TARİHTE SURİYE HAKİMİYETİ İÇİN YAPILAN SAVAŞLAR

Hz. Peygamber’in son gazvesi olan Tebük Seferi yaklaşık elli gün sürdü. Receb (ekim) ayında çıkılan seferden ramazan (aralık) ayında Medine’ye dönüldü. Halk büyük bir sevinçle Seniyyetülvedâ’ya giderek orduyu kasidelerle karşıladı. Resûl-i Ekrem her sefer dönüşü Medine’ye gelince önce mescide girip iki rek‘at namaz kılar, ardından oturup sefere katılmayanların mazeretlerini dinlerdi. TebükGazvesi’ne mazeretleri olmadığı halde katılmayan seksen kişi Mescid-i Nebevî’ye gelerek sözde mazeretlerini açıkladılar. Resûlullah onların söylediklerini esas alıp kalplerinde gizledikleri şeyleri Allah’a havale etti (et-Tevbe 9/94-98).

Bu arada ensardanKâ‘b b. Mâlik, Mürâre b. Rebî‘ ve Hilâl b. Ümeyye nefislerine aldanıp sefere gitmemişlerdi. Bu üç sahâbî gerçeği Resûl-i Ekrem’e anlattı. Hz. Peygamber onlara toplumdan tecrit cezası verdi; en yakınları dahil hiçbir müslüman onlarla konuşmadı. Allah’tan başka sığınacak bir yer kalmadığını anlayan üç kişiye bütün genişliğine rağmen yeryüzü dar geliyordu.

Elli gün sonra affedildiklerini bildiren âyetlernâzil oldu (et-Tevbe 9/118-119). Tefsir ve hadis kitaplarında geniş yer verilen bu hadise, sosyal sorumlulukların dağılımındaki hassasiyeti göstermesi bakımından dikkat çekicidir. EbûLübâbe’nin Allah’a ve resulüne ihanet ettiğini düşünerek kendini Mescid-i Nebevî’deki bir direğe bağlatması olayı, genellikle Benî KurayzaGazvesi’ndeki tutumuyla alâkalandırılmakla birlikte onun Tebük Seferi’ne katılmadığı için Hz. Peygamber tarafından azarlanması yüzünden kendini bu şekilde cezalandırdığı da söylenmektedir.

Bu savaşlar İslam devletinin , Hz. Muhammed komutasında veya onun görevlendirdiği komutanlar emrinde ki, İslam askerinin Suriye hakimiyeti uğruna bizansla yaptığı hakimiyet savaşlarıdır. Bu savaşlar İslam devletine, Suriye hakimiyetini getirmemiştir. Suriye’nin İslam devletine katılması 4 halife devrinde Hz.ömer zamanın da gerçekleşmiştir.

Ancak bu hakimiyet sadece suriyeyi değil Mısır ve kuzey afrikayı İslam devletine, kazandırmanın yolunu açmıştır. Ne var ki, Suriye ve kuzey afrikanın İslam devletine katılması 4. Halife olan Hz. Alinin ölümünden sonra gerçekleşmiştir.

Ebu Bekir, Ömer ve Osman dan sonra 4. Halife olan hz. Ali halife olduğunda İslam devletinin Suriye valisi olan muaviye, onu tanımamış hz. Ali ile muaviye arasında  suriyeyi İslam devletine bağlamak, yani Suriye hakimiyeti tekrar kurmak maksadı ile sıffın savaşı altın da yeni bir savaş meydana gelmiştir. 

Bu nedenle sıffın savaşı, hz. Ali’Nin başında bulunduğu İslam halifeliği ile ona isyan eden muaviye arasında öncelikle suriyenin hakimiyeti buna bağlı olarak da, İslam devletinin tekrar birlik ve beraberliğini, sağlamak amacı ile gerçekleştirilen bir Suriye hakimiyet savaşıdır.