BİLİMSEL SAHADA HİZMET VEREN İSLAMİ ŞAHSİYETLER VE ESERLERİ

El-Biruni (973-1051)Felsefe, coğrafya, matematik ve astronomide dünyaca ünlü bir Müslüman Türk âlimidir. İlk olarak madenlerin yoğunluğundan bahseden odur. Dünyanın yuvarlak olduğunu, onun güneş etrafında ilk defa ispatlayanda odur. Onun Gazneli Mahmut’un huzurunda yaptığı bir deney, bugün dünyanın yuvarlak olduğunu ve güneşin onun etrafında döndüğünü ispatlamak için yapılan deneyle aynıdır.

Ahmet Bin Kasir Sencer Ovasında dünyanın enlem ve boylam dairelerini ölçmüştür.

İdrisi (1099-?) Avrupalıların ilk tanıdığı Müslüman coğrafyacıdır. Roymand onun hakkında “ Coğrafyada hakiki bir abide kurdu” der.

İdrisi, o zamanki dünyanın bilinen kıtalarında görülenleri 800 Gümüş Mark kalınlığında bir masaya Arapça yazıyla işledi. Bütün Avrupa ressamlarının ufak değişikliklerle lüç asır boyunca, durmadan kopya ettikleri meşhur bir coğrafya kitabını da yazmıştı. Yalnız bu kitap elimize geçmemiştir. 

Yakut-ül Harami (1178-1228) İslamların en büyük coğrafyacısıdır. Onun hakkında Carra ve Vaux derki “ Yakut-ül hamevi, öğretirken sevdirmeyi veya sevdirerek öğretmeyi bilen, ilimde sanatı birleştirmiş nadir kudretlerdendir.”

Uluğ Bey(1395-1449)Semerkant’ta kurduğu ve yüksekliği 58 metre olan rasathanede yaptığı gözlemler sonradan Avrupalıların astronomi ilmine ilgi duymalarına yol açmıştır. Burada şunu eklemek gerekir. İslam ve Türk âlimlerinin müspet ilimlerde bu kadar ilerlediği ortaçağda Avrupa’nın hiç bir şeyden haberi yoktu.

Cabir adlı bir Müslüman âliminin Endülüs’te Sevil şehrinde kurduğu rasathanenin gözlem kulübesi ve içindeki aletlerin ne olduğunu uzun zaman anlayamamışlardı. Çoğunu da çan kulesine çevirmişlerdi.

TARİH İLMİ

 Tarih ilmini ilk defa kuranlar Müslümanlardır. Eskiden tarih hikâyelerden ibaretti. İlk defa İbni Haldun (1334-1405) yedi ciltlik “Mukaddime” sinde tarihin bie hikaye ilmi olmadığını, bütün insanların, milletlerinin yaşayışlarını, sebepleriyle, neticeleriyle inceleyen ve insanların tahlilini yapan bir alim olduğunu belirtti ve ilk gerçek tarih kitabını yazdı.

Araplarda şecere, hasep, nesep işleri çok mühimdi. Ondan dolayı tarih Müslümanlara çok kolaylıkla inkişaf etti.

İbni-Cerir El-Taberi (839-922) ayrıca geniş bir dini malumata sahip olup yaradılıştan itibaren hicretin 302. Yılına kadar olan vakaları yazar. Bu eser hacim itibari ile çok büyüktü. Maveraun veziri Bel’ami tarafından kısaltılarak Farsçaya çevrildi. Bu kısa tercüme asıl kitabı unutturdu. Avrupalıların kendi dillerine tercüme ettikleri “Tarihi Taberi” işte bu tercümelerden iktibas edilmiştir.

Mesudi(?-957) yalnız tarihçi değil aynı zamanda çok hareketli bir seyyahtır. ”Kitabı Ahbaa Zaman” adlı 30 ciltlik büyük umumi tarih kitabı çok meşhurdur. Eser dünyanın yaradılışı ile başlar İslam haricinde diğer milletlerden de bahseder.

Ebul-Fida (1271-1331) batıdaki tüm İslam tarihçilerinin en ehemmiyetlisidir. Meşhur tarihinin Arapça adı “El-Muhtaasuru Fi Tarih-il Başer”dir. Onun tarihi bizzat karşılığı vakalara ait olduğu için, daha mühim mahiyet arz eder. Bunun içindir ki eser canlı ve harikuladedir.

Bu şahsiyetler ve eserleri ortaya koymaktadır ki İslami şahsiyetler pek çok farklı bilimsel sahada faaliyet göstermişler ve oldukça da başarılı olmuşlardır.