Pargalı Damat İbrahim Paşa Neden Öldürüldü?

Ne tuhaftır ki onu Lehistanlı gösteren kaynaklarda kendi arasında ikiye ayrılmakta bazıları onu leh kökenli Yahudi göstermekte bazıları ise leh kökenli Hristiyan hatta papazın kızı olarak değerlendirmektedirler. Bütün bu farklı yönleri bir yana onun Lehistan kökenli olması yolundaki rivayetler daha kuvvetli olan rivayetler olarak görülmektedir. Hatta bugün bu nedenle Lehistan’da doğduğu yer olarak değerlendirilen yerleşim yerinde adına bir heykel bir anıt bile yapılabilmiştir. Ancak onun Yahudi olmasını kuvvetlendiren ihtimallerde yok değildir. Çünkü tahta geçmesi kuvvetli hale gelen oğlu ikinci selimi Yahudi kökenli Nur Banu hatunla evlendiren ve torunu üçüncü Muradın Yahudi kökenli Safiye Sultanla yapacağı evlilikle Osmanlı sarayında Yahudi kökenli kadınların oluşturacağı siyasi hakimiyeti başlamasının önünü açanda o olmuştur.

Bütün bu bilgilerden sonra şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki gerek zamanında gerek bugün insanlarının muhteşem yüzyıl dediği yüzyılın en önemli döneminde Kanuni Sultan Süleyman’ın iktidarı sırasında bir an için Osmanlı İmparatorluğunun başında Türk olmayan üç kişi Osmanlının kaderini, yönetimini birlikte ellerinde tutmaya başlamışlardır. Gerçi bu durum Osmanlı padişahlarının etnik özellikleri sadrazamların genellikle devşirmelerden seçilmesi nedeniyle Osmanlının her döneminde aşağı yukarı böyle olmuştur.

İmparatorluk İslam Türk ağırlıklı olarak belirtilse de hakimiyet Türk kökenli olmayan yöneticilerin elinde kalmıştır. Kanuninin İbrahim Paşayı idam ettirme olayına döndüğümüzde kaynaklara baktığımızda ilk sebep olarak karşımıza genellikle Hürrem Sultanın Kanuniyi etkileyerek İbrahim Paşayı idam etmeye ikna etmesi gösterilir. Bunun için de çeşitli fikirler ileri sürülür. Nitekim yakın zamanlarda gazetelerde fikrini belirten Yavuz Balabur isimli tarihçiye göre Damat İbrahim Paşa, Hürrem Sultana aşıktır. Bu gizli aşk Hürrem Sultan tarafından hissedilmiş veya öğrenilmiş olduğundan onu rahatsız etmiş ve bu rahatsızlık nedeniyle durumu Kanuniye ileten Hürrem Sultan Damat İbrahim Paşanın idamını temin etmiştir. Çok uzak bir olasılık olan bu durum Bugünün insanının kabul edip edemeyeceği tartışma konusu olabilecek bir iddiadır. Büyük olasılıkla İddia sahibinin medyada dikkatleri üzerine toplamak gayretine dayanmaktadır.

Yine Hürrem Sultanla izah edilen bir sebep olarak dizinin sunuluşundan çıkarılabilecek bir sebep olarak da şunu görmekteyiz. Diziyi izleyen seyirciler şunu hatırlayacaklardır. Dizide kırım kökenli bir Hristiyan ressam vardır. Ve yine bu ressam dizide Hürrem’in gençlik aşkı flörtü olarak gösterilmektedir. Ve onun bu durumu İbrahim Paşa tarafından bilinmektedir. İşte bu ressamın varlığı ve bu durumun İbrahim Paşa tarafından bilinmesi Hürrem’i rahatsız etmiş olması muhtemel bir durumdur. Ve bu nedenle de İbrahim Paşanın ortadan kalkmasını bu kişinin varlığının ve yarattığı riskin kanuniye iletilerek yaratacağı tehlikenin ortadan kalkması için İbrahim Paşanın idamını sağlamaya Hürrem’i çalıştırması oldukça olası bir durumdur. Kim bilir dizideki akışa göre söylenebilecek bu durum belki gerçek tarihi olaylar içerisinde de vardır. Eğer varsa bu gibi olayların İbrahim Paşanın idam edilmesi yolunda Sultan Süleyman’ı iknaya Hürrem’i mecbur bırakması kesin bir durumdur. Ve haliyle İbrahim Paşanın idamında Hürrem’in ikna çabalarının ana sebep olması da tartışmasız kaçınılmaz bir sebep olacaktır. Ama durumu daha biraz eski dönemlere göre değerlendirirsek başka şeyleri de söylememiz mümkündür. İbrahim Paşanın idam edildiği dönemde sadrazam olduğu bilinmektedir. Bir takım icraatlar yapmaktadır. Bu icraatlar İbrahim Paşanın öldürülmesini getirmiş olması muhtemel olaylar olabilir. Yine İbrahim Paşanın Kanuni ile olan şahsi ilişkilerinin de bu idamda direk payı olması muhtemeldir.

Bazı kaynaklar gerek o dönemde gerek bu dönemde İbrahim Paşa ile Kanuni sultan Süleyman’ın arkadaşlık ve yakınlaşmasını tam manasıyla anlamakta zorluk çekmişlerdir. Bu iki erkeğin birbirine bağlılığını anlamakta zorlanıp yanlış yorumlayanlarda olmuştur.

Nitekim böyle bir benzer durumun sert Anadolu Selçuklu döneminde Mevlana şems arasında da görmekteyiz. Yani bazı kişilerin Mevlana ile Şemsin aralarındaki manevi rabıtayı yanlış yorumlayıp aralarında bedeni bir ilişkiden söz edebilecek derecede yanlış yorumlar yaptığını görebilmekteyiz. İşte bu tür yorumları Kanuni ile İbrahim Paşa arasında da kuranlar olmuş ve onların iddialarına göre İbrahim Paşanın yükselmesinde böyle bir ilişki etken olmuştur. Ancak bunu hisseden Hürrem Sultan kendi etkisini Kanuni üzerinde tam manasıyla tecessüs ettirebilmek için İbrahim Paşanın ortadan kaldırılması gerektiğine karar vermiş ve bu nedenle bütün gücünü kullanarak Kanuniyi bu icraata ikna etmeye yönelerek bu neticeyi elde etmiştir. Diyenlerde mevcuttur. Devam edecek…