Unutulan ve Unutturulan Kurtuluş Bayramımız

Bandırma körfezine demirleyen bu gemilerden nakliye gemisinden çıkarılan yüzbaşı komutasında 200 İngiliz askeri daha önce de belirttiğim gibi Bandırmada karaya ayak basacak, Bandırmanın sahil bölgesinde ki resmi binaları işgal edecektir. Bugünkü halkın cinema binası dediği kültür merkezinin bulunduğu sahada mevcut olan hükümet konağı ve 14.kolordu karargahı kontrol altına alınacak sahil bölgesi ve Bandırma 1 Şubat 1920’de işgal altına alınacaktır.

Bu işgal gerçekleşirken İngiliz yüzbaşısı bir yandan da hem kolorduya hem kaymakamlığa Bandırmaya çıkarılması ihtimali olan Akbaş baskınıyla kaçırılan silah ve cephanenin kendilerine teslimini isteyecektir. Aldığı istihbarata göre bir kısım silah ve cephanenin Bandırma bölgesine çıkarıldığını kesin bildiğini belirten İngiliz yüzbaşısı hem onları isterken hem de bunları yapanları istemektedir. Bunun için kolorduya ve kaymakamlığa baskı yapmakta onları tazyik altında tutmaktadır.

Bunlara paralel olarak İstanbul’dan İstanbul hükümeti de aynı şekilde davranmakta gönderdiği temsilcilerle hem kolordudan hem de kaymakamlıktan İngilizlerin isteklerinin yerine getirilmesini beklemekte bu yolda tavsiyelerde bulunmaktadır. Oysa Bandırmada bunu gerçekleştirmenin imkanı yoktur. Çünkü bazı kaynaklara bakılırsa denizden Bandırmaya ulaştırılan bir kısım silah ve cephane hemen Balıkesir’e Karacabey’e ulaştırılmıştır. O zaman Bandırmada çok kuvvetli bulunan tek arabacı esnafı can siper hane bir çalışmayla kısa zamanda bu görevi yerine getirmekte.

Bandırmaya ulaştırılan silah ve cephanenin bir kısmını Balıkesir’e ulaştırmak üzere Susurluk hattına hatta Balıkesir’e ulaştırırken bir kısmı Karacabey’e cephane ve silah ulaştırarak, silah ve cephanenin Bandırmadan çıkarılmasını sağlamıştır. İngiliz hükümeti karalıdır, işgal sürmekte Bandırma İngiliz işgalini yaşamaktadır. Hatta Bandırmada ki yetkililerin sahil deki Rum mahallesinden Ermeni mahallesinden gösterilen evlere yerleşmeye İngiliz askerleri bu bölgede ki okulu ve bazı İslam ahalinin evlerini kırarak kendilerine yerleşim yeri seçtikleri görülmüştür. Büyük ihtimalle onların yerleşim yerleri olarak seçtikleri okul bugünkü öğretmen evi binasıdır.

Ama bazı kaynaklarda da bugünkü Bandırma ilköğretim okulunun olduğu yolunda bilgiler vardır. Hangi okul olursa olsun İngiliz askeri bu bölgede konutlanmış ve Bandırmayı, Bandırma resmi binalarını yaklaşık 11 gün işgal altında tutmuştur. Bizzat İngiliz bayrağı çekilerek Bandırmaya yaşatılan bu işgalden Bandırmanın kurtuluşu Balıkesir’den gelen meşhur İngiliz Kemal’in yönlendirdiği plan ve program uygulanarak kurtarıldığını söylememiz mümkündür. Şurası gerçektir ki Bandırmamız kurtuluş harbi sırasında yaşadığı 3 harbi de Akbaş baskının yarattığı etki sonucunda yaşamıştır. Bunlardan Yunan işgalinden Türk ordusu tarafından kurtarılan Bandırmamız 10 Nisan 1920 tarihi Anzavur işgalinden ise daha sonra kendisi de isyan edecek olan Çerkez Ethem Kuvayı seyyaresi ve Kuvayı Milliye birliklerinin sayesinde kurtulacaktır. Bu sözünü ettiğim 2 kurtuluşta Bandırma halkının hiçbir payı yoktur. Yani Bandırma içerisinde yaşayan kitlenin hiçbir rolü yoktur.

Hatta Bandırma köylerinin de payı yoktur demek pek yanlış sayılmayacak bir durumdur. Ancak az öncede belirttiğim 1 Şubat 1920 tarihi İngiliz işgalinden Bandırmanın kurtarılışı Bandırma halkının kendi öz çabası ile söz konusu olmuştur. Bu nedenle Bandırmanın 11 Şubat tarihli yani 1920’nin 11 Şubat’lı tarihli Bandırmanın düşman işgalinden kurtuluşu Bandırma halkının eseridir. Bu nasıl olmuştur? Bandırma İngiliz işgaline düşünce gerek Bandırma içinden veya İzmir gibi çevre vilayetlerden bu işgal protestolar görmüştür.

İngiliz hükümeti nezdinde, Osmanlı hükümeti nezdinde dünya kamuoyu nezdinde gerçekleştirilen protestolarda Bandırmanın İngilizlerce işgal edilmesi protesto edilirken şehrin kısa zamanda boşaltılması istenmiştir. Hatta bu protestolar yapılırken bu işgale sebep gösterilen Akbaş baskınında ele geçirilen silahların aslında Osmanlı silahı olduğu Osmanlı ülkesini işgal eden Yunanlılara karşı mücadelede bu silahların kullanılmasının da haklı olduğu vurgulanmış ve bu mücadele başarıya ulaşılana kadar silahların elden bırakılmayacağına dikkat çekilmiştir. Şüphesiz Bandırmanın İngiliz işgaline uğramasından Balıkesir ve Ankara’da haberdar olmuş.  Onlardan yardım istenmiştir.  Balıkesir de ki Kazım Özalp’in Bandırmada durumu tenkit için gönderdiği İngiliz Kemal Bandırmaya geldiğinde durumu görmüş ve Bandırma da ki Kuvayı Milliyeciler ile temasa geçmiştir.

Onların önde gelenlerinden Hasan ve Mehmet beylerle temas eden İngiliz Kemal onlara planından bahsetmiş ve Bandırmayı çevreleyen tepelere silahlı insan grupları yığınları temin etmelerini tavsiye etmiştir. Çevre köylerden temin edilen silahlı sopalı insan kitleleri kış gününe rağmen şehri çevreleyen tepelerdeki yerlerini alınca İngiliz Kemal yine aynı kişilere şu tavsiye de bulunmuştur; “İngilizlerin başında ki yüzbaşıya gidip şehri boşaltın yoksa şehri kuşatan yeşil ordu birlikleri ve Kuvayı Milliye birlikleri şehre yürüyecek diye belirtin ve ondan şehri boşaltmasını istemiştir.” Kendisi de taşıdığı yabancı Hristiyan birey kimliği ile İngiliz yüzbaşısının yanına gitmiş sözünü ettiği adamlar İngiliz yüzbaşısına öğrettiklerini söyleyince o da yüzbaşıya şehri gezmeyi tavsiye etmiştir. Devam edecek…