Türk Kökenli Etnik Guruplardan Pomaklar

Çevremizde ismi zikredilen bazı etnik guruplar vardır ki, toplumumuz bunları kimlik olarak, tam manasıyla ayırt edemez. Bu tür etnik guruplar yeryüzündeki farklı kıtaların hemen hemen hepsinde bulunabilirse de daha çok göç vermiş ve göç almış eski kıtalar olan Asya ve Avrupa kıtalarında hatta onlara yakın büyüklü küçüklü adalarda daha çok bulunabilir. Avrupa kıtasındaki devlet kuran milletlerin pek çoğunun kökeni tartışmalıdır. Çünkü ilk çağlardan itibaren yakın çağ başlarına kadar Anadolu üzerinde Asya ile Avrupa arasındaki kavimler kapısı denilen geçitlerden pek çok Asyalı Turani kavimler Avrupa’ya akmışlardır. Bu yetmezmiş gibi Asya’dan İran, Suriye, Filistin, Mısır üzerinden kuzey Afrika yoluyla Cebeli Tarık boğazını aşıp yahut Libya İtalya yakınlaşması yoluyla Avrupa’ya sızan Turani kavimlerde olmuştur. Bu Turani kavimlerden bir kısmı Avarlar Macarlar Bulgarlar gibi Avrupa’nın doğu kesiminde devlet kurarken hunlar gibi bazı kavimlerde kuzey ve orta Avrupa üzerinde hakimiyet kurmuşlar etkili olmuşlardır. Hatta bir kısım kavimler göçlerle kuzey Avrupa ülkelerinde Fransa ve ispanya üzerinde de hakimiyet tesis etmişler buralardaki medeniyetlere katkıda bulunmuşlardır. Zaten Avrupa medeniyetinin temel dayanağı olan roma medeniyetinin de temel taşlarından olan Etrüsk ve Tirhen kitlelerinin de Türklüğünden söz edildiğini düşünürsek Fransa, Almanya, Avusturya, Balkan ırklarının pek çoğunun kanında Türk kökeninden söz etmek mümkün olur kanaatındayım. Bu genellemelerden sonra konumuza esas aldığımız Pomak kitlesine baktığımızda onlar içinde aynı şeyi söylemenin yerinde olacağını düşünmekteyim. Çünkü bu kitlede Osmanlı döneminde ilam dinini kabul edip Osmanlıyla kader birliğine başlamadan önce Avrupa’daki mevcudiyetlerini Asya üzerinden gelen göçlere ve onların kalıntısı olamaya borçludur düşüncesindeyim. Bugün yazımızın başında belirttiğimiz gibi Pomakların etnik kökeni tartışılabilir durumda olsa da tartışmaların nihayeti yine daha önce balkanlara göç edip oralarda devlet ve medeniyet kurmuş Türk guruplara uzanacaktır. Bu yüzdendir ki Pomakların kendilerinin kafası karışan bazı grupları da onların çevresinde yaşayan farklı etnik guruplarda Pomakların kimliğini ayırt edemez olabilirler.

Ayırt edemez tabiriyle kastımız köken itibarıyla hangi millete ait bir grup olduklarını tespit edememe ve ona göre değerlendirememektir. İşin garibi bu tür etnik gruplara mensup bireylerde kendilerinin köken itibariyle hangi millete dahil olduklarını belirleyemeyebilirler. Bu nedenle kökenlerini farklı efsanelere, farklı tarihi anlatımlara dayandırarak, kendilerince ortaya koydukları, nazari anlatımlarla, kendi kimliklerini ortaya koymaya yönelebilirler. Bu çaba içerisindeki bireyler bazen kökenlerini asıl kökeni olan ulustan uzaklaştırıp, başka uluslara dayandırabilirler. Hatta çoğunlukla kendi etnik gruplarını köken aldıklarını milletten, uzaklaştırıp, ondan olmadıkları iddiasıyla kendilerini yeni bir millet olduklarını ileri sürmeyi tercih ederler. İşte çevremizdeki bu tür gurupları gözden geçirdiğimizde evvelemirden Kürtler, Tatarlar, Çerkezler, Gürcüler ve Pomaklar olarak tespit etmemiz mümkündür. Bu ismini saydığım gruplar içerinde Pomakların yeri biraz daha farklıdır. Çünkü onlar gruplaşmayı etnik kökene dayandırmak yerine İslamiyet’e mensup olmaya dayandırmayı tercih ederler. Yani onları bir araya getiren kuvvet Milliyetçilik duygusu değil, İslam Ümmiyetçiliği duygusudur kanaatindeyim.  Bu nedenle farklı kökenlere dayanan farklı gruplardan düşmanlara rağmen bulundukları sahalarda birlik oluşturarak, gruplaşmayı sürdürebilmişlerdir. Osmanlının terk ettiği sahalardan Eski Yugoslavya topraklarında yeni kurulan devletçiklerde Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan önemli miktarda olmak üzere ülkemizde yaşayan, kendilerine Pomak denilen bu kitleyi tanımak için internet bilgilerine ve genel bilgi kaynaklarına baktığımızda şu bilgilerin söz konusu olduğunu görürüz:

Pomaklar en genel tanımıyla 'pomakça' konuşan, Slav kökenli Balkanların beş ülkesine(Bulgaristan-Yunanistan~Türkiye- Makedonya-Arnavutluk) yayılmış Müslüman bir azınlıktır. Balkan tarihinin karışıklığının da mirası olarak Pomakların kesin ve uzlaşılan bir köken tespiti her ne kadar yapılamamışsa da (Slav kökenli olmaları konusunda bir fikir birliği mevcuttur), tarih kitapları arasında geçen ve gözden kaçırılan bir gerçeklik vardır. Bu da yıllardır söylenen (Türk resmi söylemi) Pomakların Peçenek-Uz-Kuman Türklerinin devamı olduğunu boşa çıkarmaktadır. Bu da daha Balkanlara Türk göçü (10.asırdaki) yaşanmadan önceki büyük Slav göçüdür. Bu göçler esnasında balkanlara Bulgar kavimleriyle birlikte ve akraba olan bir başka kavim Ekslavonlar yerleşmiştir ve yerleştikleri bölge yıllar sonra Pomaklar adıyla çıkan gurubun anavatanı sayılan Rodoplar bölgesidir. Devamı yarın…