Türk Kökenli Etnik Guruplardan Pomaklar

Ekslavonlar incelendiğinde günümüzdeki Pomakların dil, kültür, fiziksel özellik bakımından tıpatıp aynıdırlar. Ekslavonların adının hiç geçmemesinin sebebi balkanlara geldikleri gibi Bizans’a karşı savaş yürütmüş olmalarından kaynaklanıyor. Daha sonraki süreçlerde dinsel olacakta Ortodoks Hristiyanlardan uzak bir inanış içerisine (bogomolizm) girmiş olmalarından kaynaklı kendi soydaşlarınca bile düşman ve yok edilmesi gereken bir kavim olarak görülmüştür. Bunların sonucunda da tarih kitaplarına hiç geçirilmemiş adeta yok sayılarak, yok edilmek istenmiştir. Tâki Osmanlının bölgeye gelmesine kadar bu süreç böyle geçmiştir. Bu süreç içerisinde Bulgarlaşma sürecine girilmiştir. Fakat eksik kalmaktadır ve bu süreç krize girdiğinde Osmanlının balkanlara gelmesiyle daha da derinleşerek kırılma noktası oluşmuş oldu. Ana kütle olarak Ekslavon kavmi olmak üzere bir Pomak grubu ortaya çıkmaya başladı.

Böylesi süreçler kartopu gibidir. Küçük bir çekirdek yuvarlandıkça büyür gayrı memnunları da yanına çeker., Gayrı memnuniyet eskiden gelebileceği gibi bazıları için çok sonraları da ortaya çıkar. Osmanlı döneminde İslamlaşmanın avantajları Bulgarlık açısından yeni bir gayrı memnuniyet zeminidir. Hazırda zaten yeni ismiyle bir Pomak(Ekslavon kavmi) oluşumu vardır ve bu yeni gayrı memnuniyetsiz kesimi de içerisine çekerek büyür. Özellikle Lofça yöresi Pomakları buna en güzel örnektir kanımca. Çünkü yaşayışları ve dilleri farklı, hayvancı olmaktan çok tarımcıdırlar. Kuzey Bulgaristan’daki köyleri dere yataklarındaki verimli arazilerde çok önceden beri tarım yapıyorlardı. Bundan dolayı hayvancı Rodop halkından farklıdırlar. İşte bu kartopu gibi yuvarlanış, büyüme ve balkanlardaki bütün gayrı memnuniyetsizlerin bir Pomak kütlesi etrafında birleşmesi günümüzde yapılan köken tartışmalarını da çıkmaza sokmaktadır.

Nedeni ise her kesimin(Bulgar-Türk ve Yunan) Pomakların içine baktığında kendine dayanak çıkartacak malzemeler bulabilmesidir. Bir de buna devletler arası politik entrikalarının da girmesiyle daha da karmaşık hal almıştır. Bir Bulgar yazarı rahatlıkla Pomaklar içinde eriyen Müslüman Bulgarlardan yola çıkarak tüm Pomak kütlesine Bulgar damgası vurmaktan rahatsızlık duymaz. Yine Yunanlılar, Pomakların içinde erimiş olma ihtimali yüksek olan eski Trakların varlığından yola çıkarak Yunan kökenli sayabilmektedir ve Türk tarihçileri ilk önce Bulgarlaşan fakat Osmanlının gelmesiyle bundan sıyrılıp Pomak kütlesine katılan Peçenek-Kuman-Uz kütlesine dayanarak Pomak Türkleri diyebilmektedir. Bu kısa girişten sonra günümüzde neler dendiğine bir göz atmak gerekiyor, ama - yukarıdaki yaptığım kısa açıklama doğrultusunda yorumlayarak...

Şimdi Pomaklar kimdir sorusuna çeşitli kaynakların verdiği cevaplara bir göz atmak gerekirse: yuvarlandıkça büyür gayrı memnunları da yanına çeker., Gayrı memnuniyet eskiden gelebileceği gibi bazıları için çok sonraları da ortaya çıkar. Osmanlı döneminde İslamlaşmanın avantajları Bulgarlık açısından yeni bir gayrı memnuniyet zeminidir. Hazırda zaten yeni ismiyle bir Pomak(Ekslavon kavmi) oluşumu vardır ve bu yeni gayrı memnuniyetsiz kesimi de içerisine çekerek büyür. Özellikle Lofça yöresi Pomakları buna en güzel örnektir kanımca. Çünkü yaşayışları ve dilleri farklı, hayvancı olmaktan çok tarımcıdırlar. Kuzey Bulgaristan’daki köyleri dere yataklarındaki verimli arazilerde çok önceden beri tarım yapıyorlardı.

Bundan dolayı hayvancı Rodop halkından farklıdırlar. İşte bu kartopu gibi yuvarlanış, büyüme ve balkanlardaki bütün gayrı memnuniyetsizlerin bir Pomak kütlesi etrafında birleşmesi günümüzde yapılan köken tartışmalarını da çıkmaza sokmaktadır. Nedeni ise her kesimin(Bulgar-Türk ve Yunan) Pomakların içine baktığında kendine dayanak çıkartacak malzemeler bulabilmesidir. Bir de buna devletlerarası politik entrikalarının da girmesiyle daha da karmaşık hal almıştır. Bir Bulgar yazarı rahatlıkla Pomaklar içinde eriyen Müslüman Bulgarlardan yola çıkarak tüm Pomak kütlesine Bulgar damgası vurmaktan rahatsızlık duymaz. Yine Yunanlılar, Pomakların içinde erimiş olma ihtimali yüksek olan eski Trakların varlığından yola çıkarak Yunan kökenli sayabilmektedir ve Türk tarihçileri ilk önce Bulgarlaşan fakat Osmanlının gelmesiyle bundan sıyrılıp Pomak kütlesine katılan Peçenek-Kuman-Uz kütlesine dayanarak Pomak Türkleri diyebilmektedir. Bu kısa girişten sonra günümüzde neler dendiğine bir göz atmak gerekiyor, ama yukarıdaki yaptığım kısa açıklama doğrultusunda yorumlayarak... Devamı yarın…