Bandırmanın İngiliz İşgalinden Kurtuluş Zaferi

Bandırmaya ulaştırılan silah ve cephanenin bir kısmını Balıkesir’e ulaştırmak üzere Susurluk hattına hatta Balıkesir’e ulaştırırken bir kısmı Karacabey’e cephane ve silah ulaştırarak, silah ve cephanenin Bandırmadan çıkarılmasını sağlamıştır. İngiliz hükümeti karalıdır, işgal sürmekte Bandırma İngiliz işgalini yaşamaktadır. Hatta Bandırmada ki yetkililerin sahildeki Rum mahallesinden Ermeni mahallesinden gösterilen evlere yerleşmeye İngiliz askerleri bu bölgede ki okulu ve bazı İslam ahalinin evlerini kırarak kendilerine yerleşim yeri seçtikleri görülmüştür. Büyük ihtimalle onların yerleşim yerleri olarak seçtikleri okul bugünkü öğretmen evi binasıdır.

Ama bazı kaynaklarda da bugünkü Bandırma ilköğretim okulunun olduğu yolunda bilgiler vardır. Hangi okul olursa olsun İngiliz askeri bu bölgede konutlanmış ve Bandırmayı, Bandırma resmi binalarını yaklaşık 11 gün işgal altında tutmuştur. Bizzat İngiliz bayrağı çekilerek Bandırmaya yaşatılan bu işgalden Bandırmanın kurtuluşu Balıkesir’den gelen meşhur İngiliz Kemal’in yönlendirdiği plan ve program uygulanarak kurtarıldığını söylememiz mümkündür. Şurası gerçektir ki Bandırmamız kurtuluş harbi sırasında yaşadığı 3 harbi de Akbaş baskının yarattığı etki sonucunda yaşamıştır. Bunlardan Yunan işgalinden Türk ordusu tarafından kurtarılan Bandırmamız 10 Nisan 1920 tarihi Anzavur işgalinden ise daha sonra kendisi de isyan edecek olan Çerkez Ethem Kuvayı seyyaresi ve Kuvayı Milliye birliklerinin sayesinde kurtulacaktır. Bu sözünü ettiğim 2 kurtuluşta Bandırma halkının hiçbir payı yoktur. Yani Bandırma içerisinde yaşayan kitlenin hiçbir rolü yoktur. Hatta Bandırma köylerinin de payı yoktur demek pek yanlış sayılmayacak bir durumdur. Ancak az öncede belirttiğim 1 Şubat 1920 tarihi İngiliz işgalinden Bandırmanın kurtarılışı Bandırma halkının kendi öz çabası ile söz konusu olmuştur. Bu nedenle Bandırmanın 11 Şubat tarihli yani 1920’nin 11 Şubat’lı tarihli Bandırmanın düşman işgalinden kurtuluşu Bandırma halkının eseridir. Bu nasıl olmuştur? Bandırma İngiliz işgaline düşünce gerek Bandırma içinden veya İzmir gibi çevre vilayetlerden bu işgal protestolar görmüştür. İngiliz hükümeti nezdinde, Osmanlı hükümeti nezdinde dünya kamuoyu nezdinde gerçekleştirilen protestolarda Bandırmanın İngilizlerce işgal edilmesi protesto edilirken şehrin kısa zamanda boşaltılması istenmiştir. Hatta bu protestolar yapılırken bu işgale sebep gösterilen Akbaş baskınında ele geçirilen silahların aslında Osmanlı silahı olduğu Osmanlı ülkesini işgal eden Yunanlılara karşı mücadelede bu silahların kullanılmasının da haklı olduğu vurgulanmış ve bu mücadele başarıya ulaşılana kadar silahların elden bırakılmayacağına dikkat çekilmiştir. Şüphesiz Bandırmanın İngiliz işgaline uğramasından Balıkesir ve Ankara’da haberdar olmuş.  Onlardan yardım istenmiştir.  Balıkesir de ki Kazım Özalp’in Bandırmada durumu tenkit için gönderdiği İngiliz Kemal Bandırmaya geldiğinde durumu görmüş ve Bandırma da ki Kuvayı Milliyeciler ile temasa geçmiştir. Onların önde gelenlerinden Hasan ve Mehmet beylerle temas eden İngiliz Kemal onlara planından bahsetmiş ve Bandırmayı çevreleyen tepelere silahlı insan grupları yığınları temin etmelerini tavsiye etmiştir. Çevre köylerden temin edilen silahlı sopalı insan kitleleri kış gününe rağmen şehri çevreleyen tepelerdeki yerlerini alınca İngiliz Kemal yine aynı kişilere şu tavsiye de bulunmuştur; “İngilizlerin başında ki yüzbaşıya gidip şehri boşaltın yoksa şehri kuşatan yeşil ordu birlikleri ve Kuvayı Milliye birlikleri şehre yürüyecek diye belirtin ve ondan şehri boşaltmasını istemiştir.” Kendisi de taşıdığı yabancı Hristiyan birey kimliği ile İngiliz yüzbaşısının yanına gitmiş sözünü ettiği adamlar İngiliz yüzbaşısına öğrettiklerini söyleyince o da yüzbaşıya şehri gezmeyi tavsiye etmiştir. Yüzbaşı ile birlikte şehir kıyısına yaptıkları yürüyüş ile tepelerde ki hazırlattığı insan kitlelerini gösterip yeşil ordu ve Kuvayı Milliye şehre saldırırsa işiniz zor olur sizi kimse kurtaramaz yolunda telkinlerde bulunmuştur. Bu aba altından gösterilen sopa İngilizleri yola getirmeye yetmiştir. Bu görüntüden ürken İngiliz yüzbaşısı derhal askerini gemiye çekmiş 11 Şubat 1920’de şehri tekrar Osmanlı denetimine bırakmıştır. Gemi ile İstanbul’a giden İngiliz kuvvetinin arından Bandırma halkının çaba ve gayreti ile kurtuluş harbinde tek başarısı olan kurtuluşu yaşamıştır. Tekrar önemle vurgulamak isterim ki bu İngiliz işgalinden hile ile de olsa silah kullanmadan da olsa Bandırmanın kurtarılışı Bandırma halkının Bandırmada ki Hasan ve Mehmet Beyler gibi değerli Kuvayı Milliyetçilerin öz çabaları ile gayret ve çalışmaları ile olmuştur. Bu başarı hiçte küçümsenecek bir başarı değildir. Küçük bir ilçe hile ile de olsa kendi devleti sahip çıkmasa da İngiltere gibi bir devletin silahlı işgalinden kendi gayret ve çabası ile kendini kurtarmayı başarmıştır. Bu hiçte küçümsenecek bir şey değildir. Ne yazık ki Bandırmalı bu başarıya dünde sahip çıkamamıştır, bugünde sahip çıkmamaktadır. İngiltere gibi bir devlete geri adım attırmanın ne büyük bir zafer olduğunu hala fark edemeyen Bandırma bu nedenle olsa gerektir ki bu kurtuluşun yıl dönümünü hiçbir zaman kutlamadığı gibi bugünde kutlamamaktadır. Oysa bu başarı Bandırmalının kazandığı kendi malı olan tek Kurtuluş savaşı başarısıdır. Bu kurtuluşu önemsemeyen Bandırma ne yazık ki bunu sağlayan daha sonra Bandırma uğruna şehit olan Hasan beyi de Mehmet beyi de tanımamakta onları anmaktan sarfınazar edebilmektedir. Oysa daha sonra ki dönemde bazı kişilerin bazı fırsatçıları hatta dünün eşkıyalarını kurtuluş savaşı kahramanı ilan eden Bandırma ve Bandırmalı her fırsatta onlara saygı ve milletlerini dile getirmeyi ihmal etmemektedirler. Şurası bir gerçektir ki İngiliz işgalinde Anzavur işgalinde görülmeyen nerede olduklarını kendileri bile izah edemeyen pek çok sahte kahramana daha sonra kurtuluş harbi kahramanı denilecek ve Bandırmalı da ama bilerek ama bilmeyerek, ama taraf kirliliğinden ama cahilliğinde onları alkışlamaktan geri durmayacaktır. Bütün bunlar bir yana Bandırmanın İngiliz işgalinden kurtuluşunun 101. Yıl dönümü bilse de bilmese de, kabul etse de etmese de başta yöneticileri olmak üzere tüm Bandırmalı’ ya ve Bandırmaya kutlu olsun. Bu kurtuluşun şanını bizlere kazandıran o zamanın önderleri olan Hasan Bey ve Mehmet Beyler gibi bireylere ve onlara uyup böyle bir başarıyı yaratmada rol alanlara bugün toprak olmaları hesabı ile Tanrı’dan rahmet diliyorum, ruhlarınız şad olsun diyorum.

Bugünün nesillerine yerel ve mülki hatta askeri bandırma yöneticilerine bandırma halkına naçizane tavsiyem bu önemli olayı gereği gibi değerlendirip geçmişte Bandırmalının kurtuluş yıllarında gerçekleştirdiği İngilizlere karşı kazandığı bir kurtuluş bayramı olarak kabul edip kutlamaları ve gelecek nesillere bu zaferi hatırlatacak bir olgu geliştirmeleridir.