TRABZON HAVALİSİNDE YAŞAYANLAR ÖZ VE ÖZ TÜRKTÜR - 3

Açıklama 3:

a.Bahsi geçen 2.Abdülhamit hanın ferman sureti vesikalar bahsinde aynen yazılmıştır. Bu fermanın başı şöyledir.Trabzon sakinlerinden olup bu defa mücedden rütbesi Mirmirani ile Anapa ve havalisi muhafazasına memur kılınan Kuğuzade Süleyman dame ıkbaleye (ikbali daim olsun) hüküm ki denmek suretiyle daha 1200 hic. 1786 mil. tarihinde Süleyman ağa; mirmiranlık rütbesiyle 2.Abdülihamit han tarafından paşalık rütbesiyle taltif edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. 1203 hic.tarihinde harp meydanında. Mîrmiranlık rütbesinin tekrar tevcih edilmesi hususu anlaşılamamıştır. 1203 Üçüncü Sultan Selim Han devridir.

b.Eski devirlerde hep arabi tarihi kullanılıyordu.Ayın birinden onuna kadar evail,onundan yirmisine kadar evasit ve yirmisinden ayın nihayetine kadar evahir deniliyordu. Ayrıca ayın birinci gününe gurre, son gününe selh derlerdi.

c.Altı kulaç zade Yusuf ağa. Kastamonu eşraf ve hanedanındandırlar.

ç. 21 Reiüevvel 1201 hic. Ve 13.01.1787 efe Soucak muhafazasına tayin olunan Trabzon sakinlerinden Kuğuzade Süleyman ağa 100 nefer piyade askerînin 6 aylık masrafı olan 41.459 kuruş darphanede mevcut paradan gönderilmesi ferman buyurulmuş ve para tekrar darphaneye iade kılınmıştır.(ves. Bş.Ar. M. C.tasnifi As. dos. 52621 say.4039)

d.Evaili Şevval (Şevval başlarında) 1201 hic. ve 27.07.1787 tarihinde Soucak civarındaki Çerkez va abaza kabilelerine padişah tarafından bazı vesaya (Nasîhatlar) götürmeğe ve onlarla anlaşmağa ve itaat ve inkıyda (emir altına girme) almağa memur edilmiş ve Soucak Başbuğu Vezir Mustafa ve muhafızı mirmirandan Mustafa paşalarla gereği gibi görüşerek bu işin kabail (Kabileler) arasına girerek ve her birisiyle birer birer görüşerek hükümete sadakadan dair ellerinden birer itimadname almağa memur edilmiştir.(Bs.Bş.Ar.Mc.tas.Dah.Ds.4766sa. 40)Evaili Muharrem 1204 hic. ve 1789 eylül sonlarında mil. Yazılan bir fermanda "Sadrazam Romanyada Fokşanide Rus orduları ile harp için hareket eylediği ve Çarhacı (Hafif ordunun ileri KOLU) tayin olunan belgrad canibi  Seraskeri (Başkumandanı) vezir  Abdi paşa dahi zemden vakasına asker geçirmesi ve Terkolda mevcut askerîn sergerdesi (kumandam) Kemankeş Mustafa paşa da Depedenli zade Muhtar ve Kuğuzade Süleyman paşalarla birlikte Eflak (Romanyanm Bükreşin bulunduğu kısmı) tarafına geçerek Eflak memleketini muhafazaya gayret eylemesi takrur eylediğinden (kararlaştırıldığından ) Kuğuzade Süleyman paşa maiyetindeki Süvari ve piyade kaffei askeriyle Eflak’a varup Eflak Voyvadası Mavroyani Nikoladi ile muhabere ve ittifak ederek beraberce Eflak’ın düşmandan muhafazasına dikkat ve itina etmesi bilhassa işaret  edilmiştir. (Ves.Baş.Ar.M.C.Ts.Hariciye dos.2573 (femıan) Sa.43 ve Dah.Ds.990/

(rapor hulasası) sah.42

e- Bu kitabın sonuna fotoğrafisi konulan Selh (son gün) cemeziyeiahir 1204 hic. ve 16 Mart 1970 tarihli vesikada Süleyman Paşa eyalet mühürü görülmektedir. Vesika suratçı topçularının mukabelecesi Ali Efendinin Erzurum cizyesinden tahsis olunan yevmiyelerinin verilmesi için yazdığı senedin üzerindeki (buyuruldu) nin şeklini göstermesi itibariyle dikkate değer. Eyafet mühürleri büyük kıtada olur ve üzerine birer beyit yazılırdı. Süleyman paşanın kullandığı eyalet mühüründe farisî (farsça) diliyle:

Kar hodra güzaeştem behuda

Hasbiyallahu vahdehu ve kefa

Nazmı yazılı dır. Ortasında da (Abddehu) kulunuz Süleyman 1184 tarihi vardır.

(Ves.Bş. ar.M.C.Tas. ask.29S47 sah.48) buyurdu Vali emri demektir.Buyuruldu fotoğrafı sa.91 dir.

f. 15 Muharrem 1205 hic. 25 Eylül 1790 mil. Tarihli bir emirde Kuğuzade Süleyman paşa isakçı muhafızlığına tayin olunmuş ve 5.9.1790 günü 350 nefer kapısı halkı ile İsakçıya vasıl

olmuştur.Bunlara İsakçı Menzil emini tarafından her birine günde birer çift ekmek ve 100 er

dirhem et ve hayvanlara birer yem verilmesi emredilmiş ise de 22 gün erzak verilememiş ve paşayı müşkül bir vaziyete düşürmüş ve İsakçı ambarında dahi bir dirhem erzak kalmadığından Ishakçı Kadısı tarafından ahaliden İS günlük zehire mubayaasına emredilmiştir.Ve ne tuhaftır ki,menzile zahire gönderileceğine dair bu muameleli evrakta hiçbir söz görülememiştir. (Vesçbş.atş.M.C.tas.as.Ds. 4296/sah. 49, 50,51.52)

g,Muharrrem 1205 sonu hic. ve 9.10.1790 tarihînde Süleyman paşaya yazılan bir fermanda tolci ve sünne boğazı muhafızı Vezir Core zade Ahmet paşa Gelgere Muhafazasına tayin edildiğinden.onun yerine Kuğu zade Süleyman paşa tayin edilmiş ve bulunduğu mahalden hareketle hemen vazifesini başına giderek buraların hüsnü muhafazası ve kalelerin  kuvvetlendirilmesi ve sevahilin düşman gemilerinin mazaratından emredilmiştir. (vs.Bş.Ar.M.C.Ts.Dah.Ds. 10043 sah. 53)

h.Ramazan 1205 ortalarında hic. ve 24.05.1791 mil. Süleyman paşa İstanbul’a gelerek Sadrazam ve padişah tarafından kabul edilerek Anapa taraflarına tayin edilmiş ve kendisi Tersaneden tahsis edilen bir gemi ile Trabzon’a uğramamak şartıyla mahiyetiyle beraber gönderilmiştir. Ve Görele’de bulunan kardeşlerine de mektup yazarak 500 ve daha ziyade arkasından asker getirtmesi dahi kendisine tebliğ edilmiştir. Kendisine de Padişah taraf man masraflarına medar olmak üzere 12.500 kuruş atiye! Senniye (Padişah bahşişi) ihsan edilmiş ise de bilahare vahi bahanelerle (boş bahanelerle) ihsan olarak verilen bu para iki defa istirdat edilmiştir (Kendisinden geri alınmıştır.) (M.c.Tas.Ask.Ds. 4170/Sah. 54) Bu vesika aynen vesikalar bahsinde yazılacaktır.