BİLİMSEL SAHADA HİZMET VEREN İSLAMİ ŞAHSİYETLER VE ESERLERİ

FİZİK İLMİ

Bugünkü fiziğin kurucusu İbni Heysem’dir. (965) İbni Heysem ayrıca bugünkü atom ve molekül nazariyesini getiren insandır. İbni Heysem ayrıva bugünkü atom ve molekül nazariyesine istinaden kırılma kanunlarını da bulmuştur. Onun bu konudaki eseri “Işık ve optik” adını taşır. Işınların yayılması ışık kırılmasından gelen görme yanılmalarını deneylerle açıkladı. İlk defa ışınların renklerden meydana geldiğini ileri sürdü.

Eski Yunanlıların mesela Oklit, kırılma kanunu olarak demiş ki prizmadan ışık kırılarak öbür tarafa geçer. Oklite göre ışık prizmanın bir tarafından öbür tarafına geçerken ışığın hızı kesilir ve bu kesilmiş olan hız arasındaki açıyla orantılıdır.

İbni Heysem Oklitin yanlış düşünüldüğünü aslında açıların kendisiyle değil bu açıların sinüsleriyle orantılı olduğunu ileri sürüyor.

Bu hızların kırılması, bu malzemelerin yoğunluklarıyla orantılıdır diyor. Ve bu malzemelerin içerisindeki molekül nazariyesine istinaden bu hesapları yapıp ortaya çıkartıyor. İbni Heysem hava tabakasının yaklaşık 100 km kalınlığında olduğunu derin bir deha ile hesap etmişti.

Fotoğraf makinesinin esasını teşkil eden “Karanlık Odayı” o keşfetti. Tecrübi fizikte El Bürüni izafi sikleti tespit ve bunu bizzat icat ettiğini Pykonometer (Akor ve toz halindeki maddelerin kesafetini ölçmeye yarayan aletler) de tatbik etti.

Pusula ibresi de İslam alimleri tarafından keşfedildi. Bunu pratik şekilde kullandıktan sonra batıya tanıttılar.

İbni Sina da aynı zamanda meşhur bir fizik alimidir. Hava ve su basıncının Toricelli’den önce bulmuş dünyanın merkezindeki ateşin zelzelede rolü olduğunu belirtmiştir.

CEBİR VE MATEMATİK İLMİ

Cebir ilminin kurucusu El Cabir adındaki Müslüman âlimdir. Avrupalılar El Cabir demeye dilleri dönmediklerinden El Geloca diye okurlar. Bugün İngiltere ve Almanya’da bulunan bütün cebir kitaplarının üzerinde Al-Gobra demek suretiyle El- Cabir’in ismine izafeten bu ilmi takdir ediyorlar. Bu eşitliğin iki tarafına aynı miktarlar ilave edilirse, çıkartılırsa, çarpılırsa veya bölünürse bu eşitlik katiyen bozulmaz diyen Cabir’dir. Cabir kitabında birinci, ikinci, üçüncü derecedeki denklemlerin çözümünü vermiştir. Ayrıca karekök, küpkök almayı da göstermiştir.

Cabir’in hendeseye (geometriye) tatbiki şerefi de Müslümanlarındır. Bu da 900 tarihinde vefat etmiş olan Sabit İbni Kaura’nın eseridir.

El- Haruzmi (?-850) İslam âliminin yetiştirdiği en büyük âlimlerden biridir. Avrupa Rönesans matematikçileri onu ve Ukala-yı Sebadan yani yeryüzünün en akıllı yedi insanından biri saydılar.

Harizmi asıl matematikle meşhur bir mucittir. Avrupa’ya Cebir ilmi Harizmi’nin koyduğu isimle geçti. Onun “El Cebruvel Muakala” adını verdiği bu cebir kitabı, hemen Latinceye tercüme edilmişti.

Logaritmayı icat etti. Bu ilmin ismi de Avrupa dillerinde “Algoritma” ismiyle yine onun isminden muharref olarak yaşamaktadır.

Bütün dünyanın kullandığı bugünkü rakam sistemi de beşeriyete hediye eden o Türk dâhisidir. Eski Latin rakamları çok güçtü. 60dan daha büyük rakam yoktu. Hâlbuki Harizmi’nin sistemi sadece 9 rakamının ve bir sıfır ile bütün sayıları ifade kabiliyetini kazandı. Zaten Frenkçedeki rakam manasına gelen “Ciffre” kelimesini dahi sıfır kelimesinden alınmıştır. Görünen o ki; cebir, rakam, logaritma Avrupa’ya hep İslami eserlerle geçiyor.  Devamı yarın…