TARİHTE SURİYE HAKİMİYETİ İÇİN YAPILAN SAVAŞLAR

Savaştan Sonra

Moğollar, Suriye ve Filistin’e birkaç kez geri döndüler ancak bir daha Mısır’ı tehdit edemediler. Hulagu’nun soyu İran’a yerleşti, İslam dinini kabul etti ve zaman içinde İslam kültürünü himayesi altına aldı. Bu topraklarda yaşayan halk İlhanlı Devleti olarak tanınmaya başlandı, bu isim “bağlı han” anlamına gelir.

Kutuz, kazandığı zaferin tadını çok fazla çıkaramadı. Kısa bir süre sonra rakipleri tarafından öldürüldü. Onlar arasında, yeniden birleşen Mısır ve Suriye krallığının ilk sultanı I. Baybars da vardı. Birçok kişi onu Memlûk hanedanının asıl kurucusu olarak görür. Kurduğu yeni devlet, iyi yönetilen ve zengin bir devletti; yaklaşık 250 yıl boyunca, yani 1517’ye kadar varlığını sürdürdü.

Bu dönem boyunca Memlûkler, Haçlıları Kutsal Topraklardan kovdular; ticaret ve sanayiyi desteklediler, sanatı koruma altına aldılar, ayrıca hastaneler, camiler ve okullar yaptırdılar. Mısır onların yönetimi altında, İslam dünyasının merkezi haline geldi.

AynCalut Savaşı sadece Ortadoğu’yu etkilemedi. Aynı zamanda Batı uygarlığının gidişatını da belirledi. Bir dergide şu sözler yer aldı: “Eğer Moğollar Mısır’ı fethetmeyi başarsaydı, Hulagu geri döndükten sonra Kuzey Afrika’dan Cebelitarık Boğazına kadar olan toprakları da fethetmiş olabilirlerdi” (SaudiAramco World). Bu sırada Moğollar Polonya’ya da ulaştıkları için Avrupa’yı çok büyük bir kıskacın içine almış olacaklardı.

Aynı dergide şu sözler yer alıyor: “Bu koşullar altında Avrupa Rönesansı gerçekleşebilir miydi? Herhalde dünya bugün bambaşka bir durumda olurdu.”

Bu savaşın önemle vurgulanacak en önemli sonucu nemluk devletini Suriye sahasın da söz sahibi yapması hakim kılması yanın da Moğol hakimiyetine girmeyen tek islam devleti özelliğini kazandırmasıdır. Bu savaş sonrasın da ilhanlı devleti peyderbey gerileyip iran sahasına çekilirken, ilhanlardan kaçan, Abbasi halifeliğini kendi bünyesin de teşkilatlandıran nemluk devletini de İslam dünyasın da en büyük kuvvetli bir devlet haline getirip İslam dünyasına manevi açıdan hakim bir devlet haline getirilmesidir.

Ayn calut savaşı, Ortadoğulu Moğol hakimiyetinden, kurtarırken daha doğrusu Suriye Filistin sahalarını arap yarımadasını Moğol ilhanlı işkalinden kurtarırken Anadolu ve ığrak sahası ilhanlıların himayesini kabul eden Anadolu Selçuklularının ve ırak sahasında ki federal devletçiklerin, idaresin de kalmış Moğol baskısı nedeniyle yıkılan Anadolu Selçuklu devletinin yerine Anadolu da pek çok Türkmen beyliği oluşmuştur. Anadolu da ki bu Türkmen beyliklerinin ırak ve Suriye sahasında ki Moğol ve nemlük himayesinde ki eyubi devletçiklerinin büyüme bulundukları sahaya hakim olma savaşları başlamıştır.

Anadolu da kurulan en küçük Türkmen beyliği olan Osmanlılar Osmanoğulları beyliği adı altında  sistemli çalışma ve çabalarıyla büyük ölçüde balkan sahasın da ve Anadolu da önemli bir devlet olarak sivrildiğin de doğuda ortaya çıkan Timur devleti, Osmanlıların Ankara  savaşı ile yenilmesiyle gelişip Anadolu birliğini sahalamasını sekteye uğratmıştır. Timur tehlikesini atlatan ve fetret devrini geçirip tekrar birlik ve beraberliğini oluşturan Osmanlı devleti balkanlar da yaptığı savaşlarla topraklarını genişletirken Anadolu sahasında da, ilerlemeler kaydedip topraklarını genişletmiştir.

Bizansı yıkıp İstanbul’u ele geçiren Trabzon, Rum imparatorluğuna son verip, Trabzon’u ele geçiren Osmanlılar otluk beli savaşıyla akkoyunluları hezimete uğratıp doğuya doğru genişlerken ikinci Beyazıt zamanın da nemluk devletinin Anadolu da himaye ettiği ramazan oğulları beyliği topraklarına Çukurova sahasına genişleme istemişlerdir. Bu nedenle yapılan savaşlar da istenilen neticeyi alamayan Osmanlılar memluklülerle anlaşıp aldıkları yerleri onlara geri vermişlerdir. Bu yüzden Osmanlı devletinin Suriye sahasına göz dikip Suriye hakimiyetini ele geçirme girişimleri yavuz sultan selim devrine kalmıştır. Ancak Osmanlıların Suriye için hareke geçmeleri güney Doğu Anadolu daki dulkadir beyliğini turnada savaşı ile ortandan kaldırmasından ve iran da ki saferi devletini çaldıran meydan muharebesiyle, yenip Anadolu’dan İran’a sürmesinden sonra gerçekleşmiştir.