MADENCİLİK SAHALARINDA ÇEVRE VE DOĞA NE KADAR KORUNABİLİR

Değerli okurlarım, maden işletilen sahalarda daha doğrusu maden filizi çıkarılan maden ocakları dediğimiz sahalarda ve maden filizi işleyen tesislerin bulunduğu sahalarda doğal çevrenin korunması benim düşünceme göre imkânsızdır. Çünkü bu işlemlerin olduğu sahada yapılan iki önemli çalışma farklı farklı yönleriyle bulundukları sahanın doğal çevresini değiştirmek durumundadır. Bir an için düşünelim bir maden ocağı bulunduğu sahayı göz önünde tutalım.

O maden ocağı açılmadan önce o saha tarım alanına ayrılmış arazi olabilir. Çayırlık olabilir. Makilik veya ormanlık olabilir. Bu durumlarda o arazi o günkü yapısıyla sözünü ettiğim bitki örtüsüne uygun bir durumdadır. Akarsularıyla toprak yapısıyla engebesiyle o bitki örtünüşü yetiştirip taşıyabilecek yahut o bitki örtüsünden istifade ederek yaşamını sürdüren halkının ihtiyaçlarına cevap verebilecek özelliktedir.

Ama maden ocağı açılması eylemine geçildiğinde önce maden ocağı için kurulacak şantiye için tahsis edilen yer o doğal çevrenin içerisinde adeta bir yara gibi ortaya çıkacak tesis genişledikçe nasıl bir yara büyüdükçe çıktığı vücut parçasının ten görünümünü güzel görünümünü bozuyorsa oda kurulduğu doğal çevrenin doğallığını ve görünüm güzelliğini bozmaya başlayacak o büyüdükçe görünüm haliyle tabi çevre güzelliği bozulması büyümeye devam edecektir.

Açılacak maden ocağının doğal çevreye vereceği zarar sadece şantiye kurulmasıyla olmayacak maden ocağının kullanacağı malzemenin araçların gelip gideceği nakil edileceği yollarda açılması gerekecektir. Yol açılma ihtiyacı sadece bu amaçla olmayacak çıkarılan madenin yahut işlenen madenin ülke piyasasına ulaşmasını sağlayacak işletme ve kullanım yerlerine işlenme yerlerine ulaşılmasını sağlayacak araçların seyrü sefer yapacağı yollara da gerek duyulacaktır. Kaldı ki eğer madenden çıkan filiz çıktığı ocakta toprağından ayrılacaksa bu işlem sonucunda ortaya çıkacak atık maddelerin işlem sonrası kalan maddelerin bir başka tabirle cürufların atılacağı sahalara bu maddeleri o sahalara ulaştıracak yollara da ihtiyaç hasıl olacaktır.

Sözün kısası bir maden ocağı kurulduğu sahadaki arazinin yüzey şeklini hem görünüm açısından değiştirecek hem de yer aldığı sahanın ekolojik yapısını bitki örtüsü bütünlüğünü ortadan kaldıracaktır. Kaldı ki maden işletmesi açık usulle yapılıyorsa yani çıkarılacak maden arazi yüzeyden başlayan yarmayla çıkarılıyorsa bu görünür ve tartışmasız bir şekilde maden ocağının yer alacağı arazinin ekolojik hatta jeolojik yapısını değiştirecek bir çalışma olacağı tartışmasızdır.

Eğer maden ocağı kapalı usulle çalıştırılacaksa belki ilk ağızda arazinin yüzeysel görünümü değişmeyecek ama zaman ilerleyip açılan galeriler ilerledikçe boşalan ve içeren filizi alınan toprak yüzeye etki ederek geçte olsa açık işleme usulünün verdiği zarara yakın bir zararı mutlaka verecektir. Çünkü altı boşalan toprak yüzeyde eskisi gibi su tutamayacağından üzerindeki bitki örtüsü eski özelliğini koruyamayacak ekolojik yapı bozulacaktır.

Boşalan galeriler zamanla çökmeler getireceğinden bölgenin arazi yapısı da değişecek yeni jeolojik oluşumlar ortaya çıkacaktır. Maden galerilerinde boşalan filizlerin yerini donduracak sularda yer altında yeni su birikintileri yahut galerilerden çıkan yüzeye akış gösteren yeni su akıntıları doğabilecektir. Galerilerde doğan su birikmeleri ve su akıntıları daha önce belirttiğim toprak göçmelerini tetikleyerek arazinin çekil değiştirmesini görünüm değiştirmesini de ortaya çıkarabilecektir. Devamı yarın…