Cumhuriyetten Önce Kurulmuş Türk Cumhuriyetleri Hakkında Bilgi

Mücadele devam etmiş, 12 Ekim 1944 yılında Gulca’da Çinlilere karşı yine galip gelinmiştir. Ayaklanmaya destekleyen Rusya, Gulca’da 1944 yılı Ekim ayında Şarkî(Doğu) Türkistan Cumhuriyeti’nin kurulmasına yardımcı olmuştur. Gulca, Tarbagatay ve İli şehirlerini içine alan bu cumhuriyet bölgedeki Çin kuvvetlerini yenmiştir.

İkinci defa istiklâline kavuşan Doğu Türkistan Türklerinin kurduğu bu devletin kurucuları ve hükûmet üyeleri şu değerli kimselerden ibaret idi.

1- Cumhurbaşkan.................. Ali Han Töre

2- Cumhurbaşkan Yardımcısı. Hekim Han Hoca Beğ

3- Genel Sekreter..................... Abdürrauf

4- Maliye Nazırı................. .…..Enver Musabay

5- Maarif Nazırı.. …………………Seyfeddin Azizi

6- Adliye Nazırı.................. …….Mehmed Can Mahdum

Ancak Rusya bu hızlı gelişmelerden korkup bu Cumhuriyetin yöneticilerini Çinliler ile anlaşmaya zorlamışlardır. 1946 yılında iki hükümet arasında 11 maddelik bir metin imzalanıp birleşik hükümet kurulmuştur. Böylece bu devlet de Rusya’nın olumsuz tutumu neticesinde 20 Ekim 1949 yılında ortadan kalkmıştır.

Bu arada Mao Çin’e hâkim olmayı başarmıştır. Eylül’ünde Doğu Türkistan’daki Çin birliklerinin komünist Çin hükümetine bağlılıklarını bildirmelerine üzerine Çin hiçbir askeri güç kullanmadan Doğu Türkistan’ı işgal etmiştir. O günden beri Doğu Türkistan Halkı Çinlilere karşı direnişleri dönem dönem devam etmektedir.

Uygur Türklerine reva görülen bu zülüm günümüzde maalesef en vahşi şekilde sürmektedir. Şimdi ki gençlik bu tarihi fazla bilmediğinden duyarsız kalmaktadır.  Ancak bütün suç bu gençliğin değildir. Yeterince anlatmasını bilmeyen biz aydınlar onlardan daha fazla sorumluyuz. Ne yazık ki dünya devletlerinin dikkatlerini bu coğrafya ya çevirmesini ülke olarak beceremedik. En üzücü durumda bu olsa gerek.”

Bütün bu bilgiler neticesinde görür ve kavrarız ki bugün vatandaşı olduğumuz Türkiye Cumhuriyeti Türk topraklarında kurulan Cumhuriyetlerin belki en sonuncusu olmaktadır. Ne var ki yukarıdaki bilgiler bize gösterir ki Cumhuriyetimiz ilk defa bağımsız olarak kurulup varlığını bugüne kadar devam ettiren tek Türk Cumhuriyeti’dir.

Yukarıda sözünü ettiğim Cumhuriyetlerden ve Türk illerinin bazılarında kurulan geçici yönetimlerden çıkarılan derslerle kurulan bir Cumhuriyet olması sebebiyle bugün mevcut olan pek çok Türk Cumhuriyeti’nin ve İslam Cumhuriyeti’nin kuruluş sisteminde ve teşkilat sisteminde örnek aldığı, örnek almaya çalıştığı Cumhuriyet bizim Cumhuriyetimizdir. Kurucusu Mustafa Kemal’in tayin ettiği, görevlendirdiği Türk Gençliği, Türk Ordusu ve Türk Halkının koruyuculuğu sayesinde ebediyete kadar yaşayacak, varlığını sürdürecek tek Türk Cumhuriyeti bizim Cumhuriyetimiz olacaktır.

Tabii bunun gerçekleşmesi için dış mihrakların kapitalist devletlerin komünist ve sosyalist devletlerin bizi yıkmak için girişecekleri çabaları göğüslememiz bu çabaları etkisiz kılmamız lazımdır. Tabi bunun yanında ülkemizde hakimiyeti ele geçirmek isteyen yahut ülkemizde yeni rejimler kurmak isteyen yahut ülkemizi parçalamak isteyen ümmetçilerin dinsel devlet peşinde koşanların saltanatçılığın hilafetçilerin karşı milliyet peşinde koşanların federatif sistem isteyenlerin çalışmalarını da çabalarını da başarılı olmalarını da milletçe göğüsleyip engellememiz şarttır. Cumhuriyet rejimimizin ve devletimizin bekası buna bağlıdır.