtuluş Savaşı’ndan sonra ilk kez İstanbul’a bu güzel yatla geldi. Atatürk Ankara’dan trenle İzmit’e gelmiş, orada Ertuğrul’a binmişti.

Böylece aradan bir süre daha geçti. Baştan sona esaslı bir şekilde elden geçirilmesi gerekiyordu. Nitekim 1937 yılında ikinci kez hizmetten alındı. Gemiyi o dönemin hemen hemen bütün teknelerini söken İlhami Söker almış, sökmek üzere Haliç’e bağlamıştı. Ama gemi sökülmeden 22 yıl boyunca Haliç’te bağlı olarak bekletildi. Bu arada ana makinelerinden biri o sıralarda Denizcilik Bankası’nın Camialtı Tersanesi'nde inşa edilmekte olan Asfalt II tankerinde kullanıldı.

1960-61‘de her gemi gibi Ertuğrul da söküldü, bozuldu, ayrıldı, dağıtıldı. 57 yıllık bir tekneydi.

Bu geminin adının yaşatılması yolunda cumhuriyet donanmasının bünyesinde yer alan bazı gemilere adının verildiği şüphesizdir nitekim bu gemilerden birisinin de yani Ertuğrul isimli savaş gemisinin de Kıbrıs Barış Harekatında görev aldığı yolunda bilgiler mevcuttur.

SAVARONA YATI

Cumhuriyetin ilk yıllarında kendisine tahsis edilen Ertuğrul yatını kullanan Mustafa Kemal kendisini ziyarete gelen yabancı devlet başkanlarını Ertuğrul yatında ağırlamıştır. Ancak bu yat kömürle işleyen ve çağının gerisinde kalmış hizmet görürken bazı mahsurlar yaratmaya başlamıştır. Bunlardan en önemlisi bacasından dumanla birlikte kömür zerrecikleri yahut kurum parçaları püskürtmesi sebebiyle güvertesinde bulunanların üzerlerini kirletmesidir. Bu nedenledir ki Türk milleti kendisine bir vatan armağan eden Cumhuriyet rejimi gibi kendi kendini idare etme imkanı veren bir yönetimi hediye eden Mustafa Kemal’e kendisine yakışacak bir yat armağan etmek için harekete geçmiş bu özellikleri taşıyan bir yat alınması arayışına girmiştir. İşte Savarona yatı böyle bir arayışın sonucu olarak alınmış devleti ve milletince Atatürk’ün hizmetine havale edilmiştir bu yat hakkında genel kaynaklara ve internet bilgilerine baktığımızda şu bilgilere rastlarız. Devamı yarın…

 

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.