güvenilir kaynak casibom giriş maritbet
SON DAKİKA
Hava Durumu

TRABZON HAVALİSİNDE YAŞAYANLAR ÖZ VE ÖZ TÜRKTÜR - 3

Yazının Giriş Tarihi: 18.12.2020 21:48
Yazının Güncellenme Tarihi: 18.12.2020 21:48

Kuğuzade ailesinin en tanınmış üyesi olan Süleyman Paşa ile Kuğuzade Ailesinin en güçlü dönemini yaşadığı bir gerçektir. Trabzon valiliğine kadar yükselen Kuğuzade Süleyman Paşa, Canikli Ali Paşa ile kurduğu ittifak sayesinde siyasi anlamda destek ve güç kazanmıştır. Özellikle Ali Paşa’nın firarı esnasında en önemli destekçilerinden biri olarak zikredilmiştir. Ancak Kuğuzade Süleyman Paşa’nın önem kazanıp Trabzon valiliğine kadar yükselmesinde 1787-1792 Rus savaşlarının etkisi daha fazla olmuştur. Savaşların tüm şiddetiyle devam ettiği sırada Kuğuzade Süleyman Paşa devlete gerekli asker temini ve bölgedeki asayişi tesis etme konularıyla ilgilenmekle kalmamış bunun yanı sıra diplomatik ilişkilerde yer aldığı da görülmüştür. Koca Yusuf Paşa’nın 1786 yılında sadarete gelmesiyle Kırım’ın Rusların elinden geri alınması gündemi meşgul etmiş ve bu hususta birçok toplantılar gerçekleştirilmiştir. Bu toplantılarda alınan önemli kararlardan biri ise bölgede var olan Çerkez, Abaza ve diğer kabilelerin desteklerini alma fikriydi (Ahmet Cevdet Paşa, 1983: 878). İşgalci kuvvet olarak gördükleri Rusya’ya karşı bölgedeki kabilelerin Osmanlı yanında yer alması gayet normal bir durumdu (Yağcı, 2010: 103). Bu görevi yerine getirmek üzere devletin görevlendirdiği kişiler arasında Kuğuzade Süleyman Paşa da yer almaktaydı. Kuban nehrinin beri tarafı olarak nitelenen, Karadeniz sahilindeki Soğucak, Anapa, Soçi, Sohum civarında bulunan ve Osmanlı’ya ait olan bu topraklarda yaşayan Çerkez ve Abaza kabilelerine devletin iyi tutumunu, himayesini anlatmak ve onlarla anlaşma yapıp itaat altına almak için çaba sarf etmiştir (BOA., C. DH., 4766). Bu görevinden birkaç yıl sonra Sohum’a gönderildiği ve burada kaldığı anlaşılmaktadır (BOA., C. DH., 14056).

Devlete önemli hizmetlerde bulunan Kuğuzade Süleyman Paşa 1200/1786 yılında mirimiran rütbesi verilerek, Anapa ve havalisini muhafazaya memur edilmiştir. Kastamonu ayanı ve kapıcıbaşılarından Altıkulaçzade Hüseyin’le birlikte yanına 300 asker alarak denizyoluyla Soğucak’a oradan da Anapa’ya geçmesi emredildi (BOA., C. AS., 11624).202 Büyük ihtimalle aynı görevi konu alan yaklaşık bir ay sonrasına kayıtlı başka bir belgede Kuğuzade Süleyman Paşa’dan ilkbaharda 300 asker ile Anapa’da bulunması istenmiştir (BOA., C. AS., 4101). Aynı belgenin tekrar gönderilmesinin nedeni Kuğuzade Süleyman Paşa’nın belirtilen süre içerisinde yeteri kadar adam toplayamamış olması ve bu yüzden Anapa’ya gidişinin gecikmesi şeklinde açıklanabilir. Bundan dolayıdır ki merkez başka bir emir gönderme gereği hissetmiştir.

Ruslarla savaşın devam ettiği sırada Osmanlı savunması için önemli olan Tulça ve Sünne taraflarının muhafazası Çevrezade Ahmed Paşa’nın kontrolündeydi. Bir süre sonra Çevrezade Ahmed Paşa’nın savaşın kilit noktalarından biri olan Dobruca bölgesindeki Keligre limanı ve sahillerini muhafazaya tayin edilmesi üzerine, Kuğuzade Süleyman Paşa, Çevrezade Ahmed Paşa’nın yerine bu bölgeyi muhafazaya memur edilmiştir. Süleyman Paşa’nın bulunduğu mahalden ayrılıp tayin olduğu yere vararak buraların korunması, kalelerinin tahkim edilmesi ve sahillerinin düşmandan muhafazası için bölgeye gitmesi istenmiştir (BOA., C. DH., 10043). Kaleleri tahkim ettirmek, saldırılara karşı müdafaa yapmak ve bölgedeki halkı Osmanlı Devleti’nin yanına çekmek gibi birçok işin Kuğuzade Süleyman Paşa’ya havale edilmesi, Paşa’nın başarılı olduğunu ve sadakatle görevini yerine getirdiğini göstermektedir.

Bu vasıflarından dolayı devletten istediği yardımları alabilmekte çoğu zaman zorlanmadığı görülmüştür. Süleyman Paşa’nın Rus seferlerinde görevlendirilmesi üzerine devlet, Süleyman Paşa’nın ihtiyaç duyduğu maddi yardımı yapmış, zor durumda kalmamasına özen göstermiştir. Soğucak muhafazasına tayin edildiğinde Kuğuzade Süleyman Ağa’nın 1000 nefer piyade askerinin 6 aylık masrafı olan 41.459 guruşun darphaneden gönderilmesi ferman buyurulmuştur (BOA., C. AS., 52621). Bunun dışında Vezir Abdullah Paşa’nın maiyeti ile birlikte Anapa’ya gitmesi için görevlendirildiğinde Kuğuzade Süleyman Paşa’ya ne kadar para verildiği merkez tarafından soruşturulmuş ve neticede Süleyman Paşa’ya 1205/1791 senesinin Ramazan ayında 12.500 guruş bir meblağ ve hizmetine donanma tahsis edildiği ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyaçları karşılandıktan sonra Süleyman Paşa’nın “... Trabzon’a uğramaksızın ve mahal-i aherde tevakkuf etmeksizin…” bir an önce Anapa’ya gitmesi Erzurum ve Trabzon valisi ile birlikte Kırım seraskerinin maiyetine girmesi öğütlenmiştir. Ayrıca Görele’de bulunan kardeşleri aracılığıyla kendi bölgesinden ek olarak 500 asker getirtmesi kendisine tebliğ edilmiştir. Ancak belgeden anlaşıldığı üzere Süleyman Paşa, memur olduğu Anapa’ya gitmeyerek Trabzon’a geçmiştir. İstanbul’dan gönderilen emri uygulamakta sıkıntı çıkarmasından dolayı Süleyman Paşa’ya daha önceden ödenen 12.500 guruşun da tahsil edilmesi istenmiştir (BOA., C. AS., 12575).

Kuğuzade Süleyman Paşa’nın Ruslara karşı savaşmak için Kemankeş Mustafa Paşa ve Muhtar Paşa ile birlikte Eflak’a gönderildiği sırada buradaki ihtiyaçlarının karşılanması için Eflak Voyvodası Mavriyani Nikola’ya205 hüküm gönderilmiş ve Paşaların mağdur edilememesine özen gösterilmiştir (BOA., C. AS., 26789). Bu emirden yaklaşık üç hafta sonra Eflak’a tayin olan Kemankeş Mustafa Paşa, Tepedelenli Mustafa Paşa ve Kuğuzade Süleyman Paşa ile birlikte mevcut piyade ve süvari birlikleriyle Eflak’a vararak; voyvoda Mavriyani ile birlikte hareket edip Eflak’ın düşmandan muhafaza edilmesi yönünde hüküm kaleme alınmıştır (BOA., C. HR., 2573). Eflak muhafazasına girişildiği sırada yine bu kişilerle birlikte Kuğuzade Süleyman Paşa’nın maiyetine birer miktar süvari verilerek Yergöğü tarafına gönderildiler (Ahmet Cevdet Paşa, 1983: 1136).

Devletin maddi anlamda zor durumda olması kimi zaman savaşlarda görevli Paşalarına gerekli yardımı yapamamasına sebep olmuştur. Rusya ile yapılan savaşlarda Kuğuzade Süleyman Paşa’ya birkaç defa harçlık, gemi ve elbise verilmesi kararlaştırılmıştır (BOA., HAT., 55106; BOA., HAT., 56246). Fakat bu yardımların her zaman tam anlamıyla karşılanmamasından dolayı Süleyman Paşa’nın zor durumda kaldığı dönemler olmuştur. Kafkas bölgesi dışında Tuna Nehri bölgesinde İsakçı muhafızlığına tayin edilen Kuğuzade Süleyman Paşa, 350 nefer ile İsakçı’ya ulaşmıştır. Süleyman Paşa ve kapı halkına İsakçı menzil emini tarafından erzak verilmesi emredilmişse de 22 gün boyunca erzak verilememiş ve Paşa zor durumda kalmıştır (BOA., C. AS., 4296).

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.