Tarih Akışı İçerisinde Türk- Alman İlişkileri ve Kamen-Bandırma Dostluğu

Osmanlı askeri ile Nizip savaşına katılmış Türk Subayını, Türk Neferini kısaca tüm Türk askerini bütün haleti ruh iyesiyle, fikri ve karakter yapısıyla onlarla yaşayarak tanımış olan Moltke bu edinimlerini, bu intibalarını Almanya’ya iletmiştir. Osmanlı ülkesinde iken pek çok yeri ve sahayı gezmiş pek çok yerin haritasını çizmiş, haritasını çizdiği yerlerle ilgili bilgi ihtiva eden notlar tutmuş olan Moltke’nin Almanya’ya dönünce genelkurmay Başkanı olması bence manalıdır.

Daha önce de belirttiğim gibi onun Osmanlı ülkesindeki geziye belirli bir amaç dâhilinde gönderilmiş olduğunun açık delilidir. General Moltke’nin 2 Frederik zamanında başlayan Osmanlı’ya ilgi duyma, Osmanlıyla ilgilenme politikasına hizmet için bilerek Osmanlı’ya gönderilmiş veya gitmiştir. Daha sonraki dönemde bilhassa 2 Wilheln zamanındaki Alman Osmanlı birlikteliğinin temelleri Moltke’nin Osmanlıda yaptığı gezi ve çalışmalar neticesi elde ettiği bilgiler üzerine inşa edilmiştir.

Gerçi daha sonra bizzat 2. Wilheln Osmanlı ülkesine gezi yapmıştır. Hem de 2 kez gezi yapmıştır ama Osmanlı insanı, Osmanlı askeri, Osmanlı ülkesi için ilk detaylı bilgi veren Moltke’dir. Bu nedenle Alman Osmanlı askeri yakınlaşmasının Alaman Osmanlı dostluğunun ilk zemin etüdünün Almanlar hesabına yapan Moltke’dir. Şunu da söylemeden geçemeyeceğim. Osmanlı askeri ile Alman askeri, Türk Subayı ile Alman Subayı arasında silah arkadaşlığını ilk başlatan Alman’da Moltke’dir.

Nizip Savaşında yanında yer aldığı Hafız Paşa ve erkânını oluşturan Türk Subaylarıyla birlikteliği silah arkadaşlığı Osmanlı Ordusuna Osmanlı Ordusunun yetersizliği nedeniyle faydalı olamamıştır. Onu dinlemiş olsalar kazanacakları Nizip Savaşını Osmanlılar kaybetmişlerdir. Ama yinede ilk Osmanlı Alman silah arkadaşı Moltke ve Hafız Paşa olmuşlardır. Almanya’ya dönen Moltke’nin Genelkurmay Başkanı olduğunu görüyoruz. Onun Osmanlı Devleti gezi hatıraları Balkanlardan Suriye’ye tüm Osmanlı ülkesini askeri, sivil, dil, tarih ve ekonomik yönüyle anlatan hatıralarının Almanları Osmanlı hakkında az çok yeterli bilgi sahibi yaptığı ortadadır.

Bu arada tarihsel bir benzerliğe de değinmek istiyorum. Bismark Alman birliği ve Alman İmparatorluğunun kurucusu olarak, banisi olarak bu yönleri nedeniyle Mustafa Kemal Atatürk’e benzetilebilirse Moltke’de Atatürk’ün yanında askeri lider olan Mareşal Fevzi Çakmak’a benzetilebilir.

Çünkü Türkiye’nin kuruluşunu getiren Kurtuluş Harplerinin değişmez Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak gibi Almanya’nın kuruluşunu sağlayan zafer dolu savaşlarda da hep Genelkurmay Başkanı olarak Bismark’ın yanında Moltke vardır. Genelkurmay Başkanı iken 1864’de Danimarka savaşında Avusturya’yı yenen Kongrats Savaşında ve 1870-1871 Prusya Fransa savaşında Alman ordusunun zaferlere ulaşmasını sağlayan savaş planlarını yapan hep Moltke’dir. 1858-1888 yılları arasında Genelkurmay Başkanı olan Moltke 1891 yılında Berlin’de ölmüştür. Moltke’nin Osmanlı Devlet adamlarıyla hatta 2. Abdülhamit’le şahsi dostluğu münasebeti de vardır. Nitekim Moltke’nin 90. yaş gününü 2. Abdülhamit’in bir telgraf çekerek kutlaması bunun bir işaretidir.

2. Abdülhamit bu telgrafında şunları söylemiştir: “Büyük pederim Sultan Mahmut Han Sani zamanında zamanı saltanatında Osmanlı ordularında Sebk eden Kıdamat-ı Makbulenizi daima tahattur ile Senay-i Cemilenizi teskardan hali olmadığımı Sınninizin doksanına yevmi buluğu olan bu günün tebriki vesilesiyle tarafınıza işhar eder ve daha çok sene bu gibi tebrikatı kabule muhakkafetiyinizi temenni ederim.”

Osmanlı saltanatından yaş günü kutlaması alacak kadar Osmanlı dostluğuna layık görülen Moltke’nin 1. Cihan Harbi sırasında ve öncesinde görülen Osmanlı Alman ittifakının zemin hazırlayıcısı ön etüdcüsü olarak görülmesi bence normal bir davranıştır.

Alman Türk silah arkadaşlığının ilk başlatıcısı olarak Moltke’yi görmek de hata olmayacak bir davranıştır. Türkiye’deki durumu “Türkiye’deki olaylar ve durum üzerine mektuplar” isimli hatırat yazısı ile Almanlara tanıtan Moltke’nin kendisi ile aynı ismi taşıyan 1914 öncesinde ve 1914’te Alman Genelkurmay Başkanı olan, başarısızlığı nedeniyle arz edilip yerine Erich Fon Faltken Hayn atanan bir torunu vardır. Büyük Moltke bu torunuyla karıştırılmamalıdır. Torununu pek başarılı yetiştiremeyen daha doğrusu torunu pek başarılı olamayan Moltke Almanya İmparatoru 2. Wilhelm üzerinde çok etkili olabilmiştir. Devam edecek…